Item: Felatun Bey ile Rakım Efendi
Author: saime

saime

@samyeli74·

20 Mart 2019 09:14

176 syf.

· Kitabı okudu

Puan vermedi

21 saatte okudu

Merhabalar, bu yazıda sizlerle Ahmet Mithat Efendi’nin Felatun Bey ile Rakım Efendi romanı hakkında edindiğim bilgiler ve izlenimler ile ilgili bir iki bir şey paylaşmak istiyorum. Felâtun Bey ve Rakım Efendi romanı Ahmet Mithat’ın toplumsal sorunlara değinen romanları arasında en ilginç olanıdır ama bu romanın sanatı bakımından en iyisi olduğu için değil; batılılaşma sorununu alafranga züppe tipini sergileyerek ele alması ve Türk romanında uzun yıllar kullanılan bu tipi ilk işleyen roman olmasındandır. Romanlanda batı hayranı yozlaşmış Alafranga insanların Tanzimat’takilerden büsbütün farklı olduğunu öğreniyor, yazarların politik ve ekonomik koşulların değişmesi ile yeni bir toplum profilinin oluşmasına, aşırı batılılaşma sorununa yaklaşımlarının ideolojik bakımdan nasıl geliştiğini gözlemleme imkanı buluyoruz. Bu hikaye, Alafrangalığa özenti züppenin kılık kıyafetinin ve davranışlarının gülünçlüğünü ikinci planda bırakarak Felatun Bey ile Rakım Efendinin temsil ettikleri tembellik ve israf ile çalışkanlık ve tutumluluk arasındaki zıtlığı konu etmesi yanı sıra Tanzimat Dönemi Edebiyatı'mızın tipik özelliklerini bünyesinde barındırmıştır. Romanımızın özetine geçmeden önce az yukarıda bahsi geçen Tanzimat Dönemi edebiyatımızın özelliklerine şöyle yüzeysel bir bakış atıp, bilgilerimizi tazelemek ister misiniz?! Bildiğimiz manadaki öykü ve roman türleri ülkemize Tanzimat Döneminde sızmaya başlamış, çeviri ile başlayan bu süreç, taklitler ile devam ederek gelişmiş ve kimliğini kazanarak günümüze gelinmiştir. Ancak alışılagelen eski dil kullanımı Batı romanına uygun değildi ve batı kültürü ile Osmanlı kültürü arasında ki ahlak farkıydı bu çevrilecek eserlerde olduğu gibi yerli eserlerde de başlıca sorunu oluşturdu. Toplum kültür ve ahlakını muhafaza etmek adına bu hikayeler Müslüman ahlakına ters düşmemeliydi... -Tanzimat edebiyatı öykü ve romanında olaylar günlük yaşamdan veya tarihten alınmış olması ya da olabilir izlenimini bırakması zorunlu olmasa da gerekliydi. -Daha ilk eserlerden başlayarak, Tanzimat edebiyatı öykü ve romancıları ikiye bölünerek; bir kısmı halka (Ahmet Mithat, Emin Nihat, Şemsettin Sami, Nabizade Nazım), bir kısmı aydın kişilere (Namık Kemal, Sami Paşazade Sezai, Recaizade Mahmut Ekrem) seslenmeyi tercih etmişlerdir. -Halka seslenen yazarlar sade dille, aydın kişilere seslenen yazarlarsa yabancı sözlük ve dil kuralları ile yüklü bir dille yazmışlardır. -Eserler genel olarak, duygusal, acıklı konular üzerine kurulmuştur. Öykü ve romanında: "tutsaklık"; zorla yapılan evliliklerin doğurdu acı sonuçlar; Batı uygarlığı ile Osmanlı uygarlığı arasındaki farkların karşılaştırılması; kadın erkek arasında ki ilişkilerde değişik ortamlarda gelişen evlilik, aşık olma temaları okurun duygularını sömürmeye yönelik detaylar içermiştir. -Dönemde yetişen romantikler ise romanın dokusunda; Tesadüfi karşılaşmalara yer verilmiştir. Sırası düştükçe, olayın yürüyüşü durdurulmuş, roman aracılığı ile bireyi eğitme ve toplumu düzeltme