Gönderi
Tutunamayanlar
Tutunamayanlar
Oğuz Atay-İletişim yayınları
Kitap hakkında bir inceleme yazmaktan ziyade kitapta geçen karakterler hakkında bir inceleme yazmış sayılırım. Ben spoiler olduğunu düşünmüyorum ama kimi insanlar kitabı okumadan incelemeyi okuduğunda spoiler olduğunu düşünebilirler. Okuyup okumamak sizin elinizde.
Bir kaç alıntı ile başlayalım
#64603717
#64748246
#64504154
#63649551
Turgut Özben: Kitabımızın baş karakteri, kitabı okurken onun zihninden geçen şeyleri okuyoruz aslında. Düşündüklerini okuyoruz, bir şey okuduğu zaman onları okuyoruz, bir şey yazacağı zaman ona eşlik ediyoruz. Mühendis, evli, 2 çocuk babası. Tuttuğunu koparan, hırslı sayılabilecek bir adam. Stabil bir yaşam tarzıyla devam ederken üniversiteden yakın arkadaşı Selim Işık'ın bir silahla kafasına sıkarak intihar ettiği haberini alır.
İntihar: Bir başlık açmak gerekirse gerçekten travmatiza edici, insanı hayattan soğutucu bir olay. Dünyaya bakış açısında sağlam değişikler meydana getirebilen bunun hayata ve inanç sistemine bile etki ettiğini görebildiğimiz bir fenomen. Özellikle yakınlarından biri ise, genç ise, beklenmedik bir anda ise, son zamanlarda o kişiyle olan iletişim sağlıklı değil ise travmatik etkisi çok daha yüksek olan bir durum.
Selim Işık'ın intihar haberinden sonra zihninde sürekli bu düşünce dönen Turgut, ağır bi pişmanlık haline girer. Öldüğünü haber almıştır ama kabullenememiştir bir türlü. Selim'in ölmemesi için bir şeyler yapmaya karar verir ve Selimden geriye kalan hatıraları, arkadaşları, yazıları toparlamaya çalışır. Önce Selim'in evine gider taziye için. Bir süre Selim'in annesiyle konuşur ve Selim'in odasını arıştırmaya başlar. Bazı notlardan bazı isimlere ulaşır ve bu isimlerle irtibata geçip Selim üzerine konuşmaya başlar.
Süleyman, Esad, Günseli gibi isimlerle tanışır ve Selim'i konuşurlar bu şekilde Tutunamayanlar'a da şahit olur Turgut. Gittikçe içine kapanır, içindeki arkadaşı Olric'i keşfeder ve onla yaşayıp onla konuşmaya başlar.
Selim Işık: Kitap Turgut'un düşüncelerinde geçmesine rağmen ve Selim kitabın başından itibaren intihar ettiği bilinen bir karakter olmasına rağmen bu düşünceler sürekli Selim etrafında geçtiği için aslında kitapta Turgut'tan çok Selim'den bahsediliyor diyebiliriz. Her görüştüğü arkadaşından Selim'in ayrı bir yönünü keşfediyor Turgut. Kiminden çocukluğunu, kiminden lise çağlarını, kiminden üniversite sonrasını öğreniyor, zaten üniversite okuduğu döneme de kendisi şahit.
Selim üzerine konuşacak olursak: aslında toplumda güzel bir yeri olan bir iş yapıyor ama buraya zorla itildiğini düşünen Selim bundan ve hayatın hemen hemen hiç bir kısmından memnun değil. Çocukluğunun iyi geçmemesinden, anne babası tarafından iyi yetiştirilmemesinden ona hayatı tanıtmadıklarından şikayetçi. Sürekli olarak başkalarına yaranmaya çalışan ama başkalarının hiç bir zaman kendisini önemsemediğinden dolayı şikayetçi. Herkesi memnun etmeye çalışırken hiç kimseyle uyuşamayan başta da kendisiyle uyuşamayan sürekli kendisini, yaptıklarını eleştiren, her konuda kendini suçlu çıkarabilmeyi başaran Tutunamayanların kurucusu ve ilk müntesibi. Bekar, hiç evlenmemiş.
Çok küçük yaşta kitap okumaya başlayan ve sürekli kitap okuyan artık kitapların, yazarların dünyasını daha yaşanabilir bir ortam olarak görmeye başlayan Selim de gittikçe yalnızlaşmıştır. Sürekli mükellel olmaya çalışan ama en ufak hatada hayata küsen, küçük ayrıntılara saatlerce hatta günlerce takılan biri. Örneğin ellerinin terlemesinden, yemek yerken üstüne başına yemek dökmekten şikayetçi ve bunu hayatı boyunca unutmayan bir karaktere sahip. Farklı kesimlerden farklı arkadaşları var ve hiçbirini birbirine tanıştırmamış. Ama ortak özellikleri Selim'i dinlemeleri, ona önem vermeleri ve edebi bir kültürlerinin olması. Kimi şiirle, kimi sinemayla, kimi tiyatro ile ilgilenen ama bunu kendi içlerinde yapan bundan bir fayda sağlamayan tipler. Hayatını öğrendiğimiz Selim Işık hayatın her devresini zorla yaşayan bu devrelerin içine sanatsal tınılar yerleştirmeye çalışan ve bunları birer oyun edasıyla yaşamaya çalışan bir karakter. Tabi kendisini, çevresini ve hiç bir şeyi sevmediği sürekli kusurlar bulduğu için de hayattan git gide soğuyan, kendisi gibi olan karakterleri de Tutunamayanlar diye bir başlık altına toplayan düşünsel zekası çok yüksek olup bunu sürekli hayatı ve kendisini eleştirmek için kullanan karakterimiz. Bu süreçte git gide yalnızlaşır ve intihara meyleder. Silahlı adam odanın kapısını açar ve tetiği çeker.
