Anadolu"Çok geçmeden Ankara'nın sarı çöl dağlarıyla
sarı yüzlü, çöl ruhlu Mehmet'in arasında bir
dostluk, bir sevgi büyüdü."
Çoban Mehmet'in madden ve manen fakir
başlayıp fakir biten yaşamını betimleyen
bu cümle beni çok etkiledi.
Sonra "Himmet Çocuk"öyküsü...Okurken
ben bu öyküyü ve bu hissi bir yerden tanıyorum diyorum,kendi kendime. Sonra anımsadım: Yaklaşık yirmi sene evvel ilkokul ikinci ya da üçüncü sınıf kitabında vardı bu öykü, ben sınıfa okumuştum ve üzerine konuşmuştuk.
Neler Kaldı Bende?
Himmet'in büyümesini durdurup birden adam olmak zorunda kalması...
Savaşın ortasında,genç ve güzel bir kadın
olmanın ayrıca kusur olduğu bir zamanda
Çakır Ayşe ve Fadime...
Ve öyküsü üç beş sayfaya sığdırılmış
nice kahraman...
Anadu'da insanlar yüzyıllarca tekdüze,
hareketsiz, dünyadan bir haber yaşıyorlar.
Sonra büyük bir savaş oluyor,Yunan mezalimi,
vatanin savunması derken her şey yerle bir
oluyor.Aç ve açıkta kalıryorlar insanlar.Gerçi
geride pek insan da kalmıyor ya üç beş
buruşuk kocakarı ile birkaç çöp boyunlu
çocuk...
Halide Edip ya da bu hikayelerdeki adiyla
Halide Çavuş, Kurtuluş Savaşı esnasında ve
hemen sonrasında cepheleri ve köyleri
dolaşırken edindiği manzaları öyküleştirmiş.
Öyle süslemeden,eğip bükmeden tüm gerçekçiliği ile. Yazar, acımamızı ya da alkış tutmamızı istemiyor.Bu yüzden çok içten buldum.Öyle gerçek ki yüreğim burkularak okudum her birini.Yunan mezalimi tüylerimi diken diken etti.
Öyküler toplumcu ama "birey" de asla
ihmal edilmemiş.Karakterler çok güzel
çizilmiş özellikle birkaç tanesi derinlemesine
işlense çok güzel bir roman olurdu,dedim.
Halide Edip Adıvar'ın romanlarıda dili
yorucudur bana göre.Birçok kişiden de yazarı okurken sıkıldığını işittim.İlk defa bir öykü kitabını okudum ve bu konuda romanlarından daha iyi olduğunu gördüm. Dili gayet canlı ve akıcıydı.
Öyküler genelde Kurtuluş Savaşı atmosferini yansıtıyor.Ama kitabın sonuna
yazarın Avrupa gezilerinden notlar eklenmiş.
Keşke onlar olmasaymış da kitap sadece
Kurtuluş Savaşı ruhuyla dolsaymış.
Hangi şartlarla bu güne geldiğimizi,
cumhuriyetin nasıl bir yokluk içinde kurulduğunu görmemiz açısından bir bilincin
uyanması için okunması gerekir.