Cumhuriyetle birlikte Mustafa Kemal, İttihatçı kadronun aksine, “Türk”ü kurgularken, “medeni gerekleri” mantıki sonuçlarına kadar izlemek arzusundadır. Bu noktada verilmesi gereken karar, bu kurguda İslâm’ın yerinin ne olacağıdır. Diğer bir deyişle soru, onun reforme edilerek kazanılması (Türklüğe payanda kılınması) mı yoksa külliyen reddedilmesi