Şaman yolculuğu
Samanizm son yıllarda çok merak edilen bir konu haline geldi. Ancak, bu konuyla ilgili kaynaklar kısıtlı olduğu için, tam anlamıyla bizi tatmin etmiyor okuduklarımiz. Dilim döndüğünce anlatmaya çalışacağım.
Samanizm, orta kuzey Asya Türklerinin dinidir diye kalıplaşmış bir tanım var. Bu tanım yanlış. Şamanizm her şeyden önce bir din değil, bir inanç sistemi olarak tanımlanıyor. Öyle bir inanç sistemi ki, oldukça geniş kapsamlı, derin bir sistem.
Şamanizmin temel prensibi, doğadaki herşeyin, ağacın, hayvanın ,bitkinin, güneşin, ayın, insanın, suyun, ateşin bir ruhu olduğuna inanılması, iyi ruhlu olanlara saygı gösterilmesi, kötü ruhların ise defedilmesi inancı. Bu bağlamda, örneğin yaşamın simgesi olarak düşünülen ağaca, aydınlığın simgesi olan gunese, aya, yildizlara, atalarının canini temsil ettiğine inanılan ateşe saygı ve minnet duyuyorlar. Fakat bu saygı genel kanı olarak tapma olarak algılanıyor, bu da yanlış. Puta tapma gibi bir olay yok. Yine misal verirsek, ateşin üzerinden atlamak, kötü ruhlardan arınmak anlamına geliyor ki bu ritüel bugün hala uygulanan bir gelenek. Çünkü ateş, Ocak kutsal bir simge. Yanan bir ocak iyiliğe yoruluyor.
İnsanlar, iki karşıt gücün, ışık ile karanlığın etkisi altında. Işık, Goktanri'nin dönüşüm ürünü olarak algılanıyor. Bizi ısıtan, aydınlatan, havayı, suyu, hayvanı, bitkiyi dolleyen bir araç. İyilikle, güzellikle kimliklendiriliyor. Karanlık ise, güneşin ve ışığın düşmanıdir. Kötülüğün ve ölümün kaynağıdır. Yeraltini simgeliyor. Bu iki güç savaş halindedir. Yer- su tanrıları olarak tanımlanan güçler, iyilikten, güzellikten yana olanlar, yani ışıktan yana olanlar.
Gelelim şaman topluluklarinin rahiplerine. Şaman ya da kam deniyor onlara. Erkek ya da kadın olabiliyor. Hemen belirtelim, kadın öyle ötelenmis, degersizlestirilmis bir birey değil şaman topluluklarinda. Erkeğin olduğu her törende, her mecrada varlar. Kamlar özel insanlar. Kam olmak dogustan geliyor. Özel güçleri bulunuyor. Herhangi birisi kam olamıyor. Bir nevi atalarından miras bir guc .
Saman olması kaçınılmaz kişi insanlardan kaçar, ormana çekilir, çılgınlık belirtileri gösterir, ateşe ve suya atlar. Bu sırada ruhlar gelir, şamanin bedeninden canını çıkarır, daha sonra şamanın canı tanrılar makamına kabul edilir. Bu yeni can atasamanlar tarafından eğitilir, samanligin sırları öğretilir ve sonra tekrar döner, bedenine girer. Çılgınlık durumu bir nevi esrimedir, trans halidir, kendinden gecmedir. Bu esnada ruhlarla ilişki kurar, iyi ruhları dinler, kötü ruhları defeder. Tüm bunlardan sonra kendine geldiğinde hiç bir şey hatırlamaz.
Peki şamanın görevleri nedir?
Şaman otacidir, hastalıklara çare arar. Dinsel törenleri yönetir. Sunulan kurbanları tanrılara ulaştirir. İnsanları kötü ruhlardan korumak için ayinler düzenler. Zor doğumlara yardım eder.
Şaman rituelleri boydan boya farklılık gösterebiliyor. Altaylarda başka, Yakut Türklerinde başka, Buryatlarda başka olabiliyor. Ayrıca, bu ritüellerin İslamiyet inancını da etkilediği görülüyor. İslamiyette uygulanan birçok ritüelde, Şamanizm etkisi görülüyor.
Özetle, farklı bir inanç sistemi. Canlıyı üstün tutan , değer veren bir inanç sistemi..
İyi okumalar...
