Bu kitaba yorum yazmak için üçlemenin ikinci kitabını da okumayı bekledim açıkçası. Adalet Ağaoğlu, kimileri için okunması zor bir yazım tekniği kullanarak ancak sade bir dil ile, tek bir gün içinde zamanda yolculuk yaparak 1930'lardan 1960'lara kitabın kahramanı Aysel ve çevresindeki insanların hayatlarını anlatıyor. Kitapta beni en çok etkileyen, yazarın taraf tutmadan, yargılamadan göz önüne çıkardığı ikilemler oldu. Genç bir cumhuriyetin yeni nesillerini yetiştirmekle görevli öğretmenlerin idealistliğinin yanında halkın halinden anlamayan katılıkları. Bu öğretmenlerin elinden çıkan öğrencilerin memleketine faydalı olmakla, kendine/ailesine faydalı olmak arasında yaşadığı zorluklar. Ailelerin kendi büyüdükleri değer yargılarıyla, değişen ülkenin el üstünde tutulan değer yargıları arasında kalmaları. Kasaba/köy yaşamı süren karakterlerin şehirde büyüyen karakterlerle yaşadıkları çatışmaların benzerinin, şehirde yaşayanların batı kültürüne adapte olmuş karakterlerle yaşamaları. Almanya/Amerika, vatansever/milliyetçi, esnaf/iş adamı, okumuş kadın/ev kadını vb. bir çok ikilemi, kitabın ana ve yan karakterlerinin kendileri ve etkileşimde bulundukları kişilerle ilgili tahlillerinde sıkça görüyoruz.
Hasıl-ı kelam, coğrafyamıza hakim bir his olan, o "arada kalmışlık" duygusunu, bunların karakterleri nasıl zorladığını yazar, kitap boyunca çok güzel aktarıyor. Ülkemizin modernleşme sürecinde yaşadığı sancıları ve toplumsal anlamda günümüze kadar devam eden kırılmaları daha iyi anlamak için bu kitabı okumakta fayda var.
