İlim geleneğimizde kırk hadis geleneği önemli bir yer tutar. Kırk hadis öğrenip yaşamanın fazileti ile ilgili olan hadis-i şerif bu alanda sürekli yeni eserler neşredilmesine vesile olmuştur. Kırk hadis geleneğinde en bilinen ve dünya coğrafyasında farklı diller ile neşredilen eser İmam Nevevi’nin kırk hadis çalışmasıdır.
dunyabizim.com/mercek-alti/kir...
Hemen her ekol hatta her camia kendi bünyesine hitap eden bir kırk hadis çalışması yapmıştır. Hadis konusunda kitapların bereketlenmesi gibi bir güzelliğe vesile olması ile birlikte, kırk hadisin ilgili hadisin gerektiği şekilde anlaşılmasını perdelediğini düşünüyorum. Bu noktada kırk hadis çalışmalarının içerdiği hadislerin sıhhat derecelerine de değinmek gerekiyor. Genel olarak verilen hadislerin geçtiği kaynaklar belirtilmek ile birlikte bir kısım kırk hadis çalışmalarında kaynaklar beyan edilmiyor. Hatta bir kısım eserlerde keşf ve ilham yolu ile alındığı iddia edilen hadisler de eserlerde yer almıştır. Kaynağı belirtilen bir kısım hadislerin zayıf, bir kısmının mevzu/uydurma hadis olması ile ilgili olarak hangi eserden olursa olsun hadis okunduğu zaman o hadisin sıhhati ile ilgili olarak kaynak eserlere ve hadis âlimlerine başvurmak gerektiğini hatırlatalım.
Türkçe olarak basılan telif ve tercüme hadis kitapları ile ilgili küçük çaplı bir araştırma neticesinde şu an piyasada bulunan yaklaşık elli çalışmaya ulaştım. Bu çalışmalar kitap olarak neşredilen eserlerdir. İnternet üzerinden derlenen, neşredilmeyen veya baskısı olmayan kırk hadis çalışmalarının olduğunu da biliyoruz. Kırk hadis konulu neşredilen eserlerin sadece bunlar olmadığının farkındayız. Bu şartlarda ulaşabildiğimiz eserler bunlar. İlerde daha genişletilmiş şekli tekrar ele alabileceğimiz bir çalışma olduğundan şu an bu araştırmayı paylaşmayı uygun gördük. Hadis, hadis ilimleri ve kırk hadis konusunda ilmî çalışma yapmayı düşünen ve kendisini geliştirmek isteyen arkadaşlara bir kapı aralaması temennisi ile kırk hadis çalışmalarının adları, müellifleri ve yayınevleri bilgilerini istifadenize sunuyoruz.
Kırk Hadis, İmam Nevevi: Türkçe ilk baskısı 1925 yılında İstanbul’da Matbaa-i Amire’de Babanzade Ahmed Naim tercümesi ile basılmıştır. Kırk hadis geleneğinin en bilinen ve en fazla okunan kitabıdır. İçindeki hadislerin sıhhati neşredildiği günden bugüne kadar İslam ümmeti ve âlimleri tarafından kabul görmüş bir eserdir.
Kırk Hadis Tercümelerine Umumi Bir Bakış ve Ankaralı İsmail Rusuhi’nin “Terceme-i Hadis-i Erbain”i, Abdulkadir Karahan, Yalçın Matbaası: Mevlevi şeyhi olan Rusuhi’nin 17. yüzyılda tarikat ve suluk çerçevesinde kaleme aldığı bir eserdir. Mevlevi tarikatının adab ve erkânı ile ilgili izahların bolca olduğu bir eserdir.
Kırk Hadis Tercümesi / Fuzuli, Kemal Kürkçüoğlu, M.E.B: Molla Cami’nin Çihil Hadisi’nden naklen Fuzuli’nin Hadis-i Erbain Tercümesi adıyla meydana getirdiği eserin bu yayınında hadislerin Arapça asılları ve Cami’nin Farsça manzum tercümeleri de yer almaktadır. Hadis-i Erba'în Tercümesi manzum kırk hadis tercümesidir. Çeşitli kütüphanelerde yazma nüshaları vardır. Bunun da değişik baskıları yapılmıştır.
Kırk Hadis-i Şerif, Yusuf Tavaslı, Tavaslı Yay.: İçinde sıhhat derecesi zayıf olan hadisler barındıran eser orijinal bir vasıf taşımamaktadır.
