Hep söylenir; batılılaşmadan kasıt batının iyi yönlerini alıp kendi özünle birleştirmektir diye. Fakat ne yazık ki bir zamanlar batılılaşma süreci yanlış anlaşılmış ve Fransızca konuşmanın kendi ana dilimizi kullanmaktan daha havalı ve elit dolduğu savunulmuş. Türk Edebiyatında batılılaşma konusunu birçok eserde görüyoruz, hatta bu yanlış batılılaşma yüzünden insanların başına nelerin gelebileceğine de tanık oluyoruz. İşte edebiyatımızda hem ilk realist roman olarak görülen hem de yanlış batılılaşmayı trajikomik bir şekilde anlatan kitap; Araba Sevdası. Bu kitabın ismini edebiyat dersleri sayesinde çok duyduk, ezberledik ancak detaylı bir okuma sürecine girdik mi, emin değilim... O yüzden elimden geldiğince kitaptan ve "ilk realist roman" olması dışında neden önemli olduğundan bahsedeceğim. Spoiler içerebilir bundan sonrası, uyarmış olayım. Öncelikle kitabın başlangıcında paşazade Bihruz Bey'in ne kadar varlık sahibi olduğunu öğrendikten kısa bir süre sonra kendisinin maddi sıkıntıya girdiğini görüyoruz, parasını gereksiz şeylere harcayan Bihruz Bey tam anlamıyla batı özentisi. Redhouse sözlükten başka hiçbir sözlüğe güvenmeyen, annesinin "Kendi dilimizi kullansana evladım, anlamıyorum gavurcadan" demesine rağmen Fransızcanın daha güzel olduğunu savunan Bihruz Bey, bir gün aşık oluyor. Hem de lando sahibi, güzel kıyafetli sarışın güzel bir genç hanıma, yani Periveş Hanım'a... Ancak burada Bihruz Bey'in aşkının aldanmacalar üzerine kurulu olduğunu görüyoruz; çünkü Periveş Hanım sanıldığı gibi zengin ve ağırbaşlı birisi değil. Ne var ki, Bihruz Bey bu görüntüyü kendi kafasında öyle bir kurguluyor ki Periveş Hanım'ı bir nevi ilahlaştırıyor. Bu kısımlarda aklıma Shakespeare'in "Beğendiğiniz bedenlere sevdiğiniz ruhları koyup buna aşk diyorsunuz." sözünü getirdi. Bihruz Bey'in bu kurmaca aşkı da onu oldukça değiştiriyor... Çok sevdiğim bir söz vardır; "Sadece aşk ve ölüm insanı değiştirebilir." diye. Bihruz Bey'in aşık olduğu insanın öldüğünü haber aldığını düşünün bir de! Tavırları her ne kadar değişse de batı özentiliğinden hiçbir şey kaybetmiyor tabii... Hatta Periveş Hanım'ı göreceğini düşündüğü günler özellikle marka kıyafet ve mendillerini hazırlıyor... Biraz da diğer karakterlerden kısaca bahsetmek isterim. Bihruz Bey'in tanıdıklarından olan Keşfi Bey, öyle yalancı birisi ki her söylediğine inanmadan önce birkaç kez düşünülmesi gerekiyor. Bihruz Bey'in Fransızca hocası ihtiyar Piyer ile arkadaşları da Keşfi Bey'den farksız aslında. Öğretmeni öyle açgözlü ki nereden para koparsa diye uzun uzun düşünüyor, hatta Bihruz Bey'in acısından bile para kazanmak için çeşitli yollara başvuruyor. Arkadaşları ise tıpkı onun gibi batı özentisi. Böyle bir çevre de hatalarını fark etmek kolay olmasa gerek. Bana kalırsa kitabın sonu aynı zamanda hem komik hem de trajikti. Her ne kadar konu olarak Felatun Bey ile Rakım Efendi ya da İntibah'a benzese de Araba Sevdası'nın yeri bambaşka bir yerde. Umuyorum ki en çok önem verdiğimiz şey başkasının görünüşü, giydiği marka kıyafetler ya da malı mülkü değil de kalbi ve zekası olur. Keyifli okumalar dilerim...

Araba SevdasıRecaizade Mahmut Ekrem · Ren Kitap · 202025.4k okunma

·

9 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Elif