Gönderi
Benedict Anderson'un çok bilinen ancak az okunmuş kitabı Hayali Cemaatler, Milliyetçilik konusunda üzerinde düşünülmeyi hak eden önemli bir eser... Anderson kitabın isminden kaynaklanan yanlış anlamayı daha ilk sayfalarda düzeltiyor ve "hayali" tanımının sadece milliyetçiliğe özgü bir niteleme olmadığını vurguluyor. Anderson'un deyişiyle "bütün cemaatler hayalidir"... İnsanlık tarihi boyunca kendimizi belli kimliklerde hayal ettiğimiz, sonra da bu hayallerin yaygınlaşarak pratik haline dönüştüğünü aktaran Anderson; neden tarihin belli bir döneminde insan topluluklarının kendilerini ulus olarak hayal etmeye başladığını, bunun her coğrafyada oluşumunun farklı biçimlerini, kısıt ve sıkıntıları ile nasıl ortadan kalkabileceğini sorguluyor.
Anderson'un diğer Marksist çalışmalardan, özellikle de Hobsbawn'dan farkı; milliyetçilik olgusunun kapitalizmle bağını salt ekonomi üzerinden değil kültür, basın ve edebşyat üzerinden dolayımlanan boyutları ile paralel sorgulaması. Bu anlamda bir miktar iradeci de görünse, günlük gazeteler ve romanın yaygınlaşması ile ulusların oluşumunun paralelliği okuru ikna eden bir netlikte aktarılıyor kitapta... Anderson "bir halk, kendini halk olarak düşünen bir grup insan bunu konuşmaya başladığında ortaya çıkar" diyerek iradi boyuta vurgu yapıyor. Ancak ulus olgusunun hayat bulabilmesi için gerekli maddi koşulları da inkar etmediğini belirteyim...
Edebi alıntıların ve felsefi analizlerin yoğun olduğu bu metnin çeviriolarak fazlasıyla başarılı olduğunu ifade etmek gerek. Çevirmen bir çok yerde akıcı işçiliğini dipnotlar ve ek bilgilerle zenginleştirmiş. Kitabın sayfa tasarımını zayıf buldum ve bu elimdeki 6. basımın kapak tasarımını da fazlasıyla zorlama olarak değerlendirdim. Kitabın içinde Türk milliyetçiliği ile ilgili de örnekler bulunmakla birlikte bunun Alman milliyetçiliğinden farklı değerlendirilmediğini, ayrıca yazarın milliyetçilik olgusunu tarihin belli bir döneminde ortaya çıkmış nesnel bir şey olarak değerlendirip duygusal bir taraf olmadığını düşündüğümüzde; kapak bence ilgi çekip satışı arttırmak için yapılmış ucuz bir girişim kategorisi kazanıyor... Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması ile ilgilenenlerin mutlaka okuması gereken, ağır bir kitap...
·
396 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.