Gönderi
Gevezelik
Tek kelimeyle tam bir "gevezelik"! Ancak bu gevezelik öylesine güzel bir üslupla anlatılmış... Ayrıca Tanpınar'ın o üst derece ciddiyetle yapılmış ve satır aralarına gizlenmiş, talihsizlikleri, komiklikleri, absürdlükleri... Gerçekten de nevi şahsına münhasır!
Bu eser hakkında internette yazılanlara baktığımda, Türkiye'nin modernleşme sürecinde Doğu ile Batı arasında kalması şeklinde, Ahmet Mithat Efendi'nin "Eflatun Bey ve Rakım Efendi" sel çıkarımlar yapıldığını gördüm. Romanı okuyup bitirince bunun ne kadar yanlış olduğunu anlıyorum. Yazıldığı dönem itibari ile zaten modernleşme problemlerinden daha ziyade - 1950'lerin sonu, 1960'ların başı- daha çok bir modernizm eleştirisi ve post modern bir anlayış diyebiliriz. Alaycı bir üslupla, kurumsallaşma sürecinde yapılanları "ti'ye alıyor", son derece ciddi bir üslupla ancak komik neticelerle o zamanın ve aslında 21.yy Türkiye'sinin de ciddi bir eleştirisini yapıyor.
Romanda akrabakayırmacılık ve magazin, işbilmezlik ve liyakatsizlik adeta kutsanıyor. Gayet ciddi bir üslupla... Gereksiz kurumlar kurulmasının yanında bu kurumsallaşma sürecinde medyanın kullanılması ve günümüzde sıkça duyduğumuz "algı yönetimi" gayet güzel işlenmiş. Baş karakter Hayri İrdal, bin bir türlü yalan içerisinde yaşasa da, samimiyeti itibariyle sabit bir karakter. Hayri İrdal günümüzde etrafımızda en sıklıkla gördüğümüz karakterler. Bunların kuruma aldıkları akrabaları ise, en düşük karakterde insanlar olarak tanıtılıyorlar ve her olaya kendi çıkarları çerçevesine tepkiler gösteriyorlar.
Muhteşem bir toplum eleştirisi!
21.yy Türkiye'sine baktığımız zaman roman çok manidar. Belki o sebepten 2000'li yıllarda popülaritesinin zirvesine ulaştı. Bir açıdan Tanpınar'ın dönemin iktidarını da alttan alta eleştirdiğini söyleyebiliriz. O dönemi iktidar ile 2010'ların iktidarının zihniyet ortaklığı ise bu romanı bugün ayrıca manidar kılıyor. Tanpınar'in romanda yapmış olduğu siyaset adamı tasvirleri ve başlı başına Hayri İrdal karakteri bunu anlatıyor bize.
··
5 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.