Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı bir otobiyografi olmasının yanı sıra gezi notları ve felsefi bir denemedir.
Kitap, yazar Robert M. Pirsig, oğlu Chris ve arkadaşları John ve Slyvia ile birlikte yaptıkları uzun bir motosiklet yolculuğunu anlatır. John'un motosikleti BMW'nin R60 modelidir ancak Robert'in motosikleti bir Honda'dır. (-ki kitabı okurken google'dan yolculuğun resimlerine bakarsanız iyi olur)
Yolculuğun bir kısmından sonra John ve Slyvia ayrılmışlar ve Robert ile oğlu Chris birlikte devam etmiş ve okyanusa ulaşmışlardır.
Yazar 125. sayfada söyle der:
“Phaedrus yalnızca oradan oraya sürükleniyordu. Sürüklenme onu orduya, Ordu ise Kore'ye götürdü.”
Aynı zamanda Robert M. Pirsig 1943 yılında Minnesota Üniversitesi'nde Biyokimya öğrenimine başladıktan sonra askere alınmış ve Kore Savaşına katılmıştır. Buradan anlıyoruz ki Platon'un mektuplarında geçen kurgusal kahraman Phaedrus, Robert M. Pirsig'in Zen ve Motosiklet Bakım Sanatı kitabında kendisidir.
Phaedrus'un sıkıntılı ve deli geçmişindende söz edilir bu da şüphesiz retorik dersleri verirken yaşadığı psikolojik sorunlar nedeniyle elektroşok tedavisi görmüş Robert M. Pirsig'den başkası değildir.
Yazar 335. sayfada “Üzerinde çalıştığınız gerçek motosiklet, kendiniz denen motosiklettir.” der. Yazar benzetim açısından en iyi bildiği şeylerden birisini yani motosikleti model olarak kullanmış soyut kavramları motosiklet üzerinden somut ve kalıcı hale getirmeye çalışmıştır.
Eğitim sistemine de değinen yazar, sınavsız bir eğitim sistemini savunmuştur. Nedenlerini de kitapta gayet etkileyici bir şekilde açıklar.
Kitapta felsefi olarak retorik ve diyalektik tartışılmıştır. Phaedrus'un tarafı tabiki retorik'den yanadır.
En üzücü tarafı ise kitabın sonlarında açıkladığı yolculuk boyunca yanında olan oğlu Chris'in 23 yaşına 2 hafta kala öldürülmesidir. Yazar oğlunu kaybetmesiyle tekrar zor bir psikolojik sürece girer ve ikinci eşinden olan kızı Nell bu durumu aşmasında ona yardımcı olur. “Chris şimdi Nell adında küçük bir kız ve yaşamımız bir perspektife oturdu yeniden.” 431. sayfa.
Kitabı basmaya hiçbir yayınevinin yanaşmayıp basıldıktan sonraysa çok talep edilip beğenilmesini ise 427. sayfada şöyle açıklar: “Bu kitap, maddi başarıya karşı kültürel bir ayaklanmanın başgösterdiği bir zamana da rastlamıştır.”
Savunduğu düşünceler, yolculuk ve yaşadığı acılardan dolayı çok cesur ve güçlü birisi olduğunu ifade etmeliyim.
Robert M. Pirsig daha sonra farklı ülkelerde yaşamış ve 24 Nisan 2017 yılında 88 yaşında hayatını kaybetmiştir.
