Gönderi
520 syf.
6/10 puan verdi
Yazar Jones, Darwin’in 1859’da yayımlanan “Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Ortaya Çıkışı” yani kısa adıyla “Türlerin Kökeni” adlı kitabının bölüm başlıklarını şablon olarak alıp, bu başlıkların altını 20.yy sonlarının bilgisiyle (kitabın yayımlanma tarihi 1999) doldurmak gibi ilginç bir yöntem kullanmış.
Yazılmasının üzerinden 20 yıl geçmiş olsa da ve bu süre zarfında bir sürü yeni ilerleme olmuş olsa da, kitap yine de amatör okur için bolca değerli bilgi içeriyor. Son birkaç yılda canlıbilim konulu çok sayıda popüler bilim kitabı, hatta akademik ders kitabı ve makale okumuş biri olarak, kitapta verilen bilgilerin çoğunu zaten bildiğimden, kitabın özellikle ilk yarısında uykum geldi, dikkatim dağıldı, sıkıldım, göz gezdirmeyle sayfa atladım falan. Ama konuya yabancı olan ve bir yerlerden başlamak isteyen kişilere önerebilirim. Kitabın ikinci yarısında ben de daha ilgili şekilde okuyabileceğim bölümlerle karşılaştım.
Yazar bazı yerlerde anlattığı konularla ilgili terimleri kullanmaktan kaçınmışa benziyor. Örneğin s.207’de transpozon, s.208’de intron-ekson, s.212’de yatay gen aktarımı, s.213’te içten-ortakyaşam (endo-simbiyoz), s.414’te yakınsak evrim tanımları verilebilir, bunlardan söz edilmekte olduğu eklenebilirdi. Anlatımın konuya yabancı okurun kulağına daha anlaşılır gelmesi ve gözünü korkutmaması için öyle yapmış olabilir ama bilmeyen okurların da öğrenmesi için kaçırılmış bir fırsat olarak değerlendirdim ben bu tercihi.
Kitabı, Ginko Bilim’in Ağustos 2018 tarihli basımından okudum. Seçtikleri yazı tipini beğendim; arada tek-tük yazım hataları da (özellikle cümle başı harfinin küçük olması ya da “sitoplazma” yerine “stoplazma” sözcüğünün kullanılması gibi) gözüme çarptı. Kitabın İngiltere’de yayımlanan asıl orijinali değil ama ABD’de yayımlanan yine İngilizce bir basımı da (“Darwin’s Ghost” adıyla yapılan basımı) elimdeydi. Kitaba başlarken birkaç sayfayı karşılaştırmalı okudum ama kısa sürede bu karşılaştırmayı sonlandırdım. İngilizce orijinalinin daha farklı olmasından mı kaynaklanıyor bilmiyorum ama karşılaştırmalı okuma yaptığım yerlerde bazı farklılıklar vardı. Aldığım notları aşağıya ekliyorum.
Notlar:
* Kitabın başında, Darwin’in kısa adıyla Türlerin Kökeni olarak bilinen kitabının kapak sayfasının kopyası var ama çeviri sıkıntılı olmuş. Tek satırda değil de, alt alta yazılmak için bölünmüş durumda olduğundan karışıklık olmuş. “Doğal seçilim yoluyla” ibaresi, “türlerin kökeni (ortaya çıkışı) üzerine”den hemen önce gelmeliydi (veya "Türlerin Doğal Seçilim Yoluyla Ortaya Çıkışı" denebilirdi). Bunun ardından da “veya yaşam mücadelesinde avantajlı özellikleri olanların muhafazası” denebilirdi. Sonrasında orijinalde “by Charles Darwin, M.A.” yazıyor; bunun “Dr. Charles Darwin, M.A.” şeklinde verilmesi olmamış çünkü kendisinin “Dr” ünvanı yok; sadece fahri doktorası var.
