''Bilimlerin ve sanatların gelişmesi ahlakın düzelmesine yardım etmiş midir?'' Söylev bu soru üzerine yazılmış bir eser. Görüşüme ters şeyler söylemesine rağmen belki fikrimi değiştirir diye önyargısız bir şekilde okumaya devam ettim. Elbette 18. yüzyılda farklı bir bakış açısıyla ödül alabilecek bir eser iken günümüzde pek de doğru olduğunu düşünmüyorum. J.J. Rousseau'ya göre bilimler ve sanatlar kötüdür; devletlerin yıkılışı, erdemin yok olması vs. bilim ve sanat gibi boş işlerle uğraşan insanlar yüzünden olmuştur. Yazar bunlara tarihten örnekler de vermiştir. Örnekler belirli konularda fikir verse de mantıklı gibi görünse de geçmişle günümüzle karşılaştırınca aralarında tezatlıklar oluşuyor. Yazarın görüşünü ispatlamak için tarihten örnekler verdiğini söylemiştim 3 tanesini buraya not alıyorum: ''Gotlar, Yunanistan'ı yağma ettikleri sırada bütün kitapların yangından kurtulmasına, içlerinden birinin ortaya attığı şu fikir sebep oldu. 'Düşmanlarımızı askerlikten uzaklaştırmaya birebir olan bu eşyayı kendilerine bırakalım; oturdukları yerde kalıp onlarla boşu boşuna oyalansınlar.'' J.J. Rousseau gibi bir düşünürün böyle bir düşünceye katılıp onaylaması bende bir hayal kırıklığı oluşturdu. ''Sultan Ahmet, sözde izan sahibi birkaç kişinin ısrarlarına dayanamayarak İstanbul'da bir matbaa kurulmasına razı olmuştu fakat yazılar basılmaya başlar başlamaz bu matbaayı yıkmak ve aletlerini kuyuya atmak zorunda kaldılar.'' ''Bir rivayete göre Halife Ömer, İskenderiye Kütüphanesi'ni ne yapacağını soranlara şöyle bir cevap vermiş: 'Bu kütüphanedeki kitaplarda Kuran'a aykırı şeyler varsa kötü kitaplardır; yakılmaları gerekir. Onlar da Kuran'ın söylediklerini söylüyorlarsa yine yakılsınlar; çünkü Kuran varken onlar gereksizdir.' Bilginlerimiz bu düşünceye mantıksızlığın son haddi diye gösterirler. Halbuki Ömer'inyerine Gregorius'u, Kuran'ın yerine de İncil'i koyun: Kütüphane yine yakılabilirdi ve bu belki de ünlü Papa'nın hayatında yaptığı en iyi iş olurdu.'' Yazarın verdiği örneklerin hepsi sığ bir düşüncede. Bilimler boş işler,kitaplar, sanatlar ise lüksün, işsizliğin eserleri. İspat etmeye çabaladığı düşünceye katılmıyorum ama verdiği bilgilerle yeni şeyler öğrettiği için saygı duyuyorum. Bkz: Bilgiler. Verdiği bilgiler... NOT Kitap aslında uzun değil ilk bölüm günümüz Türkçesi ikinci bölüm yazıldığı dönemin Türkçesine çevrilmiştir. Bunu dikkate alarak okuyabilirsiniz.

Bilimler ve Sanatlar Üstüne SöylevJean-Jacques Rousseau · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20191,611 okunma

·

207 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Şeyma Agatha C.