Kırk Hadis-i Şerif Şerhi, Kemal Pilavoğlu, Pilavoğlu Yay.: Tasavvuf ve tarikat ekolünden olan Pilavoğlu, hadislerin sıhhat derecesine bakmadan eserlerine almıştır. Vahdet-i vücut ekolünden etkilenen müellifin bu yönü eserinde kendisini belli etmektedir.
Kırk Hadisle Cihad, Şaban Döğen, Yeni Asya Yay.: Konulu kırk hadis çalışmalarından biri olan eserin adından da anlaşıldığı gibi cihad konusunda kırk hadisi ele alan bir çalışma. Lise seviyesinde öğrencilerin istifade edebileceği bir dil ile yazılmıştır.
Kırk Hadisle Ramazan ve Oruç, Mehmet Paksu, Yeni Asya Yay.: Adından da anlaşıldığı gibi Ramazan ve Oruç ile ilgili hadislerin ele alındığı konulu kırk hadis çalışmalarındandır. Dili sadedir.
Kırk Hadisle İslam Yolu / İmam Nevevi, Tercüme: Halil Gönenç, Türdav: İmam Nevevi’nin hadis kitabının Halil Gönenç tarafından tercüme edilen şeklidir.
Kırk Konuda Kırk Hadis, Erdoğan Naim Demir: Konulu kırk hadis çalışmalarında farklı bir yöntem ile kırk konuda kırk hadis içeren bir eser.
Kırk Kudsi Hadis / Aliyü’l-Kari, Tercüme: Hüsnü Erdem, Diy.İş.Baş.Yay.: Farklı hadis kaynaklarından aldığı hadisleri rivayetleri ile toplamış, tekrarlardan birini tercih ederek ihtisar şeklinde hazırlamıştır.
Kırk Kudsi Hadis, Ali Fikri Yavuz, Ahmet Said Mat .: Kırk hadis çalışmalarında Kudsi Hadisleri ele alan nadir eserlerdendir. Cumhuriyet dönemi hadis çalışmalarındandır.
Kırk Mevzuda Kırk Hadis I-II, Mehmet Emre, Osmanlı Yay.: İki ciltlik bir çalışmadır. Konulu kırk hadis çalışmalarındandır. Kırk konuda kırk hadis ele almıştır. Yakın dönem hadis çalışmalarındandır.
Kırkbir Hadis-i Şerif, Şemsettin Yeşil, Yaylacık Mat.: Kırk hadis geleneği içinde zamanla meydana gelen değişimler kırkbir hadis eserleri olarak ortaya çıkmıştır. Daha sonraları 201 hadis sayısına kadar muhtelif sayılarda hadisler ele alınarak değişik bir format oluşturulmuştur. Bu çalışmada ele alınan hadislerin bir kısmının sıhhatinde sıkıntı vardır.
Kırkbir Hadisle Mü’minlerin Vasıfları, M. Zahid Kotku, Seha Neş.: Müminlerin özelliklerini içeren hadislerin cem edildiği bir eser. Tasavvuf ekolü haiz hadis çalışmalarındandır.
Kırk Hadisle Müslümanın Hüviyeti, Ali Nar, Kayıhan Yay.: Müslüman şahsiyeti ile ilgili kırk hadisin cem edilmesi ile meydana gelen bir eserdir. Konulu kırk hadis çalışmalarındandır.
Kur’an-ı Kerim’in Fazileti Hakkında Kırk Hadis / Aliyü’l-Kari, Tercüme ve şerh: Durak Pusmaz, Bahar Yay.: Kur’an’ın faziletleri ile ilgili Aliyul Kari’nin derlediği kırk hadisin Durak Pusmaz tarafından şerh edilmiş şeklidir.
Kırk Hadis, Hanifi Tosun, Çıra Yay.: Eserde yer alan hadis şerhlerine göz attığımızda ilk dikkatimizi çeken unsur, günümüz şartlarına uygun bir dil ve yaklaşım ile hadislerin şerh edildikleri hususudur. Bazı hadis şerhlerinin çok kısa tutulmasını saymazsak, genel olarak mutedil bir ölçü ile şerh yapıldığı görülüyor. Kitapta son hadis olarak “Veda hutbesi” bir bütün olarak yorumsuz şekilde verilmiş. İslam’ın evrensel mesajlarını genel başlıkları ile ifade eden hutbenin kitabın sonunda verilmiş olması, zihin ve kalbin birlikte yoğunlaşmasına vesile oluyor.
