İngiliz iktisatçı Richard Kahn tarafından ortaya atılmış olan kamu giderlerinin çarpan etkisi;kamu kesimi harcamalarında ortaya çıkacak artışların yöneleceği kişi ve kurumların gelirlerini ve dolayısıyla giderlerini bir döngü halinde artıracağını ve bunun GSYH'da artış yaratacağını ileri süren bir yaklaşımdır.
Kamu kesiminin yeni bir hizmet binasını 1 milyon TL tahmini bedelle yaptırmaya başladığını,bu inşaatın 24 ay süreceğini,müteahhide başlangıçta 2000.000 TL avans verildiğini ve işin bu avansla başlatıldığını düşünelim.Müteahhide yapılan her ödemeyle kamu giderleri yükseleceği için GSYH de artacaktır(ilk etki.)Kamu kesiminin müteahhide yapacağı ödemelerin büyük bölümü müteahhit tarafından malzeme alımına,mühendis ve işçi ücretlerine harcanacaktır.Bu ödemeler bu paraları alanların gelirlerini dolayısıyla tasarruf,tüketim ve yatırım harcamalarını artıracaktır.Bu kişi ve kurumların yaptıkları harcamalar da başkalarının eline gelir olarak geçecek bu kez onlar da tasarruflarını,tüketim ve yatırım harcamalarını artıracaktır(ikincil etki).Bu böylece devam ederek GSYH'nin bir noktaya ulaşana kadar sürekli artmasına yol açacaktır.Kamu giderlerinde ortaya çıkacak artışların GSYH üzerinde yaratacağı bu ek artışlara kamu giderlerinin çarpan etkisi deniyor.Kamu giderlerinin GSYH üzerinde kaç misli artış sağlayacağı toplumda geçerli marjinal tüketim eğilimi ve marjinal tasarruf eğilimine göre belirlenir.
Marjinal tüketim eğilimi(mpc),tüketicinin gelirinde oluşan artışın tüketim harcamalarını ne kadar artıracağını gösteren bir orandır.Eğer tüketiciler,ortalama olarak,ellerine geçen her 100 TL'nin 70 TL'sini tüketim harcamalarına,30 TL'sini de tasarrufa ayırıyorsa o zaman bu toplumda marjinal tüketim eğilimi (mpc) 0,7 ve dolayısıyla marjinal tasarruf eğlimi(mps) ise 0,3 demektir.
Kamu harcamalarında orataya çıkan 1 birimlik artışın GSYH'yıartırma katsayısı marjiinal tasarruf oranının yarattığı 0,3'lük sızıntı dışında kalan oran kadar olacaktır.
Kamu giderlerinin çarpan katsayısı=1/1-mpc
(ya da Kamu giderlerinin çarpan katsayısı =1/mps)
yukarıdaki örneği bu denkleme uygularsak:=1/1-0,7=!/0,3=3,3
Yani bu toplumda kamu giderlerinde görülen 1 birimlik artış GSYH2yı 3,3 birim artıracak demektir.
Sayfa 38Kitabı okudu
9 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.