roman 1 Ocak 1950 gününde, daha üç ay önce guomindang’ın arkasından çin komünist partisi öncülüğünde girişilen toprak reformunun hedefi toprak ağası ximen nao’nun yerli milislerce kurşuna dizilmesiyle boyladığı cehennemde, cehennemin efendisi yama’nın, budist inancına göre eşek olarak yaşama geri döndürülmesiyle başlar. roman, esas anlatıcısı ximen nao’nun, bir yandan kendiyle hesaplaşması, bir yandan rejimin geçtiği aşamaları, bir yandan geride bıraktığı karısı, iki cariyesi, cariyesinden olan iki çocuğu ile çin’in shandong eyaleti goami kuzeydoğu bucağındaki ximen köyündeki yakınlarının 50 yıl boyunca yaşamlarına: aşklarına, evliliklerine ve bunların çin komünizmi içinde değişen düzenlemelerle olan ilişkilerine, aldıkları pozisyonlarına eşek, boğa, domuz, köpek ve maymun kimlikleriyle tanıklıkları üzerine kuruludur. arka kapakta da özetlendiği üzere milenyum gününde tekrar insan olarak gönderildiği bir önceki aşamada, budizmin arınma inancına göre, toprak ağası ximen nao ile cehennemin efendisi yama arasında şöyle bir konuşma geçer; “’bu dünyada kalpleri kinle dolu o kadar çok insan var ki,’ dedi efendi yama üzgün bir ses tonuyla, ‘kalpleri kinle dolu ruhların yeniden insan olarak doğmalarını istemiyoruz o yüzden; ama kimi ağdan kaçıveriyor işte.’ ‘artık kimseye kin gütmüyorum, efendim!’ ‘hayır, gözlerinde hala birkaç kin kırıntısı parladığını görebiliyorum senin.’” (sf:886) çin komünizmi, önceki yüzyıldan itibaren emperyalistler tarafından yarı sömürge ve sömürgelik süresini uzun ve meşakkatli mücadelelerden ve ikinci dünya savaşı sonrasında milliyetçi guomindang’la giriştiği iç savaş sonrasında 1 Ekim 1949’da taiwan dışında, yarı-feodal üretim ilişkilerin esas olduğu kıta çin’inde iktidara gelir. mao zedung’un, yarı-feodal ilişkilerin çözülmesi ve sosyalizme geçişin ön koşulu olarak formüle ettiği milli demokratik devrim aşamasında girişilen toprak reformu goami kuzeydoğu bucağındaki ximen köyünde toprak ağasının infazı ile başlar. yoksul ve topraksız köylünün topraklandırıldığı, toprak ağaları ve zengin köylülerin cezalandırıldığı bu aşamadan sonra; ikinci aşamada sosyalizme geçiş, bireysel küçük köylü mülkiyetinin, “gönüllülük” temelinde komünal mülkiyete dönüştürülmesidir. ancak, kapitalizmde, görünmez elin piyasayı düzenlediği ilkesinin anti-tezi komünist yönetimler muazzam bir lojistik yükün altında kaldıklarından, geçiş aşaması çininde bu yükü yönetecek bir organizasyon tam olarak başarılamadığından, iyi niyetle kurulmuş komünal işletmelerin pek çoğu başarısızlıkla kapanmak zorunda kalırken, bürokrat ve işbilir komünist parti organları ve yöneticileri bu başarısızlıklardan kendilerine pay çıkarırlar. bunu üzerine, “karagahları bombalayın” ve “bin çiçek açsın, bin fikir birbiriyle yarışsın” sloganlarıyla yine mao’nun başlattığı öğrenci ve işçi-köylü gençliğin sahiplendiği kültür devriminihilizmi de, benzeri siyasi kültürel iklim nedeniyle karşıtına dönüşür. arkasından, zamanında üretimin altyapısı temel girdilerin temini merkezi planlamalarla aşılamayacağı iyice ortaya çıkınca; komünist parti, ailelerin ve işletmelerin kendine kendi kendilerine yeterliliği ilkesini benimsediği, reformları yürürlüğe sokar. sonra, bireysel işletmeciliğin desteklendiği yatırımların da önü açılır. çoğu komünist partisi üyesi ve parti bürokratlarıyla birlikte yeni sınıfı oluşturan yeni zenginler günümüz çininin gerçeği olarak ortaya çıkar ve geri dönüşsüz olarak sisteme hakim olurlar. bu değişime karşı duran, itiraz eden “eski kafa” kolu, bacağı ve aklını yitirmiş yarı-kaçık savaş kahramanları komünistlerin ise sesi çok cılızdır. bu arka planıyla roman, iradeciliğin esas, demokrasinin eser miktarda olduğu sistemde ancak böyle büyülü bir fabl diliyle, bir ülkenin ve orada yaşayanların duruşunu, aşklarını, özlemlerini, fırsatçılığını, değişimini, kısacası insana dair olanı yalın gerçeğini anlatıyor

Yaşam ve Ölüm YorgunuMo Yan · Can Yayınları · 2015276 okunma

·

55 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

noname