red john: "Sayının tüm alıntıları": Sayının tüm alıntıları Chicago %100 yenilenebilir enerjiden güç sağlayacak Chicago belediye başkanı 2025’e kadar şehirdeki tüm kamu binalarının yenilenebilir enerjiye geçirileceğini açıkladı. Rüzgâr ve güneşenerjisi bunu mümkün kılacak ve böylece Rüzgârlı Şehir, ABD’de tüm kamu binalarına bu şekilde güç sağlayan en büyük şehir olacak. 14 Tuzlu beslenme...

Sayının tüm alıntıları

Chicago %100 yenilenebilir enerjiden güç sağlayacak Chicago belediye başkanı 2025’e kadar şehirdeki tüm kamu binalarının yenilenebilir enerjiye geçirileceğini açıkladı. Rüzgâr ve güneşenerjisi bunu mümkün kılacak ve böylece Rüzgârlı Şehir, ABD’de tüm kamu binalarına bu şekilde güç sağlayan en büyük şehir olacak. 14 Tuzlu beslenme insanı susatmıyor, acıktırıyor Öteden beri hep tuzlu gıdaların bizi susattığına inanılırdı ama yeni tarihli bir araştırma tam tersini gösteriyor. Eskiden tuzdaki sodyum ve klor iyonlarının suya bağlandığı ve molekülleri idrara taşıdığı düşünülürdü. Onun yerine, vücudun atık ürünü olan ürenin suyun tuza bağlanmasını engellediği öne sürülüyor. Üre üretimi çok enerji gerektiren bir süreç; bu da tuzlu diyetlerin insanı daha çok acıktırmasını açıklayabiliyor 14 İşte giderken on beş günde bir maraton koşanlar Sadece Birleşik Krallık’ta işe yürüyerek giden her dokuz kişiden biri, her iki haftada bir maratona eşdeğer mesafe kat ediyor. Günde 3,5 milyon insan işe gidip gelirken 40 dakika harcıyor ve bu neredeyse 4,2 kilometre demek. Bu sürenin 28 dakikası ayakta, otobüs ve tren istasyonlarında, merdiven ya da yürüyen merdivende yürüyerek geçiyor 14 Fizik kuralları bağcıkların neden çözüldüğünü açıklıyor Ayakkabı bağları genelde kötü bağladığınızdan değil, fizik kanunları yüzünden çözülür. Bir koşu bandına bağlanan yüksek hızlı kamera, ayağın yere vuruş sırasında uyguladığı kuvvetin düğümleri bozduğunu ve eylemsizliğin bunu daha da artırdığını gösterdi. Araştırmacılar bunun dinamik kuvvetlerin düğümlenmiş diğer yapılar, örneğin DNA üstündeki etkisi konusunda yararlı olacağını düşünüyor. 14 Fosforen yeni mucize materyal Tıpkı herkesi şaşırtan grafen gibi, fosforen de ultra ince ve süperiletken bir allotrop. Materyal katmanlarına elektron pompalayan araştırmacılar, bunun inanılmaz bir iletken olduğunu gördüler. Gelecek nesil bilgisayarlarda fosforenin güçlü bir transistor olarak kullanılması öneriliyor. 14 Ultrason, çamaşırları kurutma süresini yarıya indiriyor Yüksek frekanslı ses dalgaları çamaşır kurulama süresini yarıya indirebilir. Standart kurutucularda olduğu gibi, çamaşırları ısıtmak yerine güç çeviricilerin (transdüser) yardımıyla ultrasonik dalgalarla su, uzaklaştırılıyor. Yeni bir prototip, sıradan bir parti çamaşırı geleneksel kurutuculardaki gibi 50 değil 20 dakikada tamamen kurutabiliyor ve standart kurutuculardan %70 daha az enerji harcıyor. 