Yol
Hayatı yol ile kıyaslamak kabul görmüş bir metafordur. Aslında hayatı yol ile karşılaştırmak pek çok açıdan verimli olabilir ancak hayatın yoldan ne denli farklı olduğunu düşünmek mecburiyetindeyiz. Fiziksel anlamda, yol bir dış dünya gerçekliğidir. Üzerinde birisi yürüsün yürümesin, birey nasıl gezerse gezsin, yol sadece bir yoldur. Ancak, düşünsel anlamda, bu yol yalnızca bizler onun üzerinde yürüdüğümüz zaman var olur. Bu şu anlama geliyor, yol denilen şey üzerinde nasıl yürüdüğümüzün tanımıdır.
Bir ana yolu bu şekilde tanımlamak mantıksız olurdu. İster başı dik yürüyen genç birisi ya da yüzü toprağa dönmüş yaşlı birisi olsun; isterse hedefine ulaşmak için acele eden mutlu birisi ya da o hedefe doğru sürüne sürüne giden evhamlı birisi olsun; hatta atlı arabasında giden zengin bir yolcu ya da yayan giden bir fakir olsun, yol, fiziksel anlamda, herkes için aynıdır. Aynı kaldıkça yol, yalnızca bir ana yoldur. Erdem yolu değildir. Erdem yolunu parmağımızla gösteremez ve diyemeyiz: İşte bu yola buradan gidiliyor diye. Yalnızca, bu erdem yolu üzerinde nasıl yürüneceğini gösterebiliriz. Olur da çıkıp birisi reddederse bu yolda yürümeyi, artık o başka bir yolda yürüyecektir.
Eş zamanlı olarak, yolun hem fiziksel hem de düşünsel yanını ele aldığımızda, hayat-yol metaforundaki yanılgılar açığa çıkarılırlar. Misal, İncil'de söz edilen Samiriye'den gelen iyi huylu adamın öyküsünde, Eriha ve Yeruşalim arasında bir yoldan bahsedilir. Hikayede "aynı yolda" yürümüş beş kişi anlatılır. Nasılsa, düşünsel olarak, her biri kendi yolunda yürümüştür. Ana yol fark oluşturmaz, farkı yaratan ve yolları ayıran düşüncelerimizdir. Gelin biraz dikkatlice kafa yoralım bunun üzerine.
Bu beş adamdan ilki, Eriha'dan Yeruşalim'e uzanan, herkesin bildiği yolda yürümüş sakin birisidir. İkincisi, "aynı yoldan" kaçak göçek gelmiş bir hırsızdır. Sonra, bir rahip "aynı yol" boyunca ilerlemiş, hırsızın soyduğu talihsiz adamı görmüştür. Belki, bir an için ona yönelmiş, ama yine de yoluna devam etmiştir. Rahip, umursamazlık yolunda ilerlemiştir. Sonra, "aynı yoldan" bir Yahudi geçmiş, o da hırsızın gazabına uğramış talihsiz adamı görmüş, bir an bile durmadan devam etmiş yoluna. Yahudi aynı yoldan yürümüştür yürümesine de kendi yolundan gitmiştir esasında, bencillik ve hissizlik yolundan. Son olarak, Samiriyeli de diğerleriyle "aynı yolu" takip etmiştir. Soyulmuş adamı merhamet yolunda bulmuştur. Samiriyeli, merhamet yolunda nasıl yürüneceğinin örneği olmuştur. Göstermiştir ki, düşünsel anlamda, yol gerçekten de budur: insanın üzerinde nasıl yürüdüğüdür. Evet, "aynı yolda" yürümüş beş farklı yolcu vardır, nihayetinde yalnızca birisi kendi yolunda yürümüştür.
"Hayat yolunda nasıl yürünür?" sorusu her şeyi farklılaştırır. Bir diğer deyişle, hayat ile yolu karşılaştırdığımızda, metafor basit bir dille evrensel olanı dile getirir: her insanın buluşabileceği bir ortak payda vardır; yaşıyor olmak. Bu bağlamda, hepimiz hayat yolunda ilerliyor, hepimiz aynı yolda yürüyoruz. Yaşamak birden hakikat konusu olduğunda soru şu olur: "Bizler hayat yolunda ilerlerken nasıl doğru yola varacağız?" Aslında, bu yolda ilerleyen gezgin "Yol nerede?" diye sormaz, yolda nasıl yürünmesi gerektiğini sorar. "Yol nerede?" diye soran sabırsızlıktır. Gezgin kendini ana yolda bulduğunda her şey çoktan karara bağlanmış gibi gelir. Hayattaki gerçek görevimizi, yani yolun nasıl gidileceğini anlama görevimizi, bir kenara bıraktığımızda, Akıl, "Yol nerede?" sorusunun cevabını vermeye çok heveslidir.
Akıl, Gerizim'e ya da Moriah'a giden yolu bir şekilde öğretebilir. Ama bu bir yanılsamadır. Çünkü yol nasıl yürüdüğümüzle alakalıdır. Yeni Ahit'te söylendiği üzere, iki kişi aynı yatakta uyuyabilir ancak biri kurtarılır diğeri feda edilir. İki kişi ibadethaneye gidip ibadet edebilir ancak biri kurtarılır, diğeri feda edilir. İki kişi aynı kitaptan alıntı yapabilir ancak biri feda edilir, diğeri kurtarılır. Yolun nerede olduğunu bilmek yanılsama değil midir? Yol, nasıl yürüdüğümüze göre değişmez mi?
Birtakım Çeviriler -II (ceyhundikici.blogspot.com.tr)
·
22 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.