Item: Hükümdar ve Büyük Frederik'in Makyavel'i Çürütme Denemesi
Author: Batuhan

Batuhan

@batuhang23·

08 Mayıs 2019 17:56

229 syf.

· Kitabı okudu

Puan vermedi

13 günde okudu

Hükümdar

Hükümdar, Machiavelli'nin üzerine çok konuşulan eseridir. Ancak sanırım bu konuşmaların birçoğu onu ve eserini kötülüklerle itham etmek üzerinedir. Okuduğum basıda, Remzi Kitabevi'nden çıkan, Vahdi Hatay'ın Türkçe'ye çevirdiği, içinde eseri, Fransızca'ya çeviren Amelat de la Houssaye'nin önsözü, Büyük Frederik'in çürütme denemesi, Voltaire'in de ona yazdığı önsözüyle birlikte sunmuş Hatay. Hatay kendi yazdığı önsözde eserden biraz bahsettikten sonra, Houssaye'nin Fransızca'ya çevirdiği eser için yazdığı önsözde satış güdüsüyle tarafsız olamayacağını, Voltaire'in de Frederik'in sarayında bulunduğundan tarafsız olamayacağını işaret ediyor. Zaten tarafsız da olmamaları gerekiyor bence. Hatay da bu tarafsız olma durumuna katılmayıp ya Machiavelli'yi kötülüğe mahkum etmeliydi ya da onu politikanın dahi kuramcısı diye göklere çıkarmalıydı demiyorum ama yargısını bildirseydi en azından ilgili bir kişinin fikrini öğrenmiş olurduk. Nedense bu aralar sıklıkla karşılaştığım bir durum olarak insanların "apolitik"leştirilmeleri olgusu revaçta. Sanırım Hatay da bu güdüyle geri durmuş eser üzerinde yargısını belirtirken. Ama ben tarafımı seçeceğim, hem de bu politikayla ilgisizleşmeye, tarafsızlığa da karşı çıkarak. Her zaman sözü edilen bir diğer olguyla birleştireceğim bunu, o da insanların uzman olmadıkları konularda konuşmamalarının gerektiğinin düşünülmesi. Hayır, bence insanlar konuşabildikleri her konuda konuşmalıdırlar zaten konuşabildiklerine göre bir ilişikleri var demektir. Hatta bu yığınlaşan konuşmalar faydalıdır da çünkü kirlilik temizlik gereğini doğurup, uzmanları harekete geçirir. Ayrıca politika konusunda ise insanların konuşmalarından ve taraf tutmalarından daha doğal bir şey olamaz çünkü hüküm olgusunun bulunduğu bir sistem içerisinde dünyaya gelen her insan politik bir kişidir. İnsanları böyle konularda tarafsızlığa itmenin, hastaya, rahatsızlığını doktora söylememesi gerektiğini söylemek gibi olduğunu düşünüyorum. Benim Machiavelli'nin bu eseri üzerine olan düşüncelerime gelecek olursam. Hükümdar bir kere politika kitabı değil İl Principe (Prens)'e yazılmış bir öğütler kitabıdır. Politik düzenin hükmedenine yönelik yazılan bu kitabı politika kitabı olarak görürsek, politik düzen içinde yaşayan, hükmedilen insanlara yönelik yazılan kitapları da politik kitap olarak saymak gerek diye düşünüyorum. Buna bir örnek verirsem daha açıklıkla ortaya koyabilirim diye düşünüyorum; örneğin toplu yemeklerde nasıl davranılacağı, komşularla nasıl geçinileceği, oy kullanma işleminin neler dikkate alınarak yapılacağını anlatan bir kitap, yani kısaca vatandaş el kitabı nasıl politik değilse Hükümdar'da politik bir kitap değil. Şöyle ki eserin ilk bölümlerinde yazar, inceleme dışında bırakacağı alanları sayıp, çıkararak, sonunda yeni başa gelmiş bir hükümdara tavsiyelerde bulunuyor, bazısı bugün de iyi sayılabilecek, bazısı bugün hoş karşılanmayan. Zaten politik olmasının dışında, Machiavelli'nin yaşadığı dönem İtalya'sının karışık siyasi havası ve kendi hayatındaki, Floransa Cumhuriyeti'ndeki sekreterlik görevi dikkate alınırsa, eserinin özü daha iyi anlaşılabilir. Bunun dışında yine Machiavelli'nin kaderinde de diğer yazarların uğradığı bir başka felaket de onun kötü değerlendirilmesine yol açıyor. Machiavelli'nin Titus Livrus isimli Romalı tarihçinin 142 ciltlik, Roma Tarihi Ansiklopedisi'nin, Roma'nın cumhuriyet dönemini anlatan ilk 10 cildine yazdığı açımlamalardan oluşan Discorsi isimli eseri de göz önünde tutulmaz. Bunu bir de 1500'lerde yaşamış, Machiavelli'nin eserini 1700'lerde değerlendiren Voltaire ve Frederik'in yapmamaları şaşırtıcı bir eksiklik olmuş. Aslında yöntem olarak da birbirine çok benzeyen Hükümdar ve çürütme denemesinin yan yana konulması bir açıdan iyi olmuş, çünkü okuyucu şunu yakalayacaktır ki nasıl Machiavelli okuduğu tarihlerden hükümdara tavsiyelerde bulunuyorsa Frederik de aynısını yapıyor. Hatta öyle ki Frederik de bir yerde hükümdarların iç işlerinde dürüst dış işlerinde kurnaz ve hileci olmalarını öğütlüyor. Ancak bunu Machiavelli yapınca o suç profesörü oluyor. Erdem, iyilik, adalet her yerde aynıdır, kötünün de hakkı olduğu gibi insanların vicdanlarıyla yapacakları değerlendirmeler ve eleştiriler hor görülememelidir, hele ki o insanın yaşadığı bağlam tartılmadan. Böyle yapıldığı zaman biz de Frederik'i hor görme yetkisine sahip oluruz ki, onun da eserinde çelişkiler ve ahlaksızlıklar vardır, çıkar onun da eserinin temel dayanaklarındandır. Son olarak söyleyeceğim ki eserin içerisinde her ne kadar eski dönem düşünceleri hakim olsa da (Surlar, piyadeler, Krallar), modern dönem için de birçok nokta gözetilerek okunabilir, anlaşmalar, savaşlar, vatandaşlar, özel ve genel çıkarlar.

Hükümdar ve Büyük Frederik'in Makyavel'i Çürütme DenemesiNiccolo Machiavelli · Remzi Kitabevi · 196614,8bin okunma

··

99 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Batuhan