14 Ötücü kuşların şarkıları trafiğe göre değişiyor Trafiğin gürültülü olduğu yerde, kentlerde yaşayan ötücü kuşlar daha kısa ve daha alt perdeden ötüyor. Hareket eden arabaların gürültüsü, kuşların şarkısını duyulmaz hale getirip bölgelerini korumayı ya da erkekleri cezbetmeyi zorlaştırabiliyor. Bazı ötücü kuşlar bunu önlemek için nâmelerinin genliğini, aralığını ve uzunluğunu değiştirerek potansiyel eşlerin ve rakiplerin daha kolay işitmesini sağlıyor. 15 Moore Yasası gereğince 2050’de bilgisayarların hesaplama gücü bugünkünden 65.535 kat fazla olacak. 17 Amerika ve Çin, hızı saatte 6.150 km’yi geçebilen hipersonik uçak geliştirmeyi hedefliyor. 19 2050’nin mega şehirlerinin bugünkülerden çok daha donanımlı ve kendi kendine yeterli olduğunu göreceğiz.” 20 Güney Kore’de 2030’da doğacak kadınların ortalama yaşam beklentisi 91 yıl olacak. 23 Disney’in Magic Kingdom’ı 2017’nin en popüler eğlence parkı oldu ve 20 milyondan fazla ziyaretçi çekti. 27 2016’da Harvard’dan bilim insanları biyobaskı yöntemiy le, tıpkı canlı doku gibi davranan bir “yonga üstünde kalp” geliştirdiler. 29 Bir makinenin insan gibi düşünüp düşünemeyeceğini görmek için tasarlanan Turing testini 2014’te bir yazılım geçti. 31 Yaşam beklentisinin en yüksek olduğu ülke 89,5 yaşla Monako. Onu 84,7 ile Japonya takip ediyor. 33 Bakteri ve virüs oğazınız ağrıyorsa bazen nedenini önemsemezsiniz. Mikroskobik bir düşman bağışıklık sisteminizle boğuşmaktadır, canınız yanar ve tek istediğiniz bir an önce iyileşmektir. Fakat aslında bu düşmanın bakteri mi, virüs mü olduğunu bilmek çok önemli. Bakteriler gezegenimizdeki en küçük canlılardandır ve her biri tek bir ilkel hücreden oluşur. Iç kısımlarıyla dış kısımlarını, adına hücre duvarı denen yağlı bir membran ve esnek bir zırh ayırır. Genetik bilgilerini DNA sarmalları halinde saklarlar ve bunların üstünde adına ribozom denen, bakterinin büyümek, bölünmek ve sağ kalmak amacıyla kullandığı molekülleri üretmek için genetik kodu kullanan küçük fabrikalar bulunur. Virüslerse teknik olarak canlı değildir. Daha fazla virüs parçacığı inşa etmek için gereken talimatları içeren genetik bilgiye sahiptirler ama bu molekülleri kendi başlarına üretecek donanımları yoktur. Çoğalmak için, canlı bir hücrenin içine girip mekanizmalarını ele geçirmeye ve onu bir virüs fabrikasına dönüştürmeye mecburdurlar. Hem bakteriler hem de virüsler hastalığa yol açabilir ama etkili bir tedavi için hastalığın hangisinden kaynaklandığını bilmek şarttır. Antibiyotikler bakterilere zarar verebilir ama virüsler üzerinde zerre kadar etkisi yoktur. Kendi bağışıklık sisteminiz bile bakteri ya da virüs karşısında farklı taktiklere başvurur 45 “Yeşil çay kanseri önler” Yaygın olarak tüketilen bu içecek, kanser önleme potansiyeliyle biliniyor ama bu konuda sunulan kanıtlar kesinlikle çelişkili ve doğrulanmamış. Yeşil çaya bu özelliğini, polifenol adlı bileşiğin bir türü olan kateşinlerin kazandırdığı düşünülüyor. Kateşinler kakaoda, kuru erikte, sirkede, arpada ve daha birçok yiyecekte bulunuyor. 2009’da Cochrane Group, kanser önlemeyle yeşil çay arasındaki ilişkiyi saptamak için, 1,6 milyondan fazla insanı kapsayan 51 çalışmayı bir araya getirdi ama söz konusu bağlantıyı kanıtlayamadı. 