amacı gözetilmiş; bunun için de siyaset, din, ahlak, felsefe v.b. ile ilgili düşünce ve bilgiler okuyucuya aktarılmıştır. Kahramanlar çoğu zaman tek yönlüdür. İyiler tamamen iyi, kötüler de tamamen kötüdür ve olayların sonunda, çoğu zaman iyiler ödüllerini, kötüler ya da suçlular cezalarını almıştır. İlk görüşte aşık, yer ve çevre tasvirleri çoğu zaman eseri süslemek için yapılmıştır. -Tanzimat'ın realist ve natüralist yazarları ise gözleme önem verilmiş, nedenlerle sonuçlar arasında bağlar aranmış, olağanüstü olaylar ve kişiler bırakılmış, anlatılan her şeyin olabilir izlenimini bırakmasına dikkat edilmiştir. ( turkedebiyati.org/tanzimat_edebiy... ) Romanımıza geri dönecek olursak... Batılı olmayı şık giyinmek, Beyoğlu’nda eğlenmek, gösteriş yapmak olarak anlayan Felatun Bey, alafranga özentileri olan, züppe bir tipi temsil eder, çevreye karşı gülünç durumlara düşen, iki baş kahramanımızdan kötü olanıdır. Felatun’un karşısında ise az çok ideal Osmanlı Beyefendisi diyebileceğimiz Rakım efendi suretinde Ahmet Mithat'ın kendisi vardır. Yeniliklere açık, çalışkan, gerçekçi bir tip olarak betimlenmiştir. Yazar iki birbirine zıt karakteri benzer durumlarla karşı karşıya getirir ve kişilikler arasındaki farkı belirtir. Önce Felatun’un nasıl yarım yamalak bir eğitimle, eğlenceye alafranga tarz yaşama düşkün, tembel bir adam olarak yetiştiğini, sonra da Rakım’ın fakir annesi ve dadısı tarafından nasıl büyük fedakarlıklarla büyütülüp okutulduğunu anlatılır. Rakım'ı mantık, fıkıh, farisi, Fransızca, kimya, coğrafya, tarih gibi alanlarda bilgi sahibi ciddi akıllı bir genç olarak betimler. Bir İngiliz ailesinin dostu olan karakterler çeşitli vesilelerle bir araya gelirler. Felatun cahilliği , ahlaksızlığı ve korkaklığıyla alay konusu olurken Rakım'ın bilgisi ve beyefendi duruşu çevresinin beğenisini ve takdirini kazanmıştır. Rakım, zaman içerisinde itibar kazanan, övülen, yavaş yavaş maddi durumunu düzelten, başarıya ulaşan ve cariyesi Canan ile evlenerek mutlu bir aile adamı olurken, hovarda Felatun sonunda beş parasız kalır ve güç bela mutasarrıflık bularak İstanbuldan ayrılır... Kitabın amacı israfın ve hesapsızlığın neden olacağı felakete ve buna karşılık, çalışarak para kazanmanın tutumlu yaşamanın getireceği mutluluğa işaret etmektedir... ben öyle düşünüyorum :) Ya siz? Türk Klasikleri arasında yer alan bu ciddi eseri mutlaka okumalısınız! Keyifle.. Şehir Tiyatroları oyun programı: sehirtiyatrolari.ibb.istanbul/Activity/Detail...

Felatun Bey ile Rakım EfendiAhmet Mithat Efendi · Panama Yayıncılık · 201622,7bin okunma

··

345 görüntüleme

Beatrix Veranda

@hatiratikalp ·

17 Mayıs 2020 20:08

Rakım efendi de bence çok övülesi biri değildi ama yazar full övmüş

Brave huso

@Bravehuso ·

18 Ekim 2019 08:33

Yüreğinize sağlık hocam 37 sene süren tanzimat fermanı ile hedef koyulan osmanlının ,Batılılaşmada aslında bilim beteknoloji ve sanayileşme ile birlikte tarım hayvancılık konusunda halkı bilinçlenmeye iteceğine büsbütün örnek alınacak modelelin batıdaki şöhret rahat yaşama ve tembellik düşünmeme kısmı olarak algılanmasıda romanda geçen bir kısım olsa gerek ,Mutlaka okuyacağım