Gönderi
BAYAN MI, KADIN MI? KARI OLMASIN O...
Kemal Tahir’in, ölümünden bir yıl sonra 1974’te yayımlanan, 1943 yılının sonbahar ve kış aylarında Malatya Cezaevi’nde yaşayanları ve yaşananları anlatan, kısmen toplumsal tarih, kısmen öz yaşam öyküsü türüne giren romanı. Kemal Tahir romandaki alter egosunun adını “İstanbullu” Murat Bey olarak koymuş. Yazar kendisine bu şekilde mesafe koyarken gerçek hayattaki dostları Nazım Hikmet’i ve Piraye’yi, Hitler’i, İsmet İnönü’yü, İkinci Cihan Harbi’ni ve ez cümle mapushane halkını adlı adınca ve oldukları gibi anar.
Tahir, milletimizin fertlerini anlatırken her zaman olduğu gibi çok dobra konuşuyor. Onları -biyolojik psikolojik sosyolojik- tüm yönleriyle ele alıyor; yüce taraflarını da aşağılık taraflarını da sergiye koyuyor.
Türk milletinin cinselliğe bakışını ve yaşayışını bir belgesel kamerası gibi irkiltici derecede açık seçik anlatan bir yazar daha bilmiyorum. Genelev sermayeleri ve onların müşterileri, kocasını aldatan kadınlar, karısını aldatan kocalar, boynuz takmaya gönüllü kocalar, geneleve kız düşürmeyi zanaat edinen kabadayılar, ağır cezalık mahkuma umutsuzca aşık olan gardiyan kızı hep burada. Sefaletiyle, asaletiyle, zerafetiyle, nezaketiyle, merhametiyle, düzenbazlığıyla, zekasıyla, aptallığıyla, mertliğiyle ve namertliğiyle insanımız ...
Kitaptan uyarlanan Halit Refiğ’in yönettiği 1989 yapımı filmi de -ki Yeşilçam Sineması’nın da son birkaç güzel eserinden biridir- izlemiştim**. Murat konuştuğunda ya da düşündüğünde söylediklerini hep Kadir İnanır’ı seslendiren kişinin sesiyle duydum adeta. Yeri gelmişken belirteyim, filmdeki Tözey (Hülya Koçyiğit) kitaptaki Tözey’e epeyce uzak; hem şekil şemal hem karakter olarak.
“İnsanın dişisine ne demelidir, KADIN mı, BAYAN mı, HANIM mı?” tartışmasına da yakın tarihten gelmiş bir katkı/yanıt aynı zamanda; “KARI olmasın o?”
E-kitap (Kobo epub) formatında okudum, puanı 83. (** Filmin tamamı -143 dakika- YouTube da mevcut). Bir
·
21 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.