Abdülhamit Avrupa medeniyetini başarıyla kandırarak kendine inandıran bilge adam değildi. Bir yerde o Avrupa’yı hiç kandırmamıştı çünkü Abdülhamit Avrupa’yı tahtını korumak için kullandığı “Güçler Dengesi” çerçevesinde müttefik olarak görmekteydi. Abdülhamit Avrupalıların onu İstanbul’da tutmak istediklerini iyi biliyordu.