Maksim Gorki’nin kendisine gelen mektuplarda sorulan sorulara ve yazılanlara verdiği cevapların derlenmesi ile oluşan eseri.
Kimdir küçük burjuva? Çok değişim yaşanmış olsa da bugün orta sınıf denilen -burjuva demek hakaretle eş değer görülür- ekonomi çarkının dönmesini sağlayan en önemli dişlidir. Aynı zamanda toplumun çoğunluğunu oluşturan kesimdir.
Büyük burjuva zaten yeterince eleştirilir. Köylü ya da alt sınıf(fakir, işci, yoksul) aydınlatılmaya, geliştirilmeye ihtiyaç duyar. Bu yüzden biraz bilen, öğrenen ancak değişmeyen, düşünmeyen ve batıl inançların pençesinde kıvranan küçük burjuva vardır, Gorki’nin hedef tahtasında.
Her ne kadar Ruslar için yazmışsa da herkes için geçerlidir.
Tabii bu her devlet veya toplum için geçerli midir? Herhalde değildir. Gelişmiş ya da gelişmekte olan devletlerdir kasıt ya da içinde küçük burjuvayı büyük bir kitle olarak barındıran devletler.
Somali’de pek geçerli değildir, orta sınıfın ortaya çıkması ekonomik gelişmişliğine bağlıdır.
Önce basit ‘ekmek’ lazım onlara.
Orta sınıf hep yerinde sayar, ne ileri ne geri. Böyle olması lazım, çünkü kapitalizmin sürdürülebilmesi biraz da buna bağlıdır. Çok çalışmak istemez ama iyi para ister, pek düşünmek istemez çünkü onun yerine düşünenler vardır. Düğünlerde hep bulunur, cenazelerde gömülen odur, oy vermek için sıranın en önünde bulunur, çağrıldığında ilk o koşar. Parazittir biraz.
Batıl inançlar zihnini esir almış. Bu yüzden değişimin önündeki en büyük engel olarak görür küçük burjuvayı. Bunun böyle olmasının tarihsel faktörlerini sıralar ancak küçük burjuvayı eleştirmekten geri durmaz.
Kimleri eleştirmemiş ki Gorki; Dostoyevksi, Tolstoy, Andreyev’i. Çünkü ona göre halk aydınlanması için aydınların da bir şey yapması gerek. Bu yüzden bu yazarları pek bir şey yapmamakla suçlar. Hatta yapmamalarını geçelim, bazı düşüncelerinin toplum için sakıncalı olduğunu da belirtmiştir. Sonra dinin kişiyi pasifize etmesine değinir, oradan devletin ideolojik dişleri arasında ezilmemize gelir.
SSCB'nin yaptığı işlere de değinmiş, övmüş ve çağdaş devletlerle karşılaştırmalar yapmıştır. Savaş, silahlanma, eğitim, sağlık, Doğu-Batı çatışması üzerine çok doğru tespitlerini sıralıyor.
Sadece burjuva ve kapitalizm eleştirisi yok aynı zamanda aşk, ölüm ve felsefe üzerine düşünceleri de var
“Tarih, ırk, milliyet, sınıf peşin hükümlerinden kurtulmuş yeni bir insanın ortaya çıkmasını istiyor.”
Sohbet havasında yazılmış, kolay okunan bir eser
İyi okumalar.
Yedi Asılmışların Hikayesi'nde direkt çarlığa karşı güçlü bir protestoda bulunuyordu çünkü. Gerçi birtakım ufak fikir ayrılıkları olsa da Andreyev'in ölümü üzerine Gorki onun hakkında 'bu hayattaki yegane dostumdu' ifadesini kullanmaktan da kendini alamamış. Leo ve Fydor'a kefil değilim tabi; fakat Gorki gerçekten savunduğu ilkelere bağlı kalıp toplumu düşünen çok büyük bir yazar. :)