Cyrano De Bergerac, Paris doğumlu Fransız bir oyun yazarı, bu romanı
Öteki Dünya: Ay Devletleri ve İmparatorluk 'un devamı niteliğinde olarak yazılan mizah eğilimli, ütopya ve materyalist felsefe içerikli bir bilimkurgu romanı olarak anılır. Hayalgücüyle beslediği düşüncelerini eleştirel ve özgürlükçü bir şekilde döneminin toplumsal düzenlerini ve sorunlarını hikayeleştirerek eleştiriyor. Sanırım eleştirilerin en didaktik olanı 'şakacılık'la olanları. Zihinde daha güzel yer ediniyor.
Kuşkusuz yazdıkları üzerine uçsuz bucaksız yorumlamalar getirilebilir, gerek yaşadığı dönemde yazacaklarının hayal gücü olmaksızın imkansızlığından ötürü, gerek benzerlerine öncülük etmesine rağmen adının sadece karakterize edilmiş olduğu uzun burunluluğuyla anılmasından... Bu toplara hiç girmeden hikayeciliğinin yine en güzel kendisinin ifade ettiği alıntıyı bırakarak, ardından bir şiirle meskeni olan yerlere seslenmekle yetineceğim;
'E güzel işte, yani bu hikayeler şaşırtıcı değil mi? Öyledirler, zira bir kızın babasıyla çiftleştiğini, bir genç prensesin bir boğayla aşk açlığını giderdiğini, bir erkeğin bir taştan tatmin olduğunu, bir başkasının kendisiyle evlendiğini görmek şaşırtıcıdır. Bunun gibi, bir evliliğe kız başlayarak erkek olarak sürdürmek, kadın olmaya başlamadan erkek olmayı bırakmak, ana karnının dışında ikiz olmak ve kendi kardeşi olmayan birinin ikizi olmak, bütün bunlar, doğanın olağan yolunun fazlasıyla dışındadır ve yine de şimdi hikaye edeceklerim sizleri daha da çok fazla hayrete düşürecektir' S.92
bu gece
itlerden emanet bana
öyle sefil, öyle kimsesiz
bu gece baykuşlar dahi uykuda
ay sarımtırak
hastalıklı çamlar fısıldıyor
yılanların dilini:
saklanın sıçanlar!
sağırlar sabırsız
ses sunuyor sakiler silahlarda;
sarımtırak
bu gece
bir adam kavgada.
kırılmış tüm kemikleri,
sevgiye ve hayata dair.
tanrı diyor yanılmış olmalı
ben buraya ait değilim
ben bu boğulmuşların,
kangrenden
adalet uzvunu kaybetmişlerin,
çelişkilerinin içinde çürümüşlerin,
lağıma dönmüş beyinlerin;
kokan leş gibi kin,
kadavra olmuş vicdanların;
ruhsuz...
adamı
demir attığı çağların
değilim
terk etmiş tabutları topal kediler
ölüm lanetlemiş ölümlüleri
melek inmiyor şehre bu gece
ölüler kaçmak için toprak kazıyor
tırnaklarında kanları solucanların
bir çocuk inliyor, benzi sarımtırak:
uyandırsın diyor
biri şu baykuşları !
bu gece
bir kadın dargın
kırmış tüm kemiklerini adam,
sevgiye ve hayata dair.
tanrı diyor, O hiç yanılmaz
git demişse içimdeki ruh
ruhundur beni çağıran.
ah Cyrano, duymalısın içindekini!
silahları bırak ellerindeki
tanrı kurşunla vurulamaz ki
kaçmak daha ne kadar zaman?
öğrenmeli, hiçbir zaman kaçamaz insan
yaşamdan; elinden
o çirkef karadulun,
gözleri sarımtırak
doksanlık bir dilenci;
topluyor uyluk kemiklerini,
çene kemiğini asıyor
köprücük kemiğine
kaçık ozanın,
mezarından kaçmak istemeyen.
kokuyor kemikler
sarımtırak
madeni bir ses yolluyor ozan
kulağı yarı kopmuş dilenciye;
"sevgilim bu gece tabut sıcak,
akrepler daha parlak,
yaşamak öldürüyor beni,
ölüyken güzel yaşamak..."
kelimeler
kokuyor sarımtırak
baykuşlar uyandı uyanacak
Cyrano diyor kadın
felç etmiş seni gözleri
o sarımtırak
şok veriyor aralıklarla umut dozunda
o anlardan birinde tanıdın beni
ama doldu vakit
ve işte ötüyor baykuş
baykuş gömüleceğe öter
ki o gömü beni çağırmış olman
"gitmek zorundasın" dedi dilenci
gömüyü dilendi
çene kemiklerine...
ses oldu ordularca sağır...
sarsaraktan çekildi
sessizlik kadını.
her harf bir zelzele,
dümdüz etti olanları
uykusunda baykuşların.
ölümlüler yaşanmamış saydı
bu gece
bellek denen o menfaatçi bunak,
unutmuş oldu
dahi
unutmuş olduğunu
kaldı yalnız sessizliği
kaçık ozanın,
güç yetiremedi
hiçbir ses
örtmeye onu
elinde kanlı gömü
dilencinin getirdiği
mezarlığından
lanetli
her pazar gecesi yükseldi
karadulun kölelerini
ürperten şarkı;
"oo Cyrano bilmelisin
ölecek
kendisine kaçmak istediğin ölüm de
kalacaksın çırılçıplak
tüm sevdiklerin ve sevmediklerinle
kırık bir kalp verecek eline
tanrı dirilt diyecek
sen dirilt şunu tüm bildiklerinle
bir kadın sonsuza dek ölü kalacak
sen dilinde lanetlerinle..."
tanrı suyu yarattı sevgiler için
ve de ateşi nefrete