52 Kereviz sapının kalorisi negatif” Kereviz, düşük kalorili olduğu için, diyetlerin vazgeçilmez bir parçası. Ama sindirmek için, kerevizin sağladığından daha fazla enerji harcamanız gerektiği bir efsane. Kereviz sert, sulu ve lifli. Bir kereviz çubuğunda yalnızca 10 kcal kadar enerji var ama beslenme uzmanlarına kalırsa, kereviz çubuğunu çiğnemek, sindirmek ve dışarı atmak için kullandığınız enerji zaten bunun beşte birinden bile az. Hatta sakız çiğnemenin harcattığı enerji miktarıyla ilgili bir araştırmaya göre, bir kereviz çubuğundaki kalorileri yakmak için bir saat boyunca sürekli çiğnemek gerekiyor. 52 Brokoli diyabetin verdiği zararı onarıyor” Brokoli, lahana, karalahana ve Brüksel lahanası gibi lahanagiller ağzına kadar lif, vitamin ve diğer besin maddeleriyle dolu. Fakat bunların kanserle, diyabetle ve diğer hastalıklarla savaşan mucizevi özelliklere sahip fitokimyasallar içerdiği iddiası aşırı abartılı. “Fitokimyasal” sadece “bitki kökenli kimyasal” anlamına geliyor ve bunların arasından sadece sülforafan önem taşıyor. Laboratuvarda bu maddenin hasar görmüş kan damarlarının ürettiği serbest radikalleri azalttığı görüldü ama bu, brokoli yemenin gerçek hayattaki faydasına ilişkin bir şey söylemiyor. İnsan vücudu bir test tüpünden çok daha karmaşık ve püre haline getirilmiş kimyasal özütleri tüketmekle tam bitkileri yemek arasında dünya kadar fark var. 52 Ispanak demir dolu” Ispanağın iyi bir demir kaynağı olduğu görüşü kurgusal bir karakter olan Temel Reis’e (Popeye) dayandırılır ama o aslında ıspanak yaprağını demir değil de A vitamini için tercih ediyordu. Ispanaktaki demir miktarının bir beslenme uzmanının virgül kaydırması sonucunda on kat fazla olarak hesaplandığı efsanesi de tekrarlanır ama bu da bir şehir efsanesi. Ispanak K, A ve C vitaminleri bakımından zengindir. Gram başına hesaplandığında kırmızı etle aynı miktarda demir içerir ama bu demir vücutça sindirilmesi zor olan bir biçimdedir. 52 Bir bardak buğday çimi suyunda 1 kilogram sebzeden daha çok besin var” Buğday çiminin çok besleyici olduğu ve 30 mililitrelik bir bardağın sağlığa birçok faydası olduğu söyleniyor. Taze sürgünler gerçekten çinko, demir, A, C ve E vitaminleri ve mineraller bakımından zengin olsa da bu küçük yeşil yaprakların diğer sebzelerden daha çok besin barındırdığı iddiası yanlış. Buğday çimi ancak brokoli gibi diğer yeşil sebzeler kadar besleyici ve sıkıp küçük bir bardağa doldurduğunuz suyu, günlük ihtiyacınızın beşte birini bile karşılamıyor. 53 Kırmızı şarap sağlığa yararlı” Kırmızı şarapta, test tüplerinde ve laboratuvar hayvanlarında kan damarları ve dolaşım üstünde yararlı etkileri görülen resveratrol diye bir madde var. Ancak şarabın kendisini içmenin insanı koruyup korumadığı meçhul. Bazı araştırmalarda kullanılan resveratrol miktarını şaraptan almak için şişeler dolusu içmek lazım ve az alındığında kalbi koruma potansiyeli olsa da, şarabın alkol miktarı, aşırı tüketildiğinde tansiyonu yükseltiyor. Birçok gıda ve içecek yararlı kimyasallar barındırıyor ama bunları tüm olarak tükettiğinizde etkileri çok karmaşık olabiliyor. 