Gönderi
Daimi "Yaban"
Türk aydını, entelektüeli, olan Ahmet Celal'in bir Anadolu köyüne yerleşmeye karar vermesiyle cepheden arkadaşı Mehmet Ali ile yolculuğu başlar. Köyde kendisini bulacağını, artık eskisi gibi derin düşüncelere dalmayacağını ve aidiyet hissine ulaşacağını düşünürken bir öteki olması, "yaban" olmasını işliyor bu roman... Başlarda bir savaş kitabı olduğunu düşünmüştüm ki çoğunlukla bu düşüncemde haklıyım sanırım. Bir savaş kitabı ama savaş ülkenin her yerinde anlam bulabilir mi? Düşman herkes için düşman mıdır? Vatan nedir, bütün müdür yoksa bir Anadolu köylüsünün tarlasının yettiği yere kadar mıdır vatan? Yakup Kadri bu romanında bir yandan bu sorulara cevap ararken bir yandan bir aydının böyle bir köy yerinde korkulan, ürkülen bir adam olmasını da işlemiş. Biraz da sitem etmiş tabii, insanların böylesine bilmeyişine. Bir yandan köylülere sitem ederken büyük çoğunlukla kendine de kızmış Ahmet Celal. Bir anlamda bu Anadolu köyünün savaştan, vatandan bihaber oluşlarını kendine yormuş. Benim, bizim, yüzümüzden demiş ve daha da hayıflanmış. Belki de bir süre sonra kızacak kimse de bulamamış gibi...
Daha öncesinde Sartre'nin Yaşanmayan Zaman kitabında benzer hisleri yaşamıştım. Onu bitirdiğimde de savaşın o bilinmezliği ile baş başa kalmıştım. Yaban'da da bu hissi yaşamamdaki en büyük etken benzer bir temaydı, savaşın içinde olmadan insanların tüm benliği ile bu savaşın içinde olmaları. Başından beri, haberleri olmasa bile. Tek dertleri ekinleri, altınları, namusları olan bu insanların vatanları da bu olsa da yine tüm vatandan vuruluyorlardı. Belki bir kara parçası belki bir tarların yettiği yer... Vatandı onlar için bu, acı yine acıydı.
Anadolu köylüsünü yargılamak, cahillikle suçlamak bu romandan yapılacak bir çıkarım elbette değildir ama o dönemi anlamak için çok iyi bir eserdir. Bilimi ve ilimi ülkenin her zerresine ulaştırmayı amaç edinenlere ilham olacaktır diye düşünüyorum. Yakup Kadri'nin okuduğum bu ilk eseri son eseri olmayacak. Onu daha da yakından eserleriyle tanımayı düşünüyorum. Kalemi, anlatışı, üslubu içime işledi. Yer yer gözlerim doldu, ağladım. Çok güzeldi...
Şimdiden keyifli okumalar!
·
3 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.