Kitabın son kısmında geçen Turgut'a ulaşan Selim'in yazıları ise bana Dostoyevski'nin Yeraltından Notlar kitabını anımsattı.
Süleyman Kargı: Selim Işık'ın askere gittiği sırada tanıştığı, 1 yıl kadar Selim'le vakit geçiren ve Selim'in belki de en çok açıldığı arkadaşlarından biri. Süleyman'la Turgut'un buluşması da güzel bir havada geçer birbirleriyle ortak noktalarını görürler Selim hakkında konuşurlar ve Selim'in yazıp da yok etmediği az miktarda eserinden olan şarkılarını okutur Turgut'a Süleyman. Süleyman Kargı'nın yazdığı şarkılar üzerine notları da okur Turgut. Bu şarkılar Selim'in hayatının imgeler üzerinden hikayesidir. Düşüncelerinin yaşadığı duyguların özetidir denilse yeri var. Tabi Oğuz Atay bu özeti yaparken çok üstü kapalı yaptığı için ne kadar anlaşılabildiği tartışılır. Turgut sonradan öğrendiği bilgileri de bu şarkılar üzerinden değerlendirir ve birleştirir.
Esad: Selim Işık'ın Esad abisi. Üniversiteyi bitiremeyen yıllarca okuyan Selim'le Selim'in lise çağlarında tanışır. Selim liseyi bitirir, üniversiteye başlar, üniversiteyi bitirir, Esad hala üniversiteyi bitirememiştir. Selim o dönemlerde kitap okumaya başlar her yazarı sırayla baştan sona bitirir hayatını bu yazarları okuduğu dönemlere göre ayırmasını ister. Her fırsat bulduğunda Esad abisini ziyaret eder ona okuduğu yazarları, hayatını ve bir çok şeyini anlatır. Esad abisi ise onu anlatması için zorlamaz fakat anlattığında sıkılmadan dinler. Benim gözümde kitabın en naif karakteridir. İyimserdir, iyilikseverdir. Selim'i sevindiren, neşelendiren nadir insanlardandır.
Günseli: Selim'in hayatında yer eden ve değer verdiği tek kızdır Günseli. Selim normalde bütün kızlardan nefret eder ve onların sanattan, güzellikten, hayattan anlamadıklarını savunur. Günseli için aynı şeyleri düşünmez, Günseli Selim'e değer verir hayatında bir yer eder Selim'in hatta evlenmeyi dahi düşünür ta ki ölümü daha fazla düşündüğü için bu gerçekleşmez. Günseli Selim'in hayatındaki önemli olan son kişidir. Turgut'un dahi haberi olmadan Günseli ile görüşür. Fakat Günseli de Selim'in hayata tutunmasını başaramaz.
Metin: Selim'e ilkokul, lise çağlarında arkadaşlık etmiş, tabiri caizse arkadaşlık ederken Selim'i sömürmüş bir insan. Tutunamayanların düşmanlarının prototipi gibi nitelenmiş kitapta benim anladığım kadarıyla. Her fırsatta kendisini öne çıkarmaya çalışan, başkalarının emekleri üzerinden çıkar sağlayan ve kendilerinin önemli olduğuna inanıp kendilerini önemli göstermeye çalışan tiplerden biri.
Turgut bir iş görüşmesi bahanesiyle Metin'le görüşür ve onun ne kadar alçalabileceğini kendisiyle beraber alçalarak gösterir. Turgut bu ilk bukuşmalarında Selim'in öldüğünü söylemez Metin'e. İkinci görüşmelerinde telefonla Selim'in öldüğünü söyler ve Selim hakkında yazıp kendisine göndermesini ister. Metin bununyapar fakat Selim'i kendi gözünden yani Tutunamayanlar'dan ayrı bir gözden anlatır. Turgut Metin'i bu yazılar üzerinden yargılar ve gereğini düşünür.
Tabi bunların yanında çok sayıda ama bu kadar derin irdelenmemiş karakterler de var kitapta. Ve hemen hepsi ayrı bir mizaç ve yaşam tarzı tiplemesi diyebilir.
Kitap hakkında ek olarak söylemek istediğim tek şey, kitabın oldukça depresif bir atmosferde geçtiği, intihar düşüncesi olan insanları bu noktada teşvik edebileceğidir. Bundan dolayı okuduğunuz dönemi, duygudurumunuzun nispeten neşeli bir dönemine denk getirmenizde fayda var.
Buraya kadar okuduğunuz için teşekkürler.
Keyifli okumalar her ne kadar ben kederli okumuş olsam da.
··
23 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.