DOSTOYEVSKİ – KARAMAZOV KARDEŞLER Neredeyse Dostoyevski’nin pek çok eserini okudum. Ama beni en çok etkileyen, çok çok beğendiğim üç kitabını sıralayacak olsam şu şekilde sıralardım. “Yeraltından Notlar,” “Karamazov Kardeşler,” “Budala”… Elbette Suç ve Ceza, İnsancıklar, Beyaz Geceler ve diğerlerini de beğenerek okudum. Fakat bu üçü benim için bambaşka bir yere sahip. Dostoyevski benim çok sevdiğim bir yazar oldu. Tabii kısmen de olsa kendisiyle benzer duyguları taşıyor olmam da bunda etkili. Elbette ki yaşam tarzı, alışkanlıkları, kişiliğinden ziyade beni en çok ilgilendiren edebi yönüdür. İnsan ilişkilerini, insan psikolojisini öylesine muazzam bir duyarlılık ve istidat ile anlatıyor ki hayran olmamak mümkün değil. Gelelim Karamazov Kardeşler’e, tercihim Türkiye İş Bankası Kültür Yayınlarından oldu.1025 sayfadan oluşmakta oldukça hacimli bir eser. Ve ben tam 14 günde bitirebildim. Hem de hiç sıkılmadan notlar alarak, her bir sahnesi gözümün önünde canlanarak, hissederek, bir sonraki sayfasını heyecan içinde merakla bekleyerek… Hacimli olduğuna bakmayın. Öyle akıcı öyle muhteşem bir anlatıma ve hikâyeye sahip ki bu başyapıtı okumadan Dostoyevski okudum demeyin lütfen. Bu kitaba dair söyleyecek o kadar çok şey var ki. Tek bildiğim ne söylesem ne yazsam kifayetsiz kalacağı. Bu eserin ne kadar önemli olduğunu ifade eden birkaç bilgiyi de paylaşmadan edemeyeceğim. • Dostoyevski, ölmeden üç ay önce tamamlamış ve kitap yayınlandıktan dört ay sonra da ölmüş. • Wirginia Wolf: “Eğer hayatı anlamak istiyorsanız ‘Karamazov Kardeşler’i’ okuyun.”der • Karamazov Kardeşler; Tolstoy, evini terk ettiğinde yanına aldığı kitapmış.  Baba Fydor Pavloviç, iki evliliğinden olan üç oğlu; Dimitri Fyodoroviç,( Mitya ) (28 yaş) Ivan Fyodoroviç, ( Vanya) (24 yaş) Aleksey Fyodoroviç ( Alyoşa) (20 yaş) bir de gayri meşru oğlu Pavel Semerdyakov yani anlayacağınız bir baba ve 4 kardeş etrafında geçen hayatın içinden bir hikâye anlatılan. Tüm karakterlerin iç dünyası, buhranları, acıları, aşkları, müthiş denilebilecek yönleriyle derinlemesine anlatılmış. Bir baba düşünün; zevk, sefa, kadın ve şehvet düşkünü. Çocuklarına aile olamamış ilgisiz ve sevgisiz. Ki zaten çocuklar ayrı ayrı yerlere dağılmış başkaları tarafından büyütülmüş farklı karakterlere sahip ve de arayış içerisinde oradan oraya savrulan yaprak misali… Hülasa parçalanmış bir aile dramı yaşananlar. Babaya olan nefret ve onu öldürme arzusu, baba ve oğlunun aynı kadını sevmesi neticesinde işlenen bir cinayet, babanın katli… Bildiğim kadarıyla 4 kardeşte Dostoyevski’nin yaşamında bir dönemi temsil ediyor. Ben her bir karakteri sevdim. Yer yer üzüldüm, anlamaya çalıştım… Alyoşa’nın sevgisi, merhameti, iyi niyeti,çocuklara yaklaşımı, hayata bakışı… Rahip Zosima ile ilgili olan kısım ve de mahkeme sahnesi,(muhteşemdi.) Ivan'ın şeytan ile olan diyalogu, Ilyuşa'nın ölümü, bilhassa benim çok beğendiğim, etkilendiğim bölümler oldu. Bu eser için sadece bir aile dramıdır demek yeterli olmaz. Hayatın içinde var olan her şeye dair aşk, gurur, şehvet, ihtiras, paraya düşkünlük, entrika, kıskançlık, din, toplum ve aile yapısı, siyaset, yoksulluk, adalet sistemi vs. gibi kavramlar üzerinden eleştirinin, düşüncelerin yer aldığı bir şaheser. ( hayata dair her şeyi tek bir kitapta bulabileceğimiz bir başyapıt bana göre.) Gerçekten de hayatı anlamak, sorgulamak istiyorsanız okuyacağınız ilk kitap “Karamazov Kardeşler” olmalı. Unutmadan; bu son şaheserinde de Dostoyevski, diğer eserlerinde olduğu gibi kendi hayatından izlere fazlasıyla yer vermiş. Yazarın yaşamını da dikkate alarak okursanız parçaları birleştirebilirsiniz. Not: Bu kitapta beni şaşırtan tek şey Dostoyevski’nin Türk düşmanlığı oldu diyebilirim. (s.316)