Gönderi
·
Not rated
·
Liked
Muhteşem bir kitap
İki bölümlük bir kitap, edebi anlamda roman denilebilir mi bilemiyorum. Daha çok otobiyografi tarzında bir eser.
İlk olarak yazarın bu kitabı yazdığı sürece bakmak istiyorum. Kendisi bu kitabı sürgün dönüşünde yazmıştır.
Dostoyevski, romancılığa ‘İnsancıklar’ adlı eseri ile 1846 yılında giriş yapmıştır. Bu roman edebî çevreler tarafından çok beğenilmiş ve onun hakkında ‘nur topu gibi bir Gogol dünyaya geldi’ tabiri kullanılmaya başlanmıştır. Dönemin ünlü eleştiricisi ve yılmaz bir ‘milliyetçilik’ savunucusu olan Belinski de Dostoyevski’ye bu romanı hakkında övgüler söyleyerek onu kendi bulunduğu çevrelere tanıtmıştır. Ne yazık ki daha sonrasında ilk eseri ile aynı yıl ‘Öteki’ adlı romanı yayımlanır. Eserinde işlediği ‘benliğin parçalanışı’ teması büyük oranda ‘toplumcu’ olmayışı sebebi ile eleştirilir.Dostoyevski’nin adı alay konusu edilmeye başlanınca da bu dışlanma sebebiyle yazar, çok geçmeden ‘yeraltı’na çekilmek zorunda kalır.Yeraltı ve burada bulunan sanatçılar iki fikir akımı etrafında toplanmaktaydı. Bunlar Batıcılık ve Slavcılık’tı.Batıcılar, baskıya ve rejime karşı özgürlükten yanaydılar.Dostoyevski ise, başından beri kölelik rejimine karşıydı.
Bu sebeple hemen Batıcıların içinde yer almıştır. Ancak bu çevreler her ne kadar kendilerini yeraltında sansalar da, söylemleri en çok yerüstünü etkiliyordu. Bu yüzden I. Nikolay, bu grubun bir an önce yakalanıp yargılanması emrini vermiştir.
Dostoyevski sürgünde de kötü günler geçirmekteydi. Bunları da kardeşi Mihail’e yazdığı mektuplarında “mezara gömülmüş bir insan” olarak yaşadığından ve diğer mahkumların kendisine bir ‘böcek’ gibi davranmalarından bahsettiği bölümlerden anlıyoruz.Sürgün ve askerlik cezasından 1858 yılında kurtuldu ve Petersburg’a döndü. Bu sıralarda dünyayı da gezip görme fırsatını buldu. Yeraltından Notlar’ı da bu tarihlerde yazdığı düşünülmektedir.
Bu kitaba edebi eserden çok, geçmişinde derin izler bırakmış olayların kendi iç dünyasında hatırlamasıyla ve yaptığı hataları sanki bir papazın karşısında anlatıyormuş ve sanki günah çıkarıyormuş gibi adeta okuyucusu ile sohbet ederek anlatması bana bir hatıra defterini anımsattı. Hem bireysel hem toplumsal konularda yapmış olduğu eleştiriler ile de aynı zamanda bir eleştiri kitabı ve içinde geçen bazı olayların gerçek olduklarını düşündüğümüzde de bir otobiyografi şeklinde yazılmış ve yoğunlaştırılmış bir roman gözüyle bakmamız gerekmektedir. Bu eserin bir başka özelliği bundan sonra yazacağı üst düzey romanlar Dostoyevski’yi büyük bir ‘romancı’ yaparken; Yeraltından Notlar ise onu büyük bir ‘aydın’ yapmaktadır.
Çok severek ve keyif alarak okuduğum bir kitaptı herkese tavsiye ederim.
Keyifli okumalar dilerim, kitapla kalın ️
·
1 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.