53 Glütensiz gıdalar daha sağlıklı” Pirinç, patates, tapyoka, buğday çimi ve diğer glütensiz tahıllar, süpermarket raflarında gitgide daha çok karşımıza çıkar oldu ama acaba bunlar standart ekmekten, bisküviden, kekten daha mı sağlıklı gerçekten? Bu ürünler, buğday tükettiklerinde vücuda zarar veren bir bağışıklık tepkisi yaşayan, nüfusun çok küçük bir kısmı için güvenli bir alternatif oluşturuyor. Ancak Çölyak hastası değilseniz, glüten alerjiniz de yoksa buğdaydan sakınmak hem gereksiz hem de muhtemelen sağlıksız. Tam buğdaylı ürünler B vitamini ve lif bakımından zengin, oysa glütensiz alternatiflerin genelde alışılmadık tadını ve kıvamını telafi etmek için fazladan yağ ve şeker ekleniyor. 53 Kırmızı pancar bir hayat iksiri” Pancar suyunun dokuz genç ve sağlıklı erkeğin egzersiz performansı üzerindeki etkisini araştıran 2010 tarihli bir araştırma, bu ürünün yorulmayı geciktirdiğini öne sürdü. İlginç bir gözlemdi ama ulusal bir gazete bunu pancar suyunun “gençlik iksiri” olduğu iddiasıyla manşete taşıyıp yaşlıların daha aktif olmasını sağladığını yazdı. Hâlbuki araştırma, pancar suyunun yaşlılar üstündeki etkisini araştırmamıştı ve örneklem boyutu da genel nüfusu temsil etmeyecek kadar küçüktü. Cazip manşetler çoğu zaman bilimi yanlış yansıtabiliyor. 53 Yağlı balıklar beyin gücünü artırıyor” Yağlı balıklarda bulunan omega 3 ve omega 6 yağ asitleri bizler için faydalı ama bunların beyin gücünü artırdığı iddiası bilimsel kanıtlarca desteklenmiyor. Yaşlılarda balık yağı takviyesinin etkisini araştıran iki yıl süreli bir çalışma, bilişsel işlevlerde hiçbir fark tespit edemedi ve 2006’da gözden geçirilen kanıtlar omega 3’ün demans (bunama) konusunda herhangi bir yararının olmadığını ortaya koydu. Omega 3’ün belleği iyileştirdiğini iddia eden araştırmalardan biri, aslında bu yağın beyni oksijensizliğe karşı koruyup korumadığını ölçüyordu ve bellek testi bile içermiyordu. 53 Baharatlı yiyecekler ömrü uzatıyor” Çinli araştırmacılar 2015’te yarım milyon kişiyi kapsayan bir araştırma yayımlayarak haftada birkaç defa baharatlı gıda yiyenlerin ölme olasılığının, yemeyenlerinkinden daha düşük olduğunu iddia etti. Ama siz kırmızı biber stoklamadan önce hemen belirtelim ki korelasyon ile sebep sonuç ilişkisi aynı şey değil. Sırf iki şey aynı kalıba uyuyor diye aralarında doğrudan bir bağlantı olması gerekmiyor. Araştırmanın yazarlarının da belirttiği gibi, sonuçları etkileyen daha nice sebep olabilir. Örneğin yeme hızı ve mide yanmasını hafifletmek için yenen pirinç miktarı tamamen farklı şeyler. Bu karmaşık durumu çözmek için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor 53 Bilimsel olarak “süper gıda” diye bir şey yok. Bu sadece basının ve pazarlamacıların uydurması 53 Kafanıza Hindistancevizi düşmesiyle ölme ihtimaliniz, köpekbalığı tarafından ısırılma ihtimalinden daha yüksek. 