Turgenyev, Tolstoy'un en yakın arkadaşıdır. Tolstoy'dan on yaş büyüktür. Bilindiği üzere Turgenyev, aynı zamanda büyük bir romancıdır ve
Tolstoy'dan çok daha önce Rusya'da tanınan bir yazar olmuştur. aralarındaki dostluk da tanınmış yazar Turgenyev'in, yeni yeni ilk kitaplarını yazan Tolstoy'u edebiyat çevresine tanıtmasıyla başlıyor. Aslında tanışmalarından çok daha önceleri Tolstoy ve Turgenyev birbirlerine uzaktan uzaktan hayranlık besliyorlardı. Hatta Tolstoy, Sivastopol Öyküleri adlı kitabını Turgenyev'e ithaf etmişti. Sonradan birbirlerini sık sık ziyaret eder olmuşlar ve kitaplarını yayınlamadan önce birbirlerine danışır olmuşlardı.
Bu iki soylu ve zengin yazar dostane takılırken garibim Dostoyevski borç içinde yüzüyor. Turgenyev Dostoyevski'den üç yaş büyüktür. İkisi de hemen hemen aynı zamanlarda meşhur olmalarına rağmen soylu çevresiyle Turgenyev daha tanınan bir yazardır. Tolstoy'la hayatı boyunca merhabası bile olmayan Dostoyevski, soylu ve zengin olan Turgenyev ile arayı her ne kadar iyi turmaya çalışmışsa da bunu hiçbir zaman başaramamıştır. Zira, rasyonalist olan Turgenyev'in aksine coşkulu bir yapıya sahip olan Dostoyevski, belki de bu farklılıktan ötürü turgenyev ile hiçbir zaman anlaşamamıştır. Aslında farklılıklar bunla da sınırlı değildir. Turgenyev zengin, Dostoyevski fakirdir. Turgenyev alman hayranı bir batıcı, Dostoyevski koyu bir Rus milliyetçisidir. Turgenyev iyimser, Dostoyevski pessimisttir. Bunca farklılığa rağmen, edebi çevrelerde sık sık karşılaşan bu ikiliden zararlı çıkan her daim dostoyevski olmuştur. hatta bir defasında, Herzen, Nekrasov gibi dönemin edebiyat dahilerinin de olduğu bir salonda Turgenyev'i diğerleriyle birlikte kahkahalar atarken gören Dostoyevski , yeşilçamvari bir melodrama kendini kaptırıyor. Yine alay edildiği düşüncesindedir. Nitekim haklıdır da. Zira bu koskoca adamlar, bu aydınlar, Dostoyevski'yi aşağılayan bir şiir yazmakla meşguldürler. Tüm bu problemlere karşın Dostoyevski , borçlarından yurtdışına kaçtığı günlerde, gururunu bir yana bırakarak yine de Turgenyev'den borç para istemeden duramaz. Turgenyev ise daha önce belirttiğim üzere istediği meblanın tamamını asla yollamaz. Dolayısıyla da ilişkileri uzun yıllar böyle bozuk durumda kalır.
Bu ikilinin arasının düzelmesi ise Dostoyevski'nin ölümünden sadece bir yıl öncesinde, Puşkin'in bir heykelinin açılış töreninde gerçekleşiyor. Etkinliğe Rusya'nın en büyük yazarları katılıyor ve sırayla konuşma gerçekleştiriyor. Sıra Dostoyevski'ye geldiğinde Turgenyev de dinleyiciler arasındadır. Dostoyevski milliyetçiliği, kardeşliği öven konuşmalar arasında Turgenyev'in yapıtlarını da övüyor. Konuşma bittiğinde neredeyse peygamber katına çıkarılan Dostoyevski, karşısında gözü yaşlı Turgenyev'i görüyor. İkili tokalaşıp birbirine sarılıyor. Böylece neredeyse 35 yıla varan düşmanlık da bitiyor.
NOT: Bu alıntıyı sonuna kadar okuyanlar mutlaka Babalar ve Oğullar'ı okumalıdır.
Ayşe