Roger Garaudy'nin Endülüs'te İslam ve Cemil Meriç'in Bu Ülke kitabını okuduktan sonra evdeki kütüphanede de görünce bir başlayayım bakalım dedim.Çünkü Cemil Meriç "Mukaddime" için "İbn Haldun'un büyük emsalsiz eseri, kendi semasında tek yıldız." demiş. . . İBN Haldun 1332 yılında Tunus'ta doğmuş büyük bir alim.Kendisi büyük bir okuma ve öğrenme arzusu olan,sık sık Fas'taki büyük kütüphanelere giden,zamanın devletlerindeki olaylara büyük bir gözlemci olarak bakan,kanıta dayalı tarih bilimini geliştiren,toplumların oluşumu ve düzenini "çevre determinizmi" olarak yapan aynı zamanda varoluşçuluk,hayatın anlamı gibi kavramlar üzerine felsefî eserleri de olan Ortaçağ'ın büyük İslam bilgini. Eserleri Aydınlanma sonrasında Avrupa'da büyük etkiler yapmış.Jean Jacque Rousseau,Schumpeter gibi ünlü Avrupalı düşünürleri etkilemiş. Böylesine büyük bir bilginin eserinin önsözüne de şunları yazması kendisine bir kez daha hayran bıraktırıyor ve ilim öğrenme sürecinin ölüme dek var olduğunu hatırlıyoruz. "İlimdeki sermayemin azlığını,bu konudaki eksikliğimi itiraf ediyor,dostlardan yapıcı eleştirilerini bekliyor ve Allah'tan çalışmalarımızı sadece kendi rızası için yapmayı nasip etmesini diliyorum." iyi bir tarihçide olması gereken kriterlerden örneğin hikmetli,bilgili,iyi bir gözlemci olması,her bilgiyi doğru olarak ele almaması üzerinde düşünüp sorgulamalar yapıp araştırması çünkü İbn Haldun diyor ki: "Geçmiş ise geleceğe,suyun suya benzediğinden daha çok benziyor." Herhangi bir devletin geçmiş yapısını incelerken o coğrafyanın yaşam koşullarından,toplum yapısına kadar ayrıntılı bir inceleme yapmamız gerektiğini ifade ediyor.Bunu yedi kuşak(iklim) olarak büyük araştırmalar yaparak yazmış hatta bazı kısımları idrak edemedim doğrusu. Ayrıca şu ana kadar okuduğum bölümlerden biri ilgi çekici idi bu kitap da her türlü bilgi varmış dedim Gaybtan haber vermek,rüya alemi,vahiyler,gaybı bilen insanların özellikleri gibi ilginç konular da vardı bu kısımlarda da kafam epey karıştı Fakat genel itibariyle heyecanlanarak okuyorum Ortaçağ ve öncesine uzun bir yolculuk içerisindeyim. Son olarak Cemil Meriç'in Umrandan Uygarlığa kitabını incelerken gözüme çarpan #Toynbee #mukaddime için şu sözleri ile yorumu bitireyim. ◾Mukaddime'deki tarih felsefesi,nevinin en büyük eseri.Şimdiye kadar,hiçbir ülkede,hiçbir çağda,hiçbir insan zekâsı böyle bir eser yaratmamıştır.◾ Geçenlerde Ahmet Haşim'den Bize Göre diye bir deneme okumuştum .Orada "Seyahat ruhun bütün dertlerine devadır." diyordu. Zaman makinasının içindeymiş gibi 15 gündür Ortaçağ'ın Endülüs,Tunus,Fas,Isfahan,Kudüs,Horasan,Mezopotamya gibi şehirlerinde deve üstünde bir seyahat yaptım adeta.İçerisindeki kıssalar ile hem ruhumu besledim,hem tarihten ders aldım,kendime göre dersler çıkardım,bilmediğim hükümdarları tanıdım,duymadığım şehirlere gittim ve daha sayamadığım birçok şey. Bundan önceki paylaşımlarımda okuduğum yere kadar kitaptan elimden geldiğince bahsetmiştim zaten.Son 150 sayfasında ise "Devlet yönetimi üzerindeki esaslar" dan bahsetmiş İbn Haldun.Öyle bir inceleme yapmış ki bundan yüzyıllar öncesinde yazılmış olsa dahi hala günümüzde geçerliliğini koruyan mevzular.Lüks,israf ve sefahat kavramları üzerinde sıkça durmuş mesela.Abbasi,Emevi,Fars gibi büyük devletlerin bu kavramlar üzerindeki olaylarını ele almış.En çok durduğu konulardan biri de "Adalet". Devlet yönetimi olsun,bireyin umrandaki(toplum) daki rolleri olsun adaletin en temel kavramlardan biri olduğunu sürekli dile getirmiş.Çünkü " Adalet insanlar arasına dikilmiş bir terazidir." diyor kendileri.51.fasılda Abbasi hükümdarlarından olan Tahir Bin Hüseyin'in ,oğlu Abdullah'a yöneticilerin dikkat etmesi gereken hususlar üzerine yazdığı mektup var ki dönüp dönüp okunmalık. Son olarak Mukaddime kelime manasıyla "Önsöz" demekmiş.Kuran'Kerim'den,Aristo'dan,İbn Rüşd'den,Farabi'den peygamberler tarihindeki kıssaların büyük bir harmanlamanın Önsözü olarak da düşünebiliriz.Batıların Tunus'lu Büyük Bilge olarak tanımladığı İbn Haldun'u tarih,sosyoloji, iktisat, felsefe,yöneticilik,coğrafya gibi sosyal bilimlere meraklılar için önerimdir.

Mukaddimeİbn-i Haldun · Yeni Şafak · 20041,246 okunma

·

78 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

o k u d u k ç a ▪