Pargalı Damat İbrahim Paşa (1493, Parga - 15 Mart 1536, İstanbul)Pargalı İbrahim Paşa Rumca, Farsça, Sırpça ve İtalyanca dillerini iyi bilmekteydi. Devrinin en etkili adamlarından olan Pargalı Damat İbrahim Paşa çok iyi bir siyasetçi ve bürokrat olarak tanınmaktadır. Pargalı İbrahim Paşa müzik alanında çocukluğundan itibaren yoğun bir eğitim almış ve alanda kendisini yetiştirmiştir. Pargalı İbrahim Paşa Roma’ya direnen Anibal’ın ve Makedonya İmparatorluğu’nu yöneten Büyük İskender gibi tarihi şahsiyetlerin hayatlarına çok meraklıydı. Sanata düşkün olan İbrahim Paşa edebiyatçıları koruması ile de bilinirdi.
Pargalı Damat İbrahim Paşa (1493, Parga - 15 Mart 1536, İstanbul)
Pargalı İbrahim Paşa Rumca, Farsça, Sırpça ve İtalyanca dillerini iyi bilmekteydi. Devrinin en etkili adamlarından olan Pargalı Damat İbrahim Paşa çok iyi bir siyasetçi ve bürokrat olarak tanınmaktadır. Pargalı İbrahim Paşa müzik alanında çocukluğundan itibaren yoğun bir eğitim almış ve alanda kendisini yetiştirmiştir. Pargalı İbrahim Paşa Roma’ya direnen Anibal’ın ve Makedonya İmparatorluğu’nu yöneten Büyük İskender gibi tarihi şahsiyetlerin hayatlarına çok meraklıydı. Sanata düşkün olan İbrahim Paşa edebiyatçıları koruması ile de bilinirdi.
Kânûnî Sultan Süleymân Han’ın ikinci sadrâzamı. 1493 yılında Epir’de Parga yakınlarında bir köyde doğdu. Altı yaşlarında iken Bosna beylerbeyi İskender Paşa’nın bir akını sırasında ele geçirildi. Dul bir kadına satılmıştır.
Manisa’nın bilinen ailelerinden olan bu kadın Pargalı İbrahim Paşa’nın iyi bir eğitim almasını ve iyi yetişmesini sağlamıştır. O dönemde bir eyalet olan Manisa’yı şehzadeliği döneminde Kanuni yönetmektedir. Pargalı İbrahim Paşa Kanuni ile keman çaldığı sırada şehzadenin oradan geçmesi ile tanışmıştır. Pargalı İbrahim Paşa Kanuni’yi etkilemeyi başarmıştır. Şehzade Kanuni onu maiyetine alarak dostluk kurmuş ve ölüm emrini verdiği güne kadar maiyetinden ayırmamıştır. Pargalı İbrahim Paşa Kanuni ile tanıştıktan sonra hızlı yükselişi başlamış, Kanuni’nin tahta geçmesi ile birlikte Sadrazamlığa kadar yükselmiştir. Pargalı İbrahim Paşa ailesini sadrazam olduktan sonra İstanbul’a yanına aldırmış ve bu olay kayıtlara geçmiştir. Pargalı İbrahim Paşa’nın babası bir balıkçıdır.
Pargalı İbrahim Paşa Kanuni ile tanıştığı günden sonra sürekli yanında bulundu. Kanuni’nin tahta geçmesinden sonra aralarındaki güven ilişkisi sayesinde onun has odabaşısı görevini üstlendi. Pargalı İbrahim Paşa Osmanlı Devleti’nde Sadrazamlık, Anadolu ve Rumeli Beylerbeylikleri ve Seraskerlik gibi görevler olmak üzere en üst düzeylerdeki görevlerde bulundu.
Pargalı İbrahim Paşa hayatı boyunca Osmanlı yönetiminde çok etkin oldu. 1521′de Belgrad’ın Fethi sırasında Kanuni’nin yanında yer alıyordu. 1522′de Rodos seferinde bulundu. Bu seferin ardından Kanuni tarafından sadrazamlığa getirildi. 1524′te Sultan Süleyman’ın kız kardeşi ile evlendi. Pargalı İbrahim Paşa Hatice Sultan arasında dizide anlatıldığı gibi bir aşk ilişkisi olduğuna dair bir kaynak bulunmamaktadır. Ancak Pargalı İbrahim Paşa Kanuni ilişkisinin ne kadar ileri olduğuna bu durum oldukça önemli bir delildir. Pargalı İbrahim Paşa Hatice Sultan ile evliliğinin son dönemlerinde aralarının açılması yüzünden de Kanuni’ni gözünden düştü. Zira Kanuni Hatice Sultan’a düşkünlüğü ile bilinmektedir.
