Gönderi
Cemo… Ne güzel, ne samimi bir kitaptın.
Cemo, Cumhuriyetin ilk yıllarında Doğu Anadolu’nun sert coğrafyasını mesken tutuyor. Kitap iki bölümden oluşuyor. İlk bölüm Cemo’nun babası Cano’nun ağzından anlatılırken ilk bölüme göre çok daha uzun olan ikinci bölüm, Cemo’nun yoldaşı çan ustası Memo’nun ağzından ilerliyor. İlk bölümde Şeyh Sait isyanı boyunca yaşanan olaylar ve buna paralel Cano’nun karısı Kevi ile tanışıp Cemo’nun dünyaya gelme hikâyesini doğuya özgü mistisizmle harmanlanıp anlatılıyor. Ancak ikinci bölümde keskin bir köy gerçekçiliği hâkim. Kitaptaki diyaloglarda kullanılan yöresel dil ise kitabın gerçekçiliği katbekat arttırıyor.
Köy hayatı, Anadolu’nun yüzyıllar boyu en yoğun yaşam biçimiydi. Cumhuriyetin ilanıyla ivmelenip 1960’larda zirveye tırmanan kentleşme, bizi köyden koparıp görünürde bir kentli yapsa da bu değişim öyle ani oldu ki, köklerimiz taşradan asla kurtulmadı, taşranın toprağını üzerimizden silkelemeye fırsat bulamadan kentlere adım attık. Şimdilerde kent yaşamından sıkılan bizlere köy denince aklımıza ilk olarak huzur veren yeşillikler ve sessizlik geliyor; ama o zamanlar çoğu köylü için acı bir gerçek vardı. Büyük toprak sahipleri; yani ağalar. Bireyselleşmenin, özgürleşmenin önündeki otoriteler. İşte Kemal Bilbaşar, Cemo’da hem dağ köylülerin yaşamını olağan bir doğallıkla anlatıyor hem de düzenbaz bir ağayla mücadele etmek zorunda kalan bir avuç köylünün direnişini konu ediniyor. Ve asla aşırıya kaçmadan kimseyi yüceltmeden yapıyor bunu. Ağalık düzenini öyle açıktan açığa eleştirmiyor, bunu diyaloglara, kurguya saklıyor. Hatta yeri geliyor köylünün sudan çıkmış balığa benzer halini tüm gerçekliğiyle yazıyor, inceden inceye köylüyü de eleştiriyor. Dahası bürokrasideki açmazlara ve mezhep ayrıklıklarına değinmeden de geçmiyor. Bütünüyle harika bir roman Cemo.
Kemal Bilbaşar Cemo'da bir kez daha gösteriyor ki, günümüzün tüm toplumsal sorunların nedenleri geçmişte yapılan hem politik hem de sosyolojik hatalarda yatıyor. Evet, toplumcu gerçekçilik konusunda edebiyatımız çok zengin. Kemal Bilbaşar’ınsa bu alandaki değerli yazarlarımızdan geri kalır hiçbir yanı yok. Bence Cemo bunun en büyük kanıtı.
·
10 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.