Muhteşem bir eser..
Bu kitabı içim acıyarak okudum diyebilirim. Bir halk kitlesinin aydınlanmasını, beraberce edebiyatta, sanatta, eğitimde büyük emekler vererek büyüdüğünü gördüm. 6000 nüfusluk bir kasabada 15’e yakın okul bulunduğunu, bataklıklarla dolu bir ülkeden nasıl bir aydınlanma ile bu duruma geldiklerine kitap sayesinde yaşıyormuşçasına şahit oldum. Mustafa Kemal Atatürk ve Snelman gibi büyük kahramanlar iyi ki varlar. Bir fark var ki, Fin halkı aydınlanma yolundan şaşmamış, eğitime, sanata daima katkı yapan bir halk olmaktan asla vazgeçmemiştir. Oysa biz Köy Enstitülerini bile kapatmışız.
Kitabı okurken çok ezildim bu halk karşısında. Finlandiya boşuna eğitimde dünya lideri değil. Bunların hepsi büyük bir aydınlanmanın sonucu. Ve aydınlanmanın ailede başladığını, köylü kesimi ile el ele verilerek yapılması gerektiğini çok iyi idrak etmişler.
Çünkü onların okumaktan başka çareleri yoktu. Bu bataklıklarla çevrili ülkeyi cennete döndürmenin başka yolu yoktu.