JONAS SALK: GÜNEŞİ PATENTLEYEBİLİR MİSİNİZ?
Jonas Edward Salk, New York, ABD’de göçmen bir yahudi ailenin çocuğu olarak doğdu. Babası bir tekstil işçisiydi. Salk devlet okullarında ve New York Şehir Koleji’nde eğitim gördü. 1939 yılında tıp eğitimini tamamladı. II. Dünya Savaşı boyunca ABD kuvvetleri için grip aşısı geliştirmeye çalıştı.
Ünlü “Eğer bütün böcekler dünyadan yok olacak olsaydı, 50 yıl içerisinde dünyada hayat sona ererdi."
"Eğer insanoğlu dünyadan yok olsaydı, 50 yıl içerisinde bütün yaşam kendini yeniler ve gelişirdi”
sözlerinin de sahibi olan bilim insanı, doktor ve biyologdur.
1947 yılında Pittsburgh Üniversitesi’nde görevli olan Salk, grip aşısı çalışmasındaki bulgularını, çocuk felci için geliştirdiği bir aşının çalışmalarıyla birleştirdi.
Çocuk felci virüsü, hastalığa yakalananlarda %5 ila %10 arasında ölümcül etki gösteriyordu. Diğerlerini ise sakat bırakıyor ya da kol ve bacaklarda işlev yetersizliğine yol açıyordu.1952 yılında çocuk felci ile ilgili korkunç sonuçlar ortaya çıktı. Sadece o yıl ABD’de 3 bin çocuk bu hastalık nedeniyle öldü, 55 bin çocuk da sakat kaldı.
O dönemdeki yaygın görüş ölü virüsler ile aşı üretmenin mümkün olamayacağı yönündeydi.Ancak Salk, pek çok bilim insanının görüşlerinin aksi yönünde, ölü bir virüs aşısı üzerinde çalışıyordu.1952 yılında formaldehid kullanarak virüsü etkisizleştirmeyi ve geliştirdiği aşı sayesinde virüsü taşıyan kişilerin çocuk felci virüsüne bağışıklık kazanmasını sağladı.
Aşı önceleri maymunlar üzerinde denendikten sonra 12 Nisan 1955’te güvenli ve etkili olduğu açıklandı ve hastalar üzerinde uygulanmaya başlandı. Jonas Salk, aşıyı ailesi, çalışanları, diğer gönüllüler ve kendisi üzerinde de kullandı.1969 yılına gelindiğinde ABD’de hastalıktan hiç kimsenin ölmediği rapor edildi.
Bu tıp tarihinin en büyük zaferlerinden biriydi.
Salk, çocuk felci salgınının doruk noktasında olduğu sırada bulduğu aşıya patent almayı reddederek, 7 milyar doları elinin tersiyle bir kenara itti ve bu sayede aşının son sürat seri üretime girmesini sağlayarak milyonlarca çocuğu ömür boyu sakat kalmaktan kurtardı.
Kendisine “neden patentlemediği” sorusu yöneltildiğinde ise Salk, şu cevabı verir:
“İnsanlığa ait, patenti yok diyebilirim. Güneşi patentleyebilir misiniz!”
Salk, aşı için patent çıkarmış olsaydı 7 milyar dolar kazanç sağlayabilecekken, insanları kurtarmayı seçti.
1939 yılında evlenmiş olduğu Donna Lindsay'dan Darrell, Jonathan ve Peter adlarında 3 çocuğu olan Salk 1970 yılında ressam Françose Glot ile ikinci evliliğini yaptı.
Yaptığı bilimsel çalışmalar ve bir doktor olarak hizmetlerinin yanında insani duruşuyla da gönüllerde taht kuran Jonas Salk 23 Haziran 1995 yılında 81 yaşında iken La Jolla, Kaliforniya' da kalp rahatsızlığı nedeniyle hayatını kaybetti.
1) biyografi.info/kisi/jonas-salk
2) keyifhane.net/gunesi-patentle...
3) filozof.net/Turkce/tarih/ta...
Alıntı
·
8 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.