okuduğum ilk peyami safa romanı. insanın dostu olmalı evet, kitap dostu da olmalı. hayatımıza bir kitap, bir film, bir şiir vee bir türküyle giren insanları kaybetmemeliyiz. çok kıymetli kitap dostumun bana hediyesi işte bu “şimşek” oldu. peyami safa’nın 1923 yılında yânii 24 yaşında yazmış olduğu ilk romanı. yaptığı uzun, yoğun lâkin sıkmayan tasvirleriyle, derin ruh tahlilleriyle, kullandığı dili ve üslûbu çok sağlam. özellikle karakterlerden müfid’in kullandığı dil, hayran bırakıyor kendine. olaylardan ziyade karakterler aracılığıyla yaptığı ruh tahlilleri; dikkate, düşünmeye değer ve bana kalırsa sorguya açık. eski, zengin, derin kelimelerle karşılaşacaksınız; anlamları da not düşülmüş kitaba, güzel olmuş. roman okurken, sadece baş karakter değil birçok karakterin yer yer de yazarın yerine geçip romana okuyucu/oyuncu :) olarak dahil olmaya çalışırım, burada da öyle yaptım. müthiş bir anlama gayreti içerisinde buluyordum kendimi. bunu söylerken aklıma müfid’in kendini izahı var ki, bu gayretime tanım oluyor: “sükûn. ve bu sükûn içinde, hayatının bütün vakalarını düşünmek, sebeplerini keşfetmek, her şeyi idrak zevki.” işte bu, hayatımın şu ana kadarki geniş özeti oluveriyor. yer yer karakterlere bürünüyorum diyordum, zaman sonra fark ettim ki bir tahlil romanını tahlilleyerek okuyorum:) en çok kimdim? kim olabildim? şüphesiz ali’ydim ben. romanda herkes ali ile konuşmak kendini anlatmak istiyordu, ben aksine ali’yi dinleyen olmak isterdim. :) sürekli dinleyen bir insanı dinlemeyi çokça arzuladım. muhasebe edilecek o kadar çok mevzu var ki kitapta. sorguladığım, bir yere oturtamadığım -oturtmak istiyor muydum, bilemeden- birkaçından bahsetmek istiyorum: —“iki insan muhtelif anlarda, birbirlerini sevebilirler; fakat bu an birleşir ve iki taraf, birbirlerini aynı zaman içinde sever ve sevdiklerini hissederlerse, ikisinde de ihtiras derhal mahvolur ve aşk hâdisesi biter. her sevdanın sonu böyledir. garip netice: sevişmek aşkın zıddıdır.” -bu alıntının “evlilik aşkı öldürüyor” klişesinden farkı nedir? aşk, kavuşamamak mı? aşk, acıdan mı ibaret? neden kavuşunca artan, canlanan bir şey olamıyor? aranılan ne ki? —“insan birkaç kişiye âşık olabilir mi?” -buyruun bir de burdan yakın. —“insan sevdiğini anlayamaz ve sevgilisinin muammasını halledemedikçe aşkı artar.” sayfalar önce de: “iki insan kendilerini birbirlerine anlatmaya çalıştıkları halde, buna tamamıyla muvaffak olamazlar.” -aşk her türlü artıyor o halde? bu böyle midir, sahiden de? —“siz kadınlar, bazan ıstırabın peşine düşersiniz, başınızın belasını ararsınız.” -öyle mi yaparız? aklıma özel dizesi geldi: “imreniyoruz başkalarının mahvına.” sonra bakın ali ne diyor: —“aşkta haysiyet veya zillet aramayalım.” -ana! devaam ediyor: “her ihtiras gibi aşk da insanı büyük irtifadan en derin uçuruma atar. bu yükseliş ve alçalıştaki baş dönmesinin adı aşktır.” -aşkın ahlâkı yok mudur, hocam? ya da şunu mu sormalıyım: yaşanan gerçekten aşk mıydı? müfid ile pervin sahiden aşıklar mı birbirlerine? “aşkta gurur olmaz” klişesini bir tarafa bırakıyorum açıkçası. **behire bir yerde müfid’e diyor ki: “sizin kadar büyük sevmek cesarettir. sizin aşkınız.. ne diyeyim? pek eski bir şey.. yâni eski adamların aşkına benziyor..” -baak! müfid’inki aşksa ki öyle görünüyor; pervin’den hareketle aşk tanımı yapmak, olmuuyor. “hangi aşktan bahsediyorsun, alii?” diyemedim. :) aşkın ahlâkı var, bakın olmalı demiyorum; var ve aşk nâsiptir, her kalbe düşmez. kitabın başlarında ister istemez “şimşek”i bir yerlere bağlama ihtiyacı hissediyordum, neden şimşek diye:) diyordum ki, müfid’in ruhunda cereyan eden midir, şimşek? meğersem müfid’in ruhunda cereyan eden şimşek, orada sadece idman yapıyormuş. bu da kitabın sonuna ithafım olsun. :) *kitapta etkilendiğim tabirlerden sadece birkaçı: •muammaalûd: müphemlik dolu. •ruhun idmanı, ba yıl dım. •şüphenin zekâ üzerindeki ağır boyunduruğundan yeni kurtulan ruhun ilk hürriyeti, tamlamaya saygı duruşu, lütfen. :) **dip not: bu sadece bir özet. ahah. :) bence okuyun dememe gerek kalmadı, sizce? :)

ŞimşekPeyami Safa · Ötüken Yayınları · 20221,747 okunma

·

34 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

şeyma