İnceleme Öncesi Giriş Notu: Bu incelemeyi okumak yerine izlemeyi tercih ediyorum diyenler için: youtu.be/7XSUiAgudnw Bir kitap düşünün ki çevirmeni yaşamının önemli bir kısmını versin. Ahmet Cemal bu kitabı tam 40 senede çevirmiş. Peki neden bu kadar titiz bir çalışmayla romanı çevirmiş? Bunun cevabı, kitabın dilindeki harikulade anlatımda yatmakta. Okuru daha ilk sayfadan yakalayan şiirsel, büyüleyici bir dili barındırıyor roman. Dili bu kadar mükemmel olmasına rağmen iş içerik boyutuna gelince, okurken cidden zorlayıcı bir metinle baş başa kalıyorsunuz. Tam adı Publius Vergilius Maro olan şairin ölüm yolcuğunu anlatır bize Broch. Roma İmparatorluğu döneminde yaşamış şair döneminin son derece saygın bir kişisi olup Sezar Agustus'a ithafen yazdığı Roma İmpratorluğu'nu anlatan destanı Aeneis'i yazmıştır. Kitap, onun hasta olarak Atina'dan İtalyan'nın Brindisi limanına getirilişi ve sonra yaşadıklarına odaklanır. Gemide seyahat ederken gördükleri, insanlara yapılan zulümler, bir kesimin diğerinin üzerinde olup sürekli ezmesi gibi durumlarla içinde bugüne kadar görmediği bir his uyanır ve büyük eseri Aeneis'i boşuna yazdığını düşünür. Ve onu ne yapıp edip yakmak ister. Fakat İmparator Sezar'ın konuşmaları sonucunda, biraz da zorunlu olarak bu çabasından vazgeçer ve bir anlamda zaten çok hasta olan Vergilius'un ölüm yolcuğuna tanık oluruz. Yukarıda anlattığım kadarıyla bakıldığında kitabın içeriği okuması rahat gibi gelebilir. Fakat aslında Su-Ateş-Toprak ve Hava bölümlerinden oluşan kitabın özellikle Ateş ile Hava kısımlarında okuru son derece zorlayıcı bir içerik söz konusu. Özellikle Ateş kısmında Vergilius'un kendisiyle olan fikri mücadelesine tanık oluruz ve bu okur için kitabın en zor bölümüdür. Burada hastanın zihni bize sunulur ve hayalle gerçek bir aradadır. Su bölümünde hasta Vergilius'un bakılacağı yere kadar gelen yolculuğunu dinleriz yazardan. Toprak bölümündeyse Sezar'la Vergilius arasında destanla ilgili olarak fikri çatışmayı ve diyaloğu okuruz. Son bölüm olan "Hava"da ise su gibi akan bir anlatımla Vergilius'un sonuna uğurlar bizi Hermann Broch. Dilinin harikuladeliği ve çevirinin mükemmelliği sayesinde hiçbir kitapta bulamayacağınız kadar özel bir anlatıma sahiptir Vergilius'un Ölümü. Kitap sırf yalnızca bunun için bile okunabilir. Özellikle mitoloji ve felsefi bilgisi üst düzey olan okurlar ya da kitap öncesi bu tarz ön hazırlık yapmayı sevenler için anlattıkları çok daha fazla zenginleşebilir ve birçok mitolojik eserlerle de bağıntılar kurulabilir. Bu tarz okurlara saygım sonsuz. Fakat ben edebi kitapları yalnızca edebiyat için okuyan ve kitapları olabildiğince kendilerinden okuyarak öğrenmeye çalışan bir okur olduğum için bu romanı anlattığı felsefi düşüncelerinden çok edebi zenginliği açısından çok ama çok sevdim. Böyle eserleri okumak zordur. Özellikle belli bir birikime sahip değilseniz daha da zordur. Fakat hem hayatın kısa olduğunu ve yaşamımız boyunca okuyabileceğimiz kitap sayınının da aslında gayet sınırlı olduğunu düşünürsek "acaba okuyabilir miyim, ben bu kitaptan bir şeyler anlayabilir miyim" sorularına kulaklarınızı ve zihninizi kapatarak lütfen bu çok kıymetli eseri okuyun. Yoksa öncesinde şunu da okuyayım diye diye ne bu kitabı ne de Ulysses gibi zorlayıcı kitapları okumaya sıra gelmeyecek. En iyisi mi siz, dünya edebiyatının böyle kıymetli eserlerini sıranın sonuna değil de başına alarak bir an önce okuyun. Lütfen okuyun.

Vergilius'un ÖlümüHermann Broch · İthaki Yayınları · 2012356 okunma

··

411 görüntüleme

Neşe

@NeseCengiz ·

24 Şubat 2020 22:49

Tam da son günlerde, cesaretimi toplayıp Ulysses okumaya başlasam mı derken incelemeniz bir nevî cevap oldu:) Elinize sağlık.

Turhan Yıldırım

@ty1983 ·

24 Şubat 2020 22:54

Ulysses için şu an Kafka Yayınları'ndan Fuat Sevimay çevirisi çıktı. Lütfen YKY çevirisini okuyup da kendinize yazık etmeyiniz. Armağan Ekici çevirisi de harika Norgunk Yayınları'ndan ama onun ne yazık ki baskısı yok.

2 sonraki yanıtı göster

[̲̅t̲̅a̲̅m̲̅e̲̅r̲̅] ☾

@tigereader ·

04 Aralık 2022 13:53

Vergilius'un Dante'ye İlahi Komedya'da yaptığı rehberlik gibiydi sözleriniz. YouTube videonuzu da izledim bu kitapla ilgili olarak. Söylemek istiyorum ki muhteşem bir rehbersiniz. Nazik ve mütevazi. Olduğunuz kişi için sizi tebrik ederim. 💐

Turhan Yıldırım

@ty1983 ·

05 Aralık 2022 15:50

Güzel sözleriniz için çok teşekkür ederim. Eksik olmayın.

Liliyar

@Krizantem_ ·

24 Şubat 2020 22:58

Büyüleyici ve çok zengin bir dile sahip, değil mi?:) Çeviri de çok önemli tabi. Kalemine sağlık.

Turhan Yıldırım

@ty1983 ·

24 Şubat 2020 23:04

Kesinlikle. Dili de çevirisi de bir harika.

Adem

@Adem_yce ·

25 Şubat 2020 18:16

Ben şuan Ahmet Cemal'in kendi yazdığı kitapları okuyorum sonrasında çevirdiği eserlere kaldığım yerden devam edeceğim. Kendisi bu eseri çevirirken ki süreç içerisinde kendini çevirmen olarak nitelendirmezdi ne zaman bu eser biter raflarda yerini alırsa o zaman çevirmenlik olgunluğuna kavuşacağını ifade ederdi ve bu kırk yıl sürdü ki o arada birçok değerli kitabı çevirmesine rağmen ustalık eseri bu kitaptır. İncelemenizi beğendim elinize sağlık Turhan Bey.

Turhan Yıldırım

@ty1983 ·

25 Şubat 2020 21:14

Kıymetli yorumunuz için teşekkür ederim. Bu kitabı böyle harika bir dille okuyabilmemiz Ahmet Cemal'in büyük emekleri sayesindedir. Ona ne kadar teşekkür etsek azdır diye düşünüyorum. Broch ne kadar büyük bir eser yazdıysa Ahmet Cemal de bir o kadar güzel çevirmiş.

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Turhan Yıldırım