MARKOPAŞA'NIN MUHALİFLİĞİ
Zekeriya Sertel'in de belirttiği gibi, Markopaşa siyasal mizah türünde çıkan ilk gazetedir. İttihatçılar döneminde çıkan Kalem
ve Cem gibi dergiler sayılmazsa mizah anlamında en büyük ilgiyi Markopaşa gördü. Yazılarıyla iktidardakileri alabildiğine tedirgin ediyordu. Siyasal konuda bilgisi az olan, yan tutmayan insanlar bile Markopaşa yazılarından etkileniyorlardı. Mehmet Ali Aybar bu etkiyi şöyle anlatıyor:
... Sabahattin Ali'nin Markopaşa'sı bir muhalefet gazetesi idi. Bu muhalefeti, ağırlığı güldürü olarak sürdürüyordu. Markopaşa'da ciddi yazılar Sabahattin'in yazılarıdır. Küçük bir başyazı ve ondan sonra mizah yazıları yer alırdı. Taşlamalar ve güldürü yazıları. O sıralarda son derece geçerliydi mizah. Düşünün ki, tek parti baskısı altında hükümeti eleştirme olanağı yoktu. İlk kez olarak ... (...) Markopaşa ile bu çığır açıldı ve Markopaşa kapışıldı...
Markopaşa'nın çıkış tarihi ilginçtir. II. Dünya Savaşının kazananı ABD'nin başkanı Truman, Avrupa'yı yeniden yapılandırmayı planlamaktadır. 1947'de, -sonradan "Truman Doktrini" adını alacak olan bir eylem planı hazırlamayı önerir. Bu doktrin çerçevesinde, Türkiye gibi bağımsız ülkelerin de ABD yandaşı yapılması için "ekonomik, askeri ve kültürel" yardım yapılmalıdır. Yardım planı da sonradan ABD dışişleri bakanının adını alarak "Marshall Yardımı" olacaktır. Yardım kapsamında korumaya alınacak ülkelerin arasında Yunanistan ile Türkiye de bulunmaktadır. ABD'nin, yardım yapacağı ülkelerden ve özellikle de Türkiye'den "bazı istekleri" vardır. Amerikan yardımının (kendilerince) kökleşmesi ve amacına ulaşması için öncelikle Türkiye'deki toplumsal uyanış durdurulmalıdır. Bunun için ilk olarak köy enstitüleri ile halkevleri kapatılmalıdır. Ancak böylelikle balık (Türkiye) oltaya takılacaktır. Artık oltayı ne tarafa çekersen balık da o tarafa gelecek; üstelik yeme de gerek kalmayacaktır. Görüldüğü gibi 1946 yılı, emperyalizmin çeşidi dümenlerle yeniden Türkiye'ye girmeye başladığı yıldır. Bu girişe Türkiye'de muhalefet edilmemiş, iki parti de ABD taraftarı kesilmiştir. Muhalefetin
olmadığı yerde aydına her zamandan daha çok iş düşmektedir. Markopaşa'nın çıkış gerekçelerinin başında çoğunlukla bu neden gelmektedir. Markopaşa, muhalefetin olmadığı yerde muhalefet edecek; aydının, işçinin, halkın sözcüsü olacaktır. Emperyalizme karşı koyuş ucuz olmayacaktır kuşkusuz. İşin ucunda sürgün de vardır, hapislik de ... Hem de çat kapı içeri ... Sözlü saldırılar, resmi baskılar, gazeteye el koymalar ... Gün gelir bunlar da durduramaz Markopaşacıları. Bu kez ölüm de onlar için olur. Sabahattin Ali bu uğurda öldürülür. İşte Markopaşacıların önemli bir yönü de bir insanın nasıl yaşaması gerektiğini bize en güzel biçimde öğretmiş olmalarıdır.
2 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.