Mısır’da çıkan isyanı bastırmakla görevlendirilen Pargalı İbrahim Paşa asayişi sağlamakla kalmadı. Kendisine Mısır Beylerbeyi unvanı verildi. Pargalı İbrahim Paşa Mısır’da pek çok ıslahat ve yenilikler gerçekleştirdi. Pargalı İbrahim Paşa Kanuni ile birlikte Macaristan seferine katıldı ve Mohaç Savaşı’nın kazanılmasında önemli rol oynadı.
Pargalı İbrahim Paşa Anadolu isyanlarının bastırılmasında da etkin bir rol oynadı. O dönemde Anadolu Türkmen ve Alevi toplulukları sık sık Osmanlı’ya karşı isyana girişti. Pargalı İbrahim Paşa Alevi isyanlarını kanlı bir biçimde bastırdı.
I. Viyana Kuşatması ile sonuçlanan 2. Macaristan seferinde de Pargalı İbrahim Paşa Kanuni’nin yanında yer aldı. Pargalı İbrahim Paşa’nın devlet idaresindeki gücünün en önemli göstergesi Avusturya imparatorunu Osmanlı sadrazamına eşit sayan 1533 tarihli İstanbul Antlaşması’dır. Bu dönemde Safevi Devleti’ne karşı düzenlenen Irakeyn Seferi’nin hazırlıkları ve cephelerinde de Pargalı İbrahim Paşa bizzat görev almıştır. Tebriz’i alan Pargalı İbrahim Paşa daha sonra Bağdat’ta bulunan Kanuni’nin birlikleri ile buluştu.
Pargalı İbrahim Paşa Kanuni döneminin en önemli ve güçlü figürlerinden biridir. Sadrazamlık görevi ile birlikte seraskerlik görevini de üstlenmiştir. Bu dönemde Osmanlı askeri rütbelerini ile yönetimsel rütbeler birlikte taşınmaktadır. Kanuni döneminde büyüyen devlet yapısı nedeni ile padişahlık ve Osmanlı devletini simgeleyen tuğların sayısı yediye çıkarılmıştır. Padişah bu dönemde 7 tuğ taşımaktadır. Her bir tuğ padişahın unvanlarından birini simgelemektedir.
Pargalı İbrahim Paşa hayatının bu döneminde 6 tuğ taşımıştır. Tek eksiği hilafet tuğudur. Pargalı İbrahim Paşa Hatice sultan ile evlenmesi bir aşk hikayesinden çok Kanuni ile olan ilişkilerinin düzeyine işaret etmektedir. Her ne kadar bir kanıt ve gösterge olmasa daPargalı İbrahim Paşa Hatice sultan ile evlenerek hızlı yükselişini daha da hızlandırmış olduğu tahmin edilmektedir. Pargalı İbrahim Paşa çok başarılı bir diplomattır. İstanbul anlaşması bunun en önemli göstergelerindendir. Bu anlaşma ile Avusturya Macaristan imparatoru Osmanlı sadrazamına yani Pargalı İbrahim Paşa’ya denk tutulmuştur. Fransa ile bu dönemde yürütülen siyasi işbirliği de Pargalı İbrahim Paşa’nın dış siyaset konusunda ne kadar marifetli olduğuna bir işarettir. Pargalı İbrahim Paşa uzun bir süre takip edilen Osmanlı dış siyasetine yön veren kişidir.
Pargalı İbrahim Paşa hakkında bilinen en meşhur olaylardan biride Mohaç meydan muharebesi sonrası Budin’in alınmasıyla birlikte buradan İstanbul’a getirilen ve Pargalı İbrahim Paşa sarayına dikile üç güzeller isimli Rodin’in heykelleridir. Pargalı İbrahim Paşa’nın ölümünde heykellerin etkisi olduğu söylenmektedir. Bu heykellerin getirilmesi başta büyük ilgi uyandırsa da sonraları Pargalı İbrahim Paşa put dikmekle itham edilmiştir. Pargalı İbrahim Paşa Figani isimli devrin hicivci şairi tarafından put dikmekle suçlanmıştır. Pargalı İbrahim Paşa bu şiire çok sinirlenmiş ve Figani 1532 yılında idam edilmiştir.