Kırk Hadis, İmam Humeyni, İhsan Yay.: 1979 yılında tamamlanan eserdeki hadislerin 33 tanesi ahlakî, diğer yedi tanesi ise itikadî hadislerdir. Şia ekolü hadis kitaplarından Türkçeye tercüme edilmiş birkaç eserden biridir.
Kırk Hadis, İsmet Özel, Şule Yay.: Marmara FM’de irticalen yaptığı konuşmaları yazıya dökmüş Özel. Özellikle polemiğe neden olmamak için sahih hadisleri konu etmiş. Hadislerin şerhi konusunda İsmet Özel kendi üslubu ve duruşu ile kendisini fark ettiriyor. Müellifin ifadesi ile eserin yazılış amacı ve farklılığını ortaya koyalım. "Benim kırk hadisi bahse konu ederken önem verdiğim iki husus var: Müslüman hayatının kolaylıkla gayri Müslim hayattan ayrılabileceğini vurgulamak, bu bir; Müslüman hayatın kesinlikle gayri Müslim hayattan üstün olduğunu tebarüz ettirmek, bu iki.”
Kırk Emir/Kırk Hadis, Kul Sadi Yüksel, Yenda Yay.: Kırk hadis geleneğinin izlerini taşımak ile birlikte, eser 40 ayet 40 hadis çalışması olarak okuyucunun istifadesine sunulmuş. Eser, üstad İmam Nevevi’nin Riyazu’s Salihin adlı eserinin yöntemi ile hazırlanmış. Önce konu başlığı ve akabinde konu ile ilgili hadisler verilmiş.
Ahlakı Hz. Peygamber'den Öğrenmek & Kırk Hadis Dersleri -1, Halil Atalay, Hüner Yay.: İslam’ın her hükmü, her prensibi ve tavsiyesi doğrultusunda hayatımızı düzenlemek güzel ahlakın ta kendisidir. İslam imanla ahlâkı, medeniyetle ahlâkı, aile hayatı ile ahlâkı, toplum hayatı ile ahlâkı, beşeri münasebetlerle ahlâkı, eğitim-öğretim ile ahlâkı bütünleştirmiştir. “Ben güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim” buyuran bir Peygamberin ümmeti olan bizler Onun ahlâkı ile ahlaklanmalıyız. Bu eser 40 Hadis Dersleri ile bu yolda bir gayet ve çabanın ürünüdür.
Ahteri ve Manzum Kırk Hadis Tercümesi, Recep Dikici, Ravza Yay.: Peygamber Efendimizin kırk hadisle ilgili müjdesinden nasiplenmek ve İslâm kültürüne katkıda bulunmak için, Türkiye'de tek elyazması nüshası bulunan ve hiçbir kaynakta zikredilmeyen Osmanlı âlimi Muslihiddîn Mustafa Ahterî (ölm.1561)'nin "Manzum Hadis-i erbeîn Tercümesi" isimli eserini değerlendirerek neşredilen bir eserdir. Ahterî'nin hayatı, eserleri, diğer Afyonkarahisarlı âlimler, manzum kırk hadis tercümesi ve İslâmî ilimler (hadis ilmi, kırk sayısının kutsallığı, kırk hadis muhtevaları ve şekilleri) ele alınmıştır. Ayrıca giriş kısmında XVI. yüzyılda Afyon’daki siyasi durum ve Mevlevîlik kültürü kaydedilmiştir.
Çocuk Eğitiminde Kırk Hadis, Esan Gül, Çıra Yay.: Çocuk psikolojisi ve eğitimi ile ilgili hadislerin ele alındığı ve izah edildiği bir çalışma.
Esmaü’l Hüsna Anlamı ve Fazileti / Açıklamalı Kırk Hadis, Abdulcelil Onat, Mercan Kitap: Allah’ın güzel isimleri ve faziletleri ile ilgili hadislerin cem edildiği ve açıklandığı bir kırk hadis çalışmasıdır.
