Gönderi
Yirminci Yüzyıl İslami “uyanış” hareketlerinin en önemlilerinden biri hiç şüphesiz Hasan El-Benna’nın kuruculuğunu ve liderliğini yaptığı İhvan-ı Müslim’dir. Bugün hala Arap toplumları içinde en yaygın olan İslami hareket, “Müslüman Kardeşler” topluluğudur. İlk resmi kuruluş tarihi olan 1928 Mart’ından itibaren hızlı bir büyüme gerçekleştiren İhvan 1945’lere gelindiğinde Mısır’ın muhalefette ki en büyük kanadını oluşturmayı başarmış, savunduğu ilkeler gereği hızlı bir sahiplenmeye muhatap olmuş, bunun neticesi olarak ta ilk kurulduğu yıldan itibaren Mısır’da en önemli faktörler arasında kabul edilmiştir. Her ne kadar uzun yıllar yasaklı bulunsa dahi halk içinde her zaman sağlam bir taban bulundurmuş günümüze kadar varlığı ve gücünü korumayı sürdürmüştür.
Fikri oluşumu Hasan El-Benna tarafından daha öğrencilik sıralarında atılan bu cemiyet, lider Benna’nın İsmailiye şehrine atanmasından sonra gelişme göstermiş nihayet 1928 Mart’ında resmi bir hüviyete kavuşmuştur. İlk nüvelerini kahvehaneleri dolaşıp vaazlarla elde eden bu cemiyet hızlı bir tebliğ faaliyetinden sonra çevre açısından hatırı sayılır bir topluluğa ulaşmış daha ilk yıllarında dikkatleri çekmiştir. Kuruldukları yer olan İsmailiye ile sınırlı kalmayacak olan bu hareket çevre bölgelerde de temsilci şubeler açmış, bu doğrultuda da hızlı bir surette Mısır geneline yayılmıştır. 1932 yılına gelindiğinde de cemaatin merkezi başkent Kahire’ye taşınmıştır. İlk dönemler itibarıyla bu hareketin amaçları şöyle özetlenebilir; 1) Ahlakî dejenereyi durdurmak, toplum nezdinde Ahlakı yaygınlaştırmak 2) İslami bir uyanış sağlamak, İslam’a dönüşü gerçekleştirmek 3) İşgal altında bulunan tüm Müslümanların bir an önce mevcut işgalden kurtulması ve Emperyal güçlerin İslam topraklarından atılmasıdır. Uzun yıllar bu düstur uğrunda mücadele eden İhvan birçok kez kapanmış, yasallığını yitirmiştir. Birçok baskıya muhatap kalmış çeşitli suçlamalar ile lider kadrosundan birçok farklı lider farklı yıllarda idam edilmiştir. Bu süreç içinde İhvan’ın genel çizgisinde kopmalar yaşanmış, radikallik gibi başta Benna’nın ve İhvan çizgisinin tasvip etmediği fraksiyonlar çıkmıştır. Ancak her türlü olumsuzluklara karşı İhvan’ın çoğunluğu genel çizgisini korumayı başarmış silahsız vaziyette ilkeleri uğruna mücadele etmiş, kitlesini korumayı başarmıştır.