Figani şiirinde:
“Dü İbrahim âmed bedeyr-i cihan; Yeki put-şiken şüt, yeki put-nişan” demiştir.
Osmanlı sadrazamları At Pazarı meydanında bulunan sadrazam konağında ikamet ederdi. Ancak Pargalı İbrahim Paşa sarayı Kanunin kzı kardeşi ile evlenmesinden dolayı farklı bir eyrde kendisine Pargalı İbrahim Paşa konağı tahsis edilmiştir. Pargalı İbrahim Paşa Rodin’in heykellerini sultan Ahmet Meydanına yakın buluna ve bir yangın sonunda yok olan sarayının bahçesine diktirmiştir. Pargalı İbrahim Paşa Konağının bahçesinde bulunan heykeller öldürülmesinin ardından kaldırılmıştır.
1536 yılında Kanuni’nin emri ile boğdurularak öldürülmüştür.
İbrahim Paşa'nın ölümünde birkaç faktör etkili oldu.
En önemlisi İbrahim Paşa'nın iktidarda ulaştığı güç ve bu gücün yarattığı kişisel hırs ve iktidar sarhoşluğudur. İbrahim Paşa'nın Kral Ferdinant'ın elçilerine söylediği aktarılan şu sözler onun bu hırsını ortaya koyar:
"Bu büyük devleti idare eden benim; her ne yaparsam yapılmış olarak kalır; zira bütün kudret benim elimdedir. Memuriyetleri ben veririm eyaletleri ben tevzi ederim verdiğim verilmiş ve reddettiğim reddedilmiştir. Büyük padişah bir şey ihsan etmek istediği veya ettiği zaman bile eğer ben onun kararını tasdik etmeyecek olursam gayr-ı vaki gibi kılınır. Çünkü her şey; harb servet ve kuvvet benim elimdedir."
Ve İbrahim Paşa'nın Serasker Sultan ünvanını kullanmakta ısrar edişi de bir tür meydan okuma olarak alınmış olabilir.
Pargalı İbrahim Paşa ve Hürrem Sultan ile en başından beri yıldızı barışmamıştır. Kanuni’nin Hürrem Sultan’a olan düşkünlüğü Pargalı İbrahim Paşa’yı her zaman rahatsız etmiştir. Pargalı İbrahim Paşa ve Hürrem para ile hayatı boyunca sürekli çekişme içinde olmuştur. Pargalı İbrahim Paşa ve Hürrem Sultan arasında veliaht olacak kişi hakkında da çekişmişlerdir. Pargalı İbrahim Paşa Hürrem Sultan’ın çocukları yerine Kanuni’nin diğer bir eşinden olan Mustafa’yı desteklemiştir
1536 yılında Pargalı İbrahim Paşa sarayında verilen bir yemeğin ardından 4 cellât tarafından boğularak öldürülmüştür.
Pargalı İbrahim Paşa son zamanlarında gücünün zirvesindedir. Kibrinden ve gücünden endişe eden Kanuni ölmesini emretmiştir. Özelikle Avusturya ile yürütülen barış görüşmelerinde Osmanlı’da son karar mercii olduğunu söylemesi ve kendisinin olur demediği bir şeyin padişah emretse de olmayacağını söylemesi sonunu getiren olaylardandır. Pargalı İbrahim Paşa Kanuni’nin arası Irakeyn seferinin ardından açılmaya başlamıştır. Pargalı İbrahim Paşa hakkında Kur’anları hediye olarak kabul etmediği, heykeller diktirdiği, resim merakı, Hıristiyan olduğu yönünde çok fazla dedikodu vardır.
Yabancı elçilerin ülkelerine verdikleri raporlarda son dönemlerinde Pargalı İbrahim Paşa’nın çok başına buyruk davrandığı ifadeleri yer almaktadır.
Pargalı İbrahim Paşa evliliği son dönemlerde iyi gitmemektedir. Pargalı İbrahim Paşa Hatice Sultan’ı üzmesi de ölümünde etkili olduğu iddia edilmektedir.
26 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.