“En az 18
ila 24 ay boyunca COVID-19 ile karşılaşmaya
hazırlıklı olmalıyız. Zaman zaman farklı
coğrafyalarda COVID-19 yoğunluğunun
yüksek olduğu bölgeler ortaya çıkabilir.”
14
Beli ağrıyan adamda
fazladan böbrek çıktı
Bel ağrısı şikâyetiyle doktora giden Brezilyalı bir
adam sürpriz bir sonuçla karşılaştı: Doktorlar
adamın iki değil, üç böbreği olduğunu
keşfettiler. Bu, oldukça nadir görülen bir durum.
Brezilya’nın São Paulo şehrindeki Hospital do
Rim’de görev yapan doktorlar, 38 yaşındaki hastanın
şiddetli ağrılarının sebebini araştırmaya başladı.
Önce bilgisayarlı tomografi çektiler. Sonuçlar,
hastanın disklerinden birinin “kaydığını”, yani
fıtıklaştığını gösteriyordu. Sık karşılaşılan bu sorun,
omurlar arasındaki yastık benzeri disklerden birinin
kısmen yerinden çıkması anlamına geliyor.
Ancak doktorların dikkatini çeken tek şey
fıtıklaşmış disk değildi. Adamın sıra dışı bir
anatomik özelliği olduğunu fark ettiler. Normalde
her insanın iki böbreği olur ama bu adamda üç tane
vardı: sol tarafta normal görünümlü bir böbrek ve
pelvisin yakınında, birbirine kaynaşmış iki böbrek.
Ancak hasta herhangi bir böbrek sorunundan
şikâyetçi değildi ve organlar normal çalışıyordu.
Üç böbreğe sahip olmak çok nadir görülen bir
durum. Tıp literatüründe kayıtlara geçen vaka sayısı
100’den az. Bu durumun, embriyo gelişimi sırasında
normalde tek bir böbrek oluşturan bir yapının ikiye
bölünmesiyle ortaya çıktığı sanılıyor.
Üç böbrek sahibi olmak genellikle herhangi bir
belirtiye yol açmıyor. Bu yüzden de insanlar böbrekle
alakasız testlerde tesadüfen ortaya çıkmadıkça
bunun farkına varmıyor. Bu hastanın da ekstra
böbreği için tıbbi desteğe ihtiyacı yoktu. Doktorlar
sadece bel ağrısı için ağrı kesici yazdılar.
15
Türkiye’de her yıl yaklaşık 150.000 kişi kalp hastalıkları nedeniyle hayatını kaybediyor
17
yaşamamız için kalbimizin yılda
35 milyon kere atması gerekiyor
17
Nasıl ki beynimiz işlev
görmek için elektriksel uyarılar alıyorsa
kalbimizin de “sinüs düğümü” denilen kendi uyarı gücü var.
17
Yeni doğan bir bebeğin kalbi erişkinlerden daha hızlı (dakikada 70 ila 190 atım) atar.
19
Dünyadaki en büyük kalp, yaklaşık 199,5 kilogram ağırlığıyla mavi balinaya ait.
21
İsrail’deki Tel Aviv Üniversitesi’nden
bir araştırma ekibi, çalışan kan damarları da bulunan eksiksiz bir kalp basmayı başaran
ilk ekip oldu
22
Türkiye’de yılda yaklaşık 80 kişiye kalp nakli yapılıyor
23
Lotus çiçeği yaprağındaki kir tutmayan minik çıkıntılar kendiliğinden temizlenen bir boyaya ilham verdi.
25
Kanınızın bir damlası 7.000 ile 25.000 arasında akyuvar hücresi içeriyor.
35
apon İaido ustası Isao Machii,
ateşlenen bir plastik mermiyi
samuray kılıcıyla havada
kesebiliyor.
43
Primat kelimesi, Latincede “birinci sıradaki” anlamına geliyor.
47
Uluyan maymunun güçlü uluması, yağmur ormanında 4,8 kilometre yol kat edebilir
49
İsveç’te yaklaşık 3.000 kişi eline mikroçip taktırdı
59
2015’te Japon bilim insanları mikrodalga iletimiyle 500 metre uzağa 10 kilowatt güç gönderebildi.
71
Yeniçeri teşkilatında yemek kazanına kutsallık atfedilir, bölük komutanlarına “çorbacı” denirdi.
83
Kunduzların
dişleri neden
turuncu?
n Kanın kırmızı ve pasın kahverengi olmasının sebebi de aynı:
demir. İnsanların ve diğer birçok hayvanın dişleri, magnezyum
içerdiği için beyaz görünen diş minesinden oluşuyor. Ancak
kunduzların diş minelerinde magnezyum yerine demir var. Bu da
dişlere kırmızı bir renk veriyor. Demir, kunduzların dişlerini
güçlendiriyor. Bu sayede dişlerini çok daha fazla iş için
kullanabiliyorlar. Ayrıca demir, bakterilerin salgıladığı asit nedeniyle
yaşanabilecek diş çürümelerine karşı daha iyi koruma sağlıyor.
88
Neden
bu kadar
çok zehirli
mantar türü
var?
n Mantarlar sadece insanlar
için değil, birçok hayvan için
de zehirli. Büyük ihtimalle
zehrin amacı, hayvanların
henüz sporlarını yaymamış
mantarları yemesini önlemek.
Aksi halde mantarlar
üreyemez. Hayvanlar da bu
ölümcül gıdadan uzak
duracak şekilde evrimleşmiş
89
Rusya’da neden
yerin üstünden
geçen borular var?
n Petrol boru hatları sadece Rusya’da değil,
Alaska ve Kanada gibi yerlerde de permafrost
(kalıcı olarak donmuş toprak) bölgelerinde yerin
üstüne inşa edilir. Sorun boruların yeraltında
donma ihtimali değil çünkü petrolün akmasını
sağlamak için 60 dereceye kadar ısıtılıyorlar.
Ancak bu kadar sıcak bir boru permafrosta
gömülürse buzu eriterek zeminin çökmesine ve
borunun kırılmasına neden olabilir.
90