Zweig’dan seriye devam ettiğinizde Clarissa’yı okumak kaçınılmaz olur çünkü intiharından önce üzerinde çalıştığı ve ölümüyle yarım kalan ve yayıncısı tarafından tamamlanan 1.dünya savaşı yıllarını bir kadının yaşam kesitiyle anlatmaya çalışan bir romandır. Hal böyle olunca insanı bir merak sarar. Yaşamına son vermenin deminde bir zihnin içerisinden sayfalara ne dökülebilir, ne anlatabilir diye? O kararı verirken yaşadığı ruhsal durum satır aralarından yakalanabilir mi diye?
Nitekim sadece konusu ile bile bu görülebilir. Savaşın hem bir ülke hem de kişiler üzerindeki etkilerini irdelemeye çalışır. Aynı şekilde savaşın her ne sebeple olursa olsun bir aptallık ve suç olduğunu gözümüze sokar hele işin içerisinde halkların, ırkların, devletlerin üstünlük yarışı bulunursa.
Kitaptan aldığım diğer bir olgu da ‘yalnızlık’ oldu. Hemen hemen her karakterin kendine ait bir yalnızlığı vardı. Zweig’ın da bu yalnızlığı kendinde hissettiği duygusuna kapıldım, savaşın yarattığı kaos atmosferinde kabuğuna çekilen bir ruh ve sonsuz yalnızlığa atılan bir adım.
Zweig’ın okuduğum önceki kitaplarına göre üslubu biraz tutarsızdı sanki, kitabın yarım kalması ve yayımcısı tarafından tamamlanması nedeniyle olabilir. Çünkü bir paragraf okuduğumda ‘işte bu Zweig’ın tarzı ve üslubu, düşüncesi’ derken sonlara doğru 3-4 kelimelik cümleler ve yavan kalan sayfalarla Knut’ın işin içerisine girdiğini hissettirdi. Öyle ki hızlı hızlı cümleleri anlamsızca tüketirken buldum kendimi.
Yine de Zweig’in son romanı olması nedeniyle merakı ve ilgiyi hak ettirir, aynı şekilde sırf bu sebepten boğazda bir düğüm, kalpte bir sancı bırakır.
