40 yıla sığan efsanevi bir ömür
Enver Paşa'nın yaşam öyküsüne bakacak olursak:
- Bayındırlık teknisyeni Ahmet Bey'in oğlu.
- İlk öğrenimine İstanbul'da başladı, Manastır'da bitirdi.
- 1894 Manastır Askerî Rüşdiyesini
- 1897 Soğukçeşrrie Askerî ldâdisini
- 1899 Harp Okulu'nu
- 1902 Harp Akademisi'ni bitirdi ve Makedonya'da III.
Ordu'ya atandı.
- 1905'te Kolağası
- 1906'da Binbaşı
- 1906 Mayıs'ında gizli bir cemiyet olan “Vatan ve Hürriyet”e katıldı.
- 1907'de Terakki ve İttihad Cemiyeti'ne katıldı.
- 1908'in 10 Temmuz'unda tek başına Makedonya'nın
Köprülü kazasında Meşrutiyet'i ilan etti.
- 1909 Berlin Ateşemiliteri oldu.
- 13 Nisan 1909'da Yeşilköy'de Hareket Ordusu'na katıldı.
(31 Mart olayı)
- İtalyan'lar Trablusgarb'a saldırınca, İşkodra yolu ile
Bingazi'ye gitti.
- 1912'de Yarbay oldu.
- Balkan Harbi çıkınca Türkiye'ye döndü.
- 1913 23 Ocak'ında Kâmil Paşa istifa ettirildi, yerine İttihatçı
Mahmud Şevket Paşa getirildi.
- 1913 23 Temmuz'unda Edirne'yi kurtardı.
(Balkan müttefikler aralannda anlaşamayınca Çatalca'dan
hareketle Edirne'yi kurtaran Türk ordusunun başında Enver
Paşa da vardı)
- 1914 Ocak ayında Harbiye Nazın oldu.
(Sait Halim Paşa Kabinesi'nde, Ahmet İzzet Paşa yerine)
(Mektuplarda bununla ilgili bölümler var. A.l.)
- 1914 Mart'ında Naciye Sultan ile evlendi.
- Osmanlı İmparatorluğu'nu Birinci Dünya Savaşı'na
soktu.
- Savaş kaybedilince, İstanbul'dan kaçarak önce Odesa'ya, sonra Berlin'e, oradan da Moskova'ya gitti.
- Turan ülkesi hayalini gerçekleştirmek, Orta Asya ve
Anadolu Türklerini içine alan bir imparatorluk kurmak için
(Bolşevikler, Anadolu Kuva-yı Millîyecileri, Türkistan Beyleri)
ile işbirliği yapmaya çalıştı.
- Millî Mücadele'ye katılmak için devamlı başvurdu ama
Mustafa Kemâl reddetti.
- Moskova'da Rus yöneticileriyle yaptığı görüşmelerden
Kafkasya'ya yığdığı ordunun dağılması üzerine olumlu sonuç
çıkmadı.
- Divan-ı Harpte (diğer ittihatçılar ile beraber) gıyaben
yargılandı ve Birinci Feriklik rütbesi geri alındığı gibi, askerlikten
tard edilerek, bir yıl sürgün ve medenî haklardan mahrumiyet
cezasına çarptırıldı.
- 13 Ocak 1919'da bu hüküm Vahdeddin tarafından
onaylandı.
- 1920 Eylül'ünde Bakü'de toplanan Doğu Milletler Kurultayı'na
katıldı.
- Batum'da Türkiye Şûraları Partisi'ni kurdu.
- 1921 Mart'ında Talat Paşa'nın öldürülmesinden sonra,
yeniden Moskova'ya giderek, Lenin ile görüştü. Bakü'de ikinci
bir Islâm Kongresi toplamak için Sovyet Lideri ile anlaştı.
- Batum Bakü yolu üzerinden Türkistan'da Aşkâbâd'a
geldiğinde bölgede Moğolistan'dan Gürcistan'a kadar bağımsızlık hareketleri yaygınlaşmış ve yoğunlaşmıştı. Halk kendisini “Yaşa Enver Paşa, Yaşasın Turan, Yaşasın din-i Muhammedi" diye karşıladılar.
- Hazırlık yapmadan kendisini destekleyen Türk Beylerinin
kuvvetlerini toplayarak, kendi kuvvetlerine kattı. Düşenbe'yi
aldı.
- Moskova'ya bir nota vererek, kurduğu devletin tanınmasını,
Kızılordu birliklerinin Horasan ve Buhara'dan çekilmesini
istedi.
- Sonunda Kızılordu birlikleri Enver Paşa'ya karşı saldırıya
geçerek, 30.000 kişilik dağınık kuvvetlerini bozguna uğrattılar.
- Enver Paşa Avrupa'ya dönmