Öncelikle kitabın başlığı hakkında konuşmak istiyorum: Çanlar Kimin İçin Çalıyor. Kitap, adını İngiliz şair John Donne’ın kitabın sunuş sayfasında da yer alan sözlerinden alıyor. Cevabı ise kendisi veriyor zaten John Donne. Acımasızca öldürülen her insan, insanlığın yeni bir kaybıdır. Çünkü her insan insanlığın parçasıdır ve tek bir insanın öldürülmesiyle bile insanlıktan bir şey eksilir. O yüzden ölen kişiyi sevmemizin ya da ondan nefret etmemizin; ölen kişinin bizden ya da karşı taraftan oluşunun bir önemi yok. “İşte bundandır ki sorup durma çanların kimin için çaldığını; senin için çalıyor.” İspanya iç savaşının tam da ortasında buluyoruz kendimizi daha kitabın başında. Ancak, Ernest Hemingway bizi savaşın genel hatlarından çok Cumhuriyet taraftarlarının yapacağı karşı saldırıyı kolaylaştırmak ve “faşist” (Milliyetçiler) birliklerin yollarını kesmek ve böylece faşistlerin saldırıyı başarısızlığa uğratmalarını engellemek üzere Amerikalı dinamitçinin (Robert Jordan), geçiş güzergâhında önemli bir yer tutan çelik köprüyü havaya uçurmakla yükümlü olduğu operasyona odaklandırıyor. Biz iç savaşın seyrini daha çok Robert Jordan’ın, düşman hattının ilerisinde dağlık alanlarda çeteler halinde bulunan ve yapacağı köprü patlatma işinde Jordan’a yardımcı olan gerillalarla yaptığı konuşmalardan anlıyoruz. Tolstoy’un Savaş ve Barış’ında olduğu gibi, Çanlar Kimin İçin Çalıyor’da da savaş içerisinde yer alan kişilerin düşünceleri, duyguları ve psikolojik tahlilleri kitap içerisinde önemli bir yer tutuyor. Robert Jordan köprüyü uçurma görevi öncesinde yaşadığı bir kaç günlük süreyi kastederek hayatı boyunca öğrenemediği şeyleri bu üç-dört günlük süre içerisinde öğrendiğini dile getiriyor romanda. Ölümün çok muhtemel olduğu bir iş öncesinde bir hayat boyunca yaşaması, öğrenmesi ve idrâk etmesi gereken şeyleri bu süreye sığdırmak zorunda kalıyor çünkü. Maria’yı, Pilar’ı, ihtiyar Anselmo’yu, Pablo’yu ve diğerlerini tanıması, aşkı, dostluğu, ihaneti, acıyı kısacası insanı oluşturan olabildiğince çok şeyi tatması bu zaman zarfında oluyor. Zaman zaman kendisi gibi iç savaş (Amerikan iç savaşı) “kahramanı” olan büyükbabası ve kendisi ve büyükbabası gibi olmayan ve “korkakça” intihar eden babasıyla yaşadığı anılara gidiyor, onlarla sohbet ediyor zihninde ve benzer zorluklarla karşılaşması halinde büyükbabasının nasıl hareket edeceğini düşünüyor. Kısacası hayatı şimdiye sığdırmaya çalışıyor Jordan. Ya da hayatın şimdiden ibaret olduğunu idrâk ediyor diyelim. “Şimdi, çünkü şimdiden başka şimdi yok. Kitabın sonu hakkında konuşmak kitabı henüz okumayanlar için pek doğru olmaz ama yalnızca şunları söylemekle yetineyim: etkileyici ve sarsıcı bir sondu. Belki ilk defa ‘beni bırakın siz devam edin’ klişesini bu kadar canlı ve içinden hissettim. Herkes gittikten sonra o kısa sürede insanın neler yaptığını ve daha önemlisi neler düşündüğünü..

Çanlar Kimin İçin ÇalıyorErnest Hemingway · Bilgi Yayınevi · 202312,1bin okunma

·

10 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mustafa Ateş