Gönderi
Anı ve biyografiler kitap türleri içinde de en müfit olanlardandır. Gerek içinde bulunduğu dönemi yansıtması itibarı ile gerek başka hayatları tanımamıza olanak vermesi ve bu sayede farklı hayat tecrübelerini, deneyimlerini gözlemlememizi sağlaması itibarıyla…
Ve gerek de büyük şahsiyetlerin hayatlarının detaylarını öğrenmemiz itibarıyla…
Haberdar edip tanıtacağım “Dedem Ziya Şakir” adlı eserde tam da bu cinsten bir kitap. Kitap, Ziya Şakir gibi bir “sözlü tarih ustasının” hayatından kareler sunmakla beraber dönem şartlarını teneffüs ettirmesi gibi birçok güzelliği yanında getirmekte.
Kısa olarak Ziya Şakir’e değinecek olursak; 1883 yılında dünyaya gelen Ziya Şakir’in yazı hayatına atılması çok genç yaştadır. Daha lise yıllarında lise talebelerinin gazete-mecmua türü mecralarda yazı yayınlaması yasak olmasına rağmen mahlas ve rumuzlarla gazetelerde yazıları yayınlanmaya başlayan Ziya Şakir ileri yaşlarına doğru birçok gazete ve dergide yazmış başyazarlıkta bulunmuştur. Kendisi İttihatçı olmasına rağmen 1913 yılında Talat Paşa’ya yazdığı açık mektubunda ona ağır eleştiriler yöneltmiş ve görevinden istifasını istemiştir. Yazı etkili olmuştur ki Talat Paşa istifa etmiş Ziya Şakir’de Samsun’a sürgün edilmiştir.
Milli Mücadele dönemlerinde de birçok görevde bulunan Ziya Şakir o dönemde Bursa da “Ertuğrul” adlı gazeteyi çıkarmıştır. Milli Mücadeleden sonra İstanbul’a yerleşen Ziya Şakir hayatını, geçimini yazıları ile temin etmiştir. 300’e varan tarih çalışmalarının yanı sıra birçok farklı isim ile yazdığı 800’ü aşkın hikâyesi olduğu belirtilir. Ancak bu hikâyeler onun asli değeri ile doğru orantılı olmayıp bizatihi geçimini kaleminden kazanmasının tezahürüdür. Onu Ziya Şakir yapan Yakın Tarih üzerine yaptığı eşsiz çalışmalardır. Gerek “II. Abdülhamit” kitabı olsun gerek “İttihat ve Terakki” kitabı olsun; benzerî kitaplarının ortak özelliği bizâtihî anlatılan ortamda yaşamış olması ve ilk ağızlardan olayları aktarmasıdır. Bundan dolayıdır ki “sözlü tarihin büyük üstadı” olmayı fazlaca hak etmektedir. Hakkında daha fazla bilgi için kitaba müracaat edeceğinizi düşünerek kitabı tanıtmaya geçebilirim.
Kitabın yazarı Ziya Şakir’in oğul tarafından torunu olan Ayda Üstündağ hanımefendi. İsmi dedesinden. Torun haberi aldığında “Aida” operasını dinleyen Ziya Şakir torunun isminin Ayda olmasını istemiş.
Kitap temelde iki kısma ayrılabilir. İlk kısım Ayda Üstündağ’ın dedesi ile olan anılarına havi. Genç yaşta İstanbul’a okumaya gelen Ayda Hanım ölümüne kadar dedesinin yanında yaşamış. BU ilk bölümün özelliklerinden biri Ziya Şakir’in daha çok aile ve kişisel hayatını yansıtmış olması. Ayda hanım güzel kalemiyle dedesi ile olan anıları başarılı bir şekilde bize aktarıyor. Dedesinin arkadaşlarına dair verdiği bilgiler –ki bunların içinde Adnan Menderes ve Celal Bayar’da bulunmakta-, ailenin bireyleri ilgili bölümler -ki aile yapısının nasıl olduğu ve işlediğine dair güzel detaylar içermekte- bu bölümü güzel kılan unsurlardan.
İkinci bölüm ise daha çok hakkında ki yazıları içermektedir. Bunlardan en önemlisi Hasan Eryüksel’in Ziya Şakir’le yaptığı daha sonra kitaplaştıracağı röportajdır (1952). Bu röportajda daha çok Ziya Şakir’in yazı hayatının detayları ve eserleri ile ilgili bilgiler kimlerden nasıl derlediği anlatılmaktadır. Bu zengin röportaj kitabı değerli kılan hususlardan. Bu röportajdan sonra da Ziya Şakir üzerine yazılan yazılar bulunmakta. Mahlaslarına ve eserlerine dair bilgiler içeren bu bölümde kitabı tamamlayıcı niteliktedir.
Velhasıl kitap hakkında özetle şunlar söylenebilir: “Sözlü tarihin büyük üstadı” Ziya Şakir hakkında yapılmış güzel bir derleme. Gerek ailevi yaşantısı gerekse yazı hayatı gayet başarılı bir şekilde okuyucuya aksettiriliyor. Bilgilerin ilk ağızdan oluşu kitabı değerli kılan başka bir husus. Kütüphanelerin anı bölümüne rahatlıkla konulabilecek güzel ve gayet müfit bir eser. Bu minvalde başka diğer çalışmaların olması dileğiyle, yapılacak çalışmalara örnek teşkil edebilecek bir kitap…
Selametle…
·
10 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.