Saatçi argümanı neden mantıksız/ Uyari: Çok uzun
Dağlarda, yağıştan ve fırtınadan korunma sağlayan, ağaçtan yapılmış bir kulübeyle karşılaşırsam, birinin bu kulübeyi insanlar için bu amaca hizmet etmek üzere inşa ettiği sonucuna varırım. Aynen kulübenin yararlılığından birinin onu bu amaç için inşa ettiği sonucuna vardığımız biçimde, doğadaki canlı varlıklar için yararlı olan koşullardan yola çıkıp buradan bir Yaratıcının onları bu canlı varlıkların yararına olacak şekilde, amaçlı olarak ayarladığı sonucunun çıktığı düşüncesine varmamız ilk bakışta bize çarpıcı gelebilir. Bununla birlikte, bu iki akılyürütme çizgisi arasındaki benzerlik yalnızca görünüştedir. Böyle bir kulübeyle karşılaşmazdan önce, insanların dağlarda bu amaç için böyle kulübeler inşa ettiklerini bilmeseydim, bu kulübenin bir kimse tarafından amaçlı olarak inşa edilmiş olduğu sonucuna varmış olmayacaktım. Kulübe örneğindeki akılyürütmem mantığın analoji yoluyla akılyürütme olarak betimlediği akılyürütme türüne girer. Yalnızca, şeylere ilişkin istisnaî bir düzenlemeyle karşılaşma olgusu, bu düzenlemenin biri tarafından bu avantajı sağlamak için amaçlı olarak oluşturulmuş olduğu sonucunu çıkarsamak için bir temel sağlamaz. Dağlarda altında, tıpkı kulübe gibi bir sığınak olma işlevi gören bir oyuk bulunan, çok büyük kayalardan meydana gelmiş bir piramitle karşılaşsaydım, şeylere ilişkin bu istisnaî ve yararlı düzenlemeden kalkıp, birinin bu büyük kayaları, onlar beni yağıştan koruyacak şekilde, amaçlı olarak düzenlediği sonucuna varmış olmayacaktım. Finalistlerin argümanları kulübeyle ilgili olan birinci akılyürütmeye değil de, yasal olmayan bu ikinci akılyürütmeye benzer. Şeylerin yeryüzünde yararlı biçimde düzenlenmelerinden kalkıp, bir yaratıcının şeyleri canlı organizmalar için bu şekilde düzenlediği sonucunu çıkarsarken, analoji yoluyla akıl yürütmüyoruz. Burada gözetilmesi gereken nokta bizim, finalistin bir Yaratıcının amaçlı işi olarak görmek istediği bir ilişkiler dizisine benzer bir dizi ilişkinin biri tarafından bir başkasının yararı için bilinçli olarak yaratıldığı bir örnek bilmediğimiz noktasıdır. Finalistlerin akılyürütmesi, ne zaman normalden sapma gösteren ve biri ya da canlı bir şey için yararlı olan bir koşullar dizisiyle karşılaşsak, bu dizinin iyiliksever bir varlığın bir amaca göre gerçekleştirilmiş bir ürünü olduğu biçimindeki örtük öncülü varsayar. Bu öncül, hiç kuşkusuz, yanlıştır, çünkü onu kullanmak suretiyle, kumarbazın rakip oyunculardan birine olağanüstü iyi kağıtlar vermesi olgusundan, onun bunu, şanslı oyuncuya karşı iyi duygular beslediği için bilerek yaptığı ya da iyiliksever ruhların bu oyuncuya karşı iyi niyetli ve huylu olmalarının kağıtların dağılımını etkilediği sonucunu çıkarsayabilirdik. Bu öncülü kullanarak, bir evin kilerindeki, bu kilerde küfün varoluşunu olanaklı kılan nemden yola çıkıp, evi inşa edenin bu nemi, küfün gelişebilmesi için, bilinçli olarak yarattığı sonucunu da çıkarsayabilirdik. Bu sonuçlar ve dolayısıyla onların kendisine dayandıkları öncül, hiç kuşkusuz, yanlıştır.
··
7 views
Bu yorum görüntülenemiyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.