Mehmet Azimli 'nin diğer kitapları gibi bu kitapta 'farklı okumalar' içeriyor. Peki, 'Cahiliyye'yi Farklı Okumak' diyerek ne anlatmaya çalışıyor? O zaman son da söyleyeceğim cümleyi başta söyleyeyim: Mutlaka alın ve okuyun.
Ali Şeriati hani 'sizi rahatsız etmeye geldim' diyor ya!, Mehmet Azimli de buna benzer bir şekilde birilerini rahatsız ediyor (edecek). Çünkü, çok söylenmeyen, dokunulmayan, anlatılmayan, yazılmayan şeyler hakkında bilgiler veriyor. Okudukça, irkilip 'yahu, ne diyor bu adam bre' diyebilirsiniz.
Önce 'cahiliye' nedir, ne değildir kavramlarını açıklıyor. Ardından coğrafya ve tarih olarak kısa Arap tarihinden bahsediyor. Arapların tarihini, 'ben ne yapayım demeden' okunmalı. Çünkü bazı şeylerin 'temeli' de orada. İnançlar, ibadetler ve hukuk kısımlarıyla kitap devam ediyor. Ana konular çeşitli alt başlıklara ayrılarak konunun daha iyi anlaşılması yanında, kitabın da daha derli toplu olması sağlanmış.
Resmi din anlatımındaki bilgilerin çoğuyla çelişip, 'ne yani, binlerce yıl, biz yanlış mı öğrendik' diyebilirsiniz. Neden olmasın. Kitap her açıdan tartışmaya açık.
Arap cahiliye dönemi anlatılırken, kitaplarda geçen klasik tanıma öncelikle yer veriyor. Durumu tespit etmek için, anlatılan, öğretilen, vurgulanan bu diyor. Peki, gerçekler de bu mu? Temel nokta da burada başlayıp kademe kademe bilgiler aktarılıyor. İslam'dan Önce (İ.Ö) ve İslam'dan sonra (İ.S) kıyaslaması yapılarak bazı durumlar aydınlatılmaya çalışılıyor. Cahiliyeden anlaşılan ya da bilinen ile kastedilen (zorba, kaba, kötü) arasındaki farklara değiniliyor.
Çoğu kişinin (kitaplarla alakası olmayan sadece nakil üzerine konuşanlar) hoşuna gitmeyebilir. İslam dini sonuçta boş bir tarlaya gelmedi. Var olan, yaşayan bir topluma geldi. O yüzden de o toplumun dinle uyumlu gelenekleri korunurken dine ters uygulamalar kaldırılmış, değiştirilmiş. Klasik İslam tarihi anlatıcıların anlatmadığı ya da menkıbelerle, hadislerle laf kalabalığı yaptığı bazı kavramlar hakkında 'geçmiş' bilginin 'kökeni' nin açıklaması yapılıyor. İslam'daki bazı uygulamaların İslam'dan önce de uygulandığı ve bunlar hakkında bilgi verirken gayet sarih açıklamalar da bulunuyor.
Okumaya devam ettikçe özellikle bazı yerlerde şaşırıp, 'ne oluyor' diyebilirsiniz. Çünkü yüzyıllardır anlatılanlara ters ifadeler ile karşılaşılır (Bu normal okuyucu için geçerli ama akademik camia zaten biliyor; bilenlerin büyük kısmı da susar, görmemezlikten, duymamazlıktan gelir. Bunun yerine menkıbelerden oluşturulan bir din ve onun sözcüleri ortaya çıkar…). Cahiliyye'yi Farklı Okumak ile cahiliyeye farklı bakmaya bir fırsat verilmesinde fayda var.
Tabi kitabın hacmi küçük olduğundan bazı başlıklar tam dolu değil. Bu da kitabın hacmini küçük tutmak için, pratik ve hızlı cevap vermeye yönelik olabilir.
Yazarın kullandığı dil de anlaşılır. Tabi bazı örfi ve dini terminoloji kullanılacak. Ama cümle yapısı gayet net ifadeler içeriyor. Çünkü bazı kitaplarda yer alan eski kelimeleri kullanma geleneği bu kitapta yer almıyor.
Bu kitaptan hareketle, özellikle bazı başlıkların daha da derinlemesinin incelemesi de okuyucuya kalsın. Hep hazıra konulmaz, biraz da araştırma yapalım.
Yazar sayfa altlarında kaynakçayı vermesi yanında, kitap sonunda da toplu kaynakçayı da yayımlamış. Ayrıca dizin kısmının da olması gayet iyi.
Ankara Okulu yayınlarını takip edenler biliyor ama bilmeyenler için kısaca söylemek gerekirse, akademik düzeyde kitaplar çıkar ama bunların hepsi de akademisyenlere yönelik de değil. Örneğin, benim gibi normal okurlara da yönelik bol miktarda kitap var. Elimde de yine çok sayıda kitabı olmakla beraber yeni yayınlarını da takip ediyorum. Ayrıca nev-i şahsına münhasır kitap kapağı tasarımlarına da sahip. Kitabın ilk baskısı 2015 yılında yapılmış. Okuduğum kitap 3.basım Haziran 2016 tarihlidir. Tavsiye ederim.
Bu kitabı 16 - 17 Ekim 2019 tarihleri arasında okuyup inceleme yazısı ise 24 Şubat 2020 tarihinde 1000Kitap sitesine eklenmiştir.