* “Darwin’s Ghost” adıyla yapılan basımın başındaki ithaf sayfası farklı (farklı kişilere ithaf yapılmış) ve ayrıca ABD basımında bulunan her biri iki alıntı içeren iki sayfadan biri Türkçe basımda yok (But with regard to the material world, we can at least go so far as this -we can perceive that events are brought about not by insulated interpositions of Divine power, exerted in each particular case, but by the establishment of general laws. -W. WHEWELL, Bridgewater Treatise &&& To conclude, therefore, let no man out of a weak conceit of sobriety, or an ill-applied moderation, think or maintain, that a man can search too far or be too well studied in the book of God's word, or in the book of God's works; divinity or philosophy; but rather let men endeavour an endless progress or proficience in both. -BACON, Advancement of Learning).
* s.17: ABD basımındaki “moral” sözcüğü “kıssadan hisse” anlamında kullanılmış olduğundan, “ahlak anlayışı” çevirisi oturmamış.
* s.19: İkinci ve üçüncü paragraflar arasında, ABD basımında üç paragraf var ve bu üç paragraf sonradan s.24’te verilmiş.
* s.22: İkinci paragrafın ikinci cümlesi ABD basımında farklı (Boris Vian's mystical novel Froth on the Daydream has a character who dedicates his existence to the petrified vomit of a thinly disguised Jean-Paul Sartre.) ve dördüncü cümlesi de farklı (What, they ask, did the patriarch mean? Could he be wrong, or is it forbidden even to suggest such a heretical idea?). Kitabın İngiltere’de basılan orijinalinde nasıl geçtiğini bilemiyorum.
* s.22: “Büyük büyükbabası” yerine “büyükbabası” (his grandfather) olacak.
* s.22: ABD basımı: His grandfather Erasmus published a theory of evolution in heroic couplets and appears in Frankenstein: "The event on which this fiction is founded has been supposed, by Dr. Darwin, and some of the physiological writers of Germany, as not of impossible occurrence." (Büyükbabası Erasmus, epik beyitler şeklinde yazdığı bir evrim kuramı yayımlamış ve Frankenstein’da adı geçmişti: “Dr. Darwin ve Almanya’nın bazı fizyoloji yazarları tarafından, bu kurgunun temel aldığı olayın olanaksız bir vaka olmadığı düşünülmektedir.”). Kitaptaki çeviri sıkıntılı olmuş (Büyük büyükbabası Erasmus, kahramanlık mısraları ile evrim teorisini dile getirdiği bir kitap yayınlamış ve kitapta Frankenstein’a dönüşmekten söz etmişti.).
* s.22: Sayfa sonundaki “insan türü” yerine, ABD baskısında “blue whale” (mavi balina) var.
* s.23: Birinci ve ikinci paragraflar arasında bir paragraf var (Nobody could do that now. So great is today's knowledge that there are no Miltons even of biology, no one who has sufficient command of the field to debate it with any colleague, from whatever sphere. To understand evolution involves interests so disparate that it is impossible to embrace them all. That is the joy-and the tragedy-of modern science.).
* s.23: Üçüncü paragraftaki sondan bir önceki cümle ABD basımında yok.
* s.23: Son paragrafın başlangıcı ABD basımında: In spite of his twenty-year search for evidence, Darwin was so conscious of the gaps in his thesis that he might never have made it public. (Yirmi yıllık kanıt arayışına rağmen, Darwin tezindeki boşlukların o kadar bilincindeydi ki, belki de hiç yayımlamayacaktı.) Kitaptaki çeviri farklı olmuş (… fakat bunları okuyucularının önünde açıkça tartışmadı).
* s.166: İkinci paragraftaki “şimdi ve tekrar” (ABD basımında “now and again”) yerine “arada sırada/ arada bir/ bazen/ zaman zaman” gibi bir çeviri daha uygun olabilirdi. (s.244 ilk paragrafta da aynı sıkıntı var.)
* s.451: İlk paragrafta "şempanzelerde iki kromozomun kaynaşmış olması" yerine "şempanzelerdeki iki kromozomun insanda kaynaşmış olması" olacak.
·
220 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.