55 Köpekbalıkları dişlerini kullanıp atılabilir silah olarak kullanır ve her ısırıkta birkaç diş kaybedebilir” 55 Bir büyük beyaz köpekbalığı hayatı boyunca 50.000 kez diş çıkarabilir” 56 Gerçek köpekbalıkları selachimorpha üst sınıfında yer alıyor ve günümüzde yaşayan 440’tan fazla türe sahip. Her iki haftada bir yeni bir köpekbalığı, keler ya da vatoz türü keşfediliyor. 57 Her yıl insanlar 100 milyon köpekbalığı öldürürken köpekbalıkları yılda beş insan öldürüyor. 59 Köpekbalığı midesinde şimdiye kadar bulunan en tuhaf nesneler • Kadın pijaması • Otomobil lastiği • Tel örgü • Ziftli kâğıt • Bir file patates • Eşleşmeyen ayakkabılar • Bir köpek • Bir kutu konserve et • Bir torba kömür • Bir timsahın kafası ve ön kısmı 59 Türkiye’de hangi köpekbalıkları var? Otuzdan fazla köpekbalığı türünün yaşadığı denizlerimizde camgöz, büyük camgöz, büyük beyaz köpekbalığı ve dikburun gibi büyük ve saldırgan türlerin yanı sıra çok sayıda küçük köpekbalığı türü bulunuyor. 61 Lazeri 1960’ta California’daki Hughes Araştırma Laboratuvarlarında ABD’li fizikçi Theodore Maiman icat etti. 63 “Lazer” sözcüğü “uyarılmış radyasyon yayılımıyla ışık güçlendirme” sözcüklerinin kısaltmasından elde edilmiştir. 65 NASA, 2007’den bu yana, gelecek nesil uzay kıyafetini geliştirmek için neredeyse 200 milyon dolar yatırım yaptı. 69 Kozmonot Gennardy İvanoviç Padalka, uzayda en fazla kalma rekorunu elinde tutuyor. Tam 879 gün. 71 Paletlerinin devasa yüzey alanı sayesinde Bagger ( Bagger 293 kazıcı, dünyanın en büyük kara aracı) 293 yerde 30 cm’den derin izler bırakmıyor. 77 Paletli roket taşıyıcılar, kilometrede 350 litre yakıt harcıyor ve depoları 19.000 litre kapasiteli 79 250.000 km döşeli rayla, ABD demiryolu şebekesi dünyanın en büyüğü. 81 AB’de kamyonlar ve otobüsler, nakliye ve havacılık sektörlerinden daha fazla sera gazı emisyonuna yol açıyor” 84 ABD’de karayolu yük taşımacılığının %80’inden fazlası ortalama 402 km uzağa yapılıyor. 85 Coca-Cola Amerikan İç Savaşı’nda yaralanan kimyager John Pemberton, morfin bağımlısı olup çıkmıştı. 1886’da alternatif olarak koka bitkisi üzerinde araştırmalar yapmaya başladı. Bir süre sonra, çalışmaları sırasında kokulu, karamel rengi bir sıvı elde edip gazlı suyla karıştırmaya ve bardağı beş sentten satmaya koyuldu. Coca-Cola adlı bu meşrubat, dünyanın en değerli dördüncü markasına dönüştü. 88 Hâlâ tamamı Roma surlarıyla çevrili olan tek Avrupa şehri, İspanya’daki Lugo. 91 Roma’nın su kemerleri şehirdeki herkese 1.000 litreye kadar su sağlıyordu. 93 Kahve neden ağız kokusu yapar? Kahve asidiktir, içerdiği kafein ağzı kurutur. Sütte de laktoz adlı bir şeker vardır. Bakteriler bu üçünün karışımına bayıldıkları için, kahve içtikten sonra ağzımız kötü kokabilir 99 Ay’ın Dünya yörüngesinde bir turu ne kadar sürer? Ay, Dünya’nın etrafında sadece 273 günde döner. Ilk gökbilimciler bu tekrarlanan olayı, zamanı hesaplamak ve bir dolunaydan diğerine zamanı ölçmek için kullanırdı. 102 HER YIL PLASTIK ÇATAL BIÇAK ÇÖPE ATILIYOR 40 MİLYON TON 106

Kitabı okudu

How It Works Türkiye - Sayı 5 How It Works Türkiye

326 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

red john