Hay Bin Yakzan kitabı, öykündü anlatıların bütünleşerek oluşturduğu felsefi ve imgesel roman niteliğindedir.
Hay ıssız bir ada ceylan tarafından büyütülen bir çocuktur. Ada nasıl geldiği kesin olarak bilinmemektedir. Iki olasılık üstünden anlatılmıştır. Birinci olasılık toprağın mayalanması sonuncu kandiliysen türemiştir . Ikinci olasılıkta bir sandala konularak bu adaya gönderilmiştir.
Hay elli yıllık ada hayatında anlaşılır dünyanın gerçeklerinden adım adım hakikate ulaşmıştır. Hay bu süreçte nesne ve ruh arasındaki, fizik ve metafizik arasındaki, doğa ve yaratıcı arasındaki bağlanmaya başlamıştır.
Daha sonra adaya Absal gelir. Hay için Absal gelmesi düşündüğü doğa ve yaratıcı bağlı tamamlar. Hay Absal dan bilgi ve düşünce alışverişine başlar. Berrak olan zihin bilgi çok almasını sağlar.
Daha sonra ikisi birlikte hakikati anlatmak için insanların yaşadığı şehre giderler. Ama istedikleri başarıya ulaşamazlar ve tekrar adalarına dönerler.
Hakikat herkes ulaşabileceği bir gerçek olabilir ama anlatmak zordur.
Belki de inanmak bazen yetmiyor.