Günümüze gelindiğinde “Arap Baharı” diye nitelendirilen Arap ülkelerinde ki kalkışmalarda başı çekip dikta sistemlerden kurtulma hususunda büyük kararlılık gösteren İhvan, tüm Ortadoğu ülkelerinin diktatör yöneticilerinden kurtulmalarında büyük çabalar sarf etmiş bu bağlamda kitlesini sokağa dökmekten çekinmemiştir. Neticenin pek parlak olmadığı görülse dahi, hala önemli ve aktif bir güce sahip olduklarını göstermesi açısından önemlidir. Teşkilatın merkez üssü olan Mısır’da diktatör Hüsnü Mübarek’i devirdikten sonra güçlü bir destekle iktidara gelen İhvan hareketi makûs talihlerinin bir kez daha görünmesi sonucu darbe ile alaşağı edilmiş ve kuruluşundan itibaren gördükleri baskıyı şiddetli bir vaziyette tekrar hissetmişlerdir. Bu darbenin akabinde, ilk yıllarından itibaren ana ilkelerinden biri olan silahsız ve şiddetsiz mücadelenin en iyi örneklerinden birini sergileyen Adeviyye direnişinde, tüm amaçlarının özgür ve değerlerine sahip bir ülke olduğunu bir kez daha göstermişlerdir. Gerçekleştirdikleri “temiz” ayaklanma, “Bunlar sürüdür, ilkeldir, yobazdır. Ne anlarlar insanlıktan, medenîlikten.” diyen Batının tarihinde görülmedik surette asil ve temiz bir başkaldırı örneğidir. İstedikleri özgür ortamı sağlamak ve Mısır’ı dikta sistemden kurtarmak için kalkıştıkları bu ayaklanma neticesinde, lider kadrosunun hapislerde olduğu bir ortam ve bu harekete mensup halkın, dışarıda sindirilmiş bir vaziyette bulunduğu bir tablo ortaya çıkmıştır.
Bu minvalde bahsedeceğim kitap: Gerek lider Hasan El-Benna’nın hayat hikâyesini okumak, gerek İslami uyanış hareketlerinden olan İhvan’ın kuruluşunu öğrenmek ve gerekte Ortadoğu da ki yaşananların bir nebze de olsa kökeni bağlamında mini bir giriş kitabı mahiyetinde olacak olan; Hasan el-Benna’nın Ahmet Emin Dağ tarafından yazılmış biyografisidir.
Kitap beş ana başlıktan oluşturulmuş. İlk başlık olan “Çocukluğu ve Gençliği” bölümünde kısaca Benna’nın ve ailesinin kim olduğu, nasıl bir çocukluk yaşadığı, nasıl bir ortamda büyüdüğü, hangi okullarda eğitim gördüğü, ileri hayatına ışık tutacak hangi mücadelelerde yer aldığı görülecektir. İkinci başlık “Mücadelesi” bölümünde mesleği olan öğretmenliğe başlaması, İsmailiye de ilk çevreyi edinmesi, İhvanın ilk tohumlarını atması ve resmi olarak kurmasını, bu yolda gösterdiği gayretleri, cemiyetin nasıl büyüdüğü ve geliştiği ve nihayetinde de şahadetine varan süreci ve nasıl şehit edildiği görülecektir. Üçüncü başlık “Kişiliği”nde ise şahsiyetine, ahlaki yönüne ve yaşantısına dair bir takım anlatılar mevcuttur. Dördüncü başlık olan “Fikirleri ve Metodolojisi”nde Benna’nın davet metodu üzerine bir takım özetlemeler mevcuttur. Kitabın son başlığı olan beşinci bölüm “İslam Toplumuna Bıraktığı Miras”ta Benna’nın ölümünden sonra teşkilatın gelişimi yaşadıkları ve diğer ülkelerde de baş göstermesine değinilmiştir.
Kitaba başlanıldığında şu unutulmamalıdır ki; Bu kitap sadece bir giriş mahiyetindedir. Ciddi analizler, akademik düzeyde incelemeler mevcut değildir. Üst düzey kalitede yazılmış bir biyografide değildir. Sadece İhvan’ı merak edenlere ve Benna’nın hayatını okumak isteyenlere bir kılavuz, bir giriş niteliğindedir. Bu bağlamda kitaba getirilebilecek ana eleştiri; konu gelişiminin hızını takip edememe yani bir önceki bilgiyi sonra sonrakini önce zikretmeye ve birkaç yerde görülen tekrara düşmeye getirilebilir. Bunun haricinde sadece bu iki husus için yani Benna ve İhvan hakkında bilgilenme amaçlı okuyacak olan okurlar için başarılı ve bilgilendirici niteliğindedir.
Selametle.. İyi Okumalar..
·
48 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.