Mahşer içinde bulunulan çağa duruma ve sosyal yapıya derin bir eleştiri şeklinde tezahür eden bir serzeniş. Yaşanılan hayatın zorluğunu ikiye katlayan gayriahlaki durumlar, çaresizlik, yoksulluk ve zayıflık insanların dramını tahammül edilemez hale getirir. Üstelik faziletsiz ve ahlaksız toplumun dişlileri arasında ezilen bir Çanakkale gazisiyse durumun vehameti daha içler acısı bir hal alır. Oysaki mensubu olduğu millete borcunu ödeyenlerin beklentileri farklıdır. Fakat yaşanılan hayal kırıklıkları bireyin dayanma azmini her defasında daha fazla kırar. Mahşer bu anlamda yürek burkan kırgınlıkların hikayesidir. Peyami Safa dönemin toplum yapısının iki büyük katmanını (zenginler-fakirler/iyiler-kötüler) karakterler üzerinde çok güzel bir şekilde dile getirmiştir. Zira karakterlerin ruhsal portresi iyice incelenecek olursa, aslında toplumu meydana getiren insan unsuruna mercek tutulduğu görülür. Savaşın yıprattığı bedenlerin cehennemden çıktıktan sonra mahşere düşmeleri, bireyin yalnızlığının ızdırap dolu yansımaları, Safa'nın karakterlerinin dilinden ve halinden derin tahlillerle izah edilmiştir. Dönemi insanların penceresinden görmek isteyenlere bu nedenle eser çok şey anlatır. Hayatını doğruluk ekseninde şekillendirenlerin gayriahlaki düzene karşı yaşadıkları mücadele ise bireyin iyi ve kötü arasında yaşadığı ruhsal karmaşa halini ve gitgelleri tetikler. Eserde çizilen ana tema esasında mevcut zemine karşı mücadele veren insanın kararsız durumunu çizer. İnsanın içinde bulunduğu duruma karşı ruhsal direnişi ve tahammülün sınırını zorlayan bireysel acılarını göstermek çok zordur. Safa bu eseriyle ruhsal olarak tanımlanan acının derinlerine inerek insanın içinde kopan fırtınaları görünür hale getirir. Hele acının ötesine, dayanılmazın sınırını geçerek, intiharı anlamlandırmaya çalıştığı satırları gerçekten etkileyicidir. Acının en son halini dile dökmek kadar zor bir şey yoktur. Yaşayanların dahi yorumunun yetersiz kaldığı bilinir. Acının gözleri kör ettiği döneme uzanan gözlemler ise okuyana çok şey anlatır. Safa diğer eserlerinde olduğu gibi Mahşer'de de ana karakterin ruhsal durumunun adeta röntgenini çekmiş, farklı duygusal ortamlara verilen davranışsal tepkileri satırlarına çok iyi yansıtmıştır. Katman katman genişleyerek karakterin iç dünyasına tutulan ışığın ayna misali okuyana yönelmesi; insanın doğal ruhi yapısını aşikar kılmıştır. Bu nedenle Safa'yı okumak bir anlamda insanı okumaktır. Okumanız dileğiyle.

MahşerPeyami Safa · Ötüken Yayınları · 20202,146 okunma

··

23 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

zafer saraç