Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.38
Gönderi
Karar Anı
Kitap, Amerikalı bir sinirbilimci olan Jonah Lehrer tarafından yazılmış ve ilk olarak orijinal dilinde 9 Şubat 2009 tarihinde yayınlanmıştır. Kitapta cevaplanması amaçlanan asıl soru, kitabın ön yüzünde de yer alan “Beynimiz karar vermemizi nasıl sağlıyor?” sorusudur. Çevirisi Ferit Burak Aydar tarafından yapılan bu kitap, Türkçe olarak ilk kez Ağustos 2010 yılında basılmıştır. Yazar, her ne kadar bilimsel bir konuyu ele almasından dolayı bilimsel terimlere yer vermiş olsa da konuya ilgisi bulunan herkes tarafından rahatlıkla anlaşılabilecek bir anlatım tarzı kullanmıştır. Eserin popüler-bilim kitabı niteliğinde olması göz önünde tutulduğunda bu tercihin yerinde olduğu söylenebilir. Ayrıca anlatım farklı örnekler kullanılmak suretiyle çeşitlendirilerek okuyucunun merak duygusu başarılı bir şekilde diri tutulabilmiştir.
Çok yüzeysel bir şekilde kitapta bahsedilen konulara değinmek gerekirse, kitap temel olarak toplamda 8 olay etrafında bölümlere ayrılmış durumdadır:
>İlk bölümün adı “Cepteki Oyun Kurucu” olup bir Amerikan futbolu oyuncusunun, önemli bir karşılaşmadaki karar verme süreci üzerine odaklanılmış.
>İkinci bölümün adı “Dopamin Tahminleri” olup bir savaş gemisinde radarları izleyerek tehlikeli bir durumun var olup olmadığını kontrol etmekle görevli bir askerin, görevi esnasında verdiği kritik bir kararı incelenmiş.
>Üçüncü bölümün adı “Hisler Tarafından Tufaya Düşürülmek” olup Parkinson hastası bir kadının, kumar bağımlısı olma durumuna evrilme süreci incelenmiş.
>Dördüncü bölümün adı “Aklın Faydaları” olup Amerika’daki bir grup itfaiyecinin, çok büyük bir yangının ortasında kalmalarını ve içlerinden kurtulmayı başaran kişinin verdiği hayatî karar incelenmiş.
>Beşinci bölümün adı “Düşüncelere Boğulmak” olup icra ettiği sanatıyla alakalı obsesyonları ortaya çıkan bir opera yıldızının, şarkıcılar tarafından “boğulma” diye tabir edilen duruma gelmesindeki sebepler incelenmiş.
>Altıncı bölümün adı “Ahlaki Zihin” olup otuz üç çocuğu öldüren bir psikopat özel olarak ele alınmak üzere, tüm psikopatların aldıkları ahlâkî kararlar ve düşünme biçimleri incelenmiş.
>Yedinci bölümün adı “Beyin Bir Tartışma Alanıdır” olup 2008 yılındaki Amerika başkanlık seçimlerinden önce gerçekleştirilen, Demokratik Parti’de Hillary Clinton ile Barack Obama arasında yaşanan aday belirleme yarışı incelenmiş.
>Son yani sekizinci bölümün adı ise “Poker Eli” olup bir profesyonel poker oyuncusunun, Las Vegas’taki bir kumarhanede düzenlenen Dünya Poker Turnuvası’ndaki oyunları ve bu oyunlarda verdiği birtakım kararlar incelenmiş. Genel hatlarıyla değinilen konuların bunlar olmasına karşın bahsedilen ve incelenen konular, bunlarla sınırlı değildir.
Evvela kitabın ismi ile içeriğinin ne derece uyuştuğuna bakmalıyız. “Karar Ânı” şeklinde Türkçeye çevrilmiş bu kitabın orijinal adı “How We Decide”dır ve Türkçeye tercüme edecek olursak, “Nasıl Karar Veririz” şeklinde bir çeviri elde edebiliriz. İsim olarak belirlenen bu soru cümlesi, girişte de belirtildiği üzere yazarın kitapta cevap aradığı ana sorudur. Bu sebepten ötürü hem Türkçe basımındaki isminin hem de özgün isminin kitaba son derece uygun olduğu söylenebilir.
Yazar, genel olarak bakıldığında, kitap boyunca yeni bir fikir ortaya atmaktan ziyade, bir anlatıcı durumunda ve anlaşılmayan kısımları açıklayıcı bir rol üstlenmiştir. Örneğin sinirbilimiyle alakalı bir terimden bahsedildiğinde veya deneylerin sonuçlarını karşılaştırmada oldukça başarılı açıklamalar yaptığı söylenebilir. Ayrıca terimlerin çok sık olmayıp gerektiği ölçüde kullanıldığı da söylenmelidir. Hitap ettiği okuyucu kitlesinin sinirbilimcilerden ziyade, bu alana ilgi duyan herkes olduğu için bu tercihin yerinde olduğu söylenmelidir. Aksi bir durumda, yani terimlerle dolu bir kitap olsa idi, terimlerin ne anlamlara geldiğini öğrenmek için farklı kaynaklara da yönelmek zorunda kalacak olan okuyucuların, kitaptan kopmayacaklarını düşünmek mümkün değildir.
Yazarın cevap aradığı ana soruya tekrar dönecek olursak yazar, bu soruyu bilimsel bir şekilde inceleyerek ele almakta. Bunun için çeşitli deneyler, laboratuvar araştırmaları gibi bilimsel yöntemlerden ve kişilerle yapılan birebir görüşmeler gibi diğer yöntemlerden de yararlanmıştır. Örneğin kitabın 50. sayfasında, bir fare üzerinde yapılmış dopamin ile ilişkili bir deneyden bahsedilmiş, kitabın 35. sayfasında da Herb Stein’le yapılmış 15 Ekim 2007 tarihli bir telefon görüşmesi metni bulunmaktadır.
İnsanların karar verdikleri ânı iyi analiz edebilmek adına ondan fazla olay ele alınarak konuya farklı açılardan bakma imkânı tanınmıştır. Bunun ise konunun anlaşılmasına oldukça katkı sağladığı söylenebilir.
Yazarın, tamamen olmasa da önemli ölçüde güncel kaynaklardan yararlandığı söylenmelidir. Kitabın ilk olarak 2009 yılında yayımlandığını göz önünde bulundurursak, örneğin 63. sayfanın 18 numaralı dipnotunda bulunan Ulusal Bilimler Akademisi’nin 2005 tarihli bir dergisinin kaynak gösterilmesi, yazarın yeni kaynaklardan yararlandığını kanıtlar niteliktedir. Ayrıca kullanılan kaynakların, az önceki örnekte de belirtildiği üzere güvenilir olduğu söylenmelidir.
Bir Türk sinirbilimci olan, yani kitabın yazarıyla aynı mesleği paylaşan Prof. Dr. Sinan Canan’ın, “Sadece bir litre su, 160 gram yağ, 110 gram protein ve 10-15 gram civarında da tuz ve şekerden ibaret, 1.5 kilodan daha hafif bir et parçası…” olarak kısaca tanımladığı beyni anlamak noktasında, konuya uzak kişiler açısından oldukça faydalı bir eser olduğu kanaatindeyim.
·
289 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.