Eyüp Sultan Hazretlerinden Kırk Hadis, Prof.Dr. İsmail Lütfi Çakan, M.Ü. İlahiyat Fak. Yay.: Eyüb el Ensari, Hz. Peygamber'in ev sahibi, mihmendâr-ı Resûlullah şerefine eren İstanbul'un aziz misafiri… Ebû Eyyûb Hâlid b. Zeyd el-Ensari şecaat, sabır ve takvâ sahibi, gaza ve cihad sevdalısıydı. Onun hayatı cepheden cepheye koşarak, cihad ederek geçmiştir. Medine'den İstanbul'a uzanan memâtı ve gözlerimiz önündeki mezarı buna şahittir."Eyüp Sultan" diye gönül tahtını açtığı mücâhid sahabeyi bu niyetle ziyaret etmeliyiz. Bu çalışma Eyüb el Ensari’nin rivayet ettiği hadislerden seçilmiş kırk hadislik bir kitaptır.
Hadis-i Erbain (Tasavvufi Kırk Hadis), Sadreddin Konevi, Kitsan Yay.: Tasavvuf ekolü kırk hadis çalışmalarındandır. Hadislerin kaynakları verilmemiştir.
Hadislerle Yaşamak & Açıklamalı Kırk Hadis, Sabri Türkmen, Çıra Yay.: Hadis çalışmaları, neticede dine hizmet olup Peygamberimizin sözlerini hayata taşımaktır. Onların okunmasına, anlaşılmasına ve böylece yaşanmasına vesile olmaktır. Her Müslümanın hayatında Hz. Peygamberin hadislerinin bir yerinin olması gerekir. Nitekim sahih bir hadiste Peygamberimiz şöyle buyurmuştur: “Sizden burada bulunanlar, sözlerimi bulunmayanlara ulaştırsın.” Bu çalışma okuyucuyu Kur’an ve hadis iklimine taşımakta ve Hz. Peygamberin anlaşılmasına katkı sunmaktadır.
Hayata Yön Veren Huzur Risalesi - Kırk Hadis, Ali Bilginer, Gonca Yay.: Bir kısım mevzu hadisleri barındıran bir çalışmadır. Abdulhakim Arvasi’nin fikirsel etkilerinin görüldüğü bir kırk hadis çalışmasıdır.
Kırk Hadis-i Şerif, Semerkand Yay.: İman, ibadet ve ahlak ile ilgili kırk hadisin derlenmesidir. Yayınevi olarak derlenen bir eserdir. Hadislerin Arapçasını hattat Mümtaz Durdu yazmıştır.
Kırk Hadis Kırk Çizgi, Edam Yay.: Hasan Aycın'ın özgün çizimleri ile 40 hadisin yer aldığı kitapta hadis metinleri çocukların anlayacağı bir dille ve özgün bir tasarımla verilmiştir. Kitabın son bölümünde hadislerin tahriçleri ve orijinal metinleri yer almaktadır.
Kırk Hadis Şerhi, İsmail Hakkı Bursevi, İnsan Yay.: Büyük hadis âlimi İmam Nevevi'nin kırk hadis derlemesi hadis edebiyatında üzerine bir çok çalışma yapılmış meşhur bir eserdir. Nevevi'nin Kırk Hadis'i üzerine yapılan bu çalışmalardan bir tanesi de büyük Osmanlı düşünürü İsmail Hakkı Bursevi'nin Türkçe olarak kaleme aldığı Hadis-i Erbain Şerhi’dir. Bu kitapta kırk hadisin fıkhı, irfanı ve filolojik tahlilini yapan Bursevi, zengin ilmî birikimiyle İslam'ın zahirî ve batınî boyutunu bir bütünlük içinde tasvir etmeye çalışmıştır.
Kırk Mesel Hadis, Prof.Dr. Mehmet Erdoğan, Çamlıca Yay.: Soyut kavramlar somut bir mesel yoluyla anlatıldığında anlaşılması ve zihinde kalıcılığı kolaylaştığı gibi söze de bir güzellik ve tatlılık katılmış olur. Bu çalışma Hz. Peygamber'in (sav) mesel içeren hadislerinden kırk hadis geleneğine de uygun olarak derlenmiş bir çalışmadır.
Kur'an İkliminde Hadislerle Bugünü Yaşamak / Açıklamalı Kırk Hadis, Sabri Türkmen, Ağaç Kitapevi Yay.: Kişiye pratik bir hedef belirleyen, sıhhat açısından bir problem taşımayan, herkesin rahat anlayacağı ve yaşamına canlılık katacağına inanılan hadislerin seçilmesine özen gösterilmiş. Hadislerin Arapça metni senetlerinden ayrılmak suretiyle tercümeleriyle birlikte zikredilmiş, böylece arzulayan kimsenin metnini de kolay ezberleyebilmesi amacı güdülmüş. Ayrıca her bir hadis için açıklamada bulunulmuş. Hadisin çağrıştırdığı âyet ve hadislerin de bir kısmına işaret edilerek okuyucunun zihninde konu bütünlüğünün oluşması hedeflenmiş.
Nübüvvet Pınarından Kırk Hadis, Doç. Dr. Ahmet Lütfi Kazancı, Ensar Neşr.: Daha önceleri İsmail Hakkı Bursevi, daha sonra Babanzade Ahmed Naim bey tarafından tercüme edilen Hadis-i Erbâin, Ahmet Lütfü Kazancı Hocamız tarafından da tefsir, hadis, fıkıh, tasavvuf dallarındaki bir çok eser taranarak, çok akıcı bir şekilde tekrar okuyucuyla buluşturulmuş.
Peygamber Efendimizin Mucizeleri ve Kırk Hadis, Mehmet Zeren, Hazen Yay.: Efendimizin mucizeleri ile ilgili hadislerin derlenmesidir. Eserde geçen hadislerin sıhhati ile ilgili sıkıntılar vardır.
Kırk Hadis Albümü- Hat Yazıları, Ahmet Efe, Uysal Kit.: Hüsnü hatlar ile kırk hadis cem edilmiştir. Hat sanatına merakı olanların istifade edebileceği bir eserdir.
Hadis İlmi Hadisçilerin Fazileti ve Kırk Hadis, Dr. Seyit Avcı, Ensar Yay.: Sünnetin/hadisin önemine vurgu yapan, hadis ilminin ve hadis ehlinin faziletlerini içeren bir eserdir.
Sünnetin İslam'daki Yeri ve Sünnetle İlgili Kırk Hadis, Dr. Seyit Avcı, Ensar Yay.: Sünnet bilinci ile ilgili olan bu çalışma sünnetin önemi ve sünneti yaşamanın gerekliliği ile ilgili hadisler içeren bir eserdir.
Hikâyelerle Kırk Hadis, Harun Kırkıl, Bizim Bahçe Kit.: Hadislerin vermek istediği mesajı hikayeler yolu ile veren bir çalışmadır. Çocuklar ve gençler için istifade edilebilecek nadir eserlerdendir.
Kırk Hadis - İnsan İlişkileri Üzerine, Vahit Uslu, Nar Yay.: 40 Hadis konulu ayrı ayrı başlıklar belirlenmiştir. Belirlenen konulara ait metinler titizlikle tespit edilmiştir. Sıhhat derecesinde sorun olmayan metinler titiz bir çeviriyle Türkçeye tercüme edilmiştir. Ve bütün bunların yanı sıra her bir Hadis için anlamına uygun bir görsel (kimi zaman bir fotoğraf kimi zaman ise bir illüstrasyon) ile hadislerin anlaşılmasına katkıda bulunulmuştur.
Kırk Hadis (Arapça-İngilizce-Türkçe), Mahmut Toptaş, Cantaş Yay.: Hadislerin Arapça aslı ile birlikte İngilizce ve Türkçe anlamlarının verildiği bir kırk hadis çalışmasıdır.
Ayrıca M. Ali Karahasanoğlu, Ali Büyükçapar, Şahver Çelikoğlu gibi isimlerin de beğenilen kırk hadis çalışmaları mevcut…
Konulu kırk hadis çalışmaları son çeyrek asırda gelişmeye başlamıştır. Bu konuda bir dönem birçok eser ortaya koyan zatlardan biri de Said Köşk’tür. Halk dili ile yazılmış olması, az sayfalı olmaları okunmasını kolay kılan unsurlardandır. Kahraman Yayınları’ndan çıkan Said Köşk’ün bu eserlerinden başlıcaları “Ahirzaman ve Kıyamet Alametleri”, “Cihad”, “Evlilik ve Aile” ve “Güzel Ahlak” konularında derlenen kırk hadis çalışmalarıydı.
Daha sonra kartela şeklinde de basılan kırk hadisler bir dönem elden ele gezen eserlerdir.
Çocuklarımızı, gençlerimizi 40 hadis kitaplarından uzak tutmayalım. Onlara Arapça metni ile 40 Hadis ezberletebilenlerden olalım inşallah...
Ferhat Özbadem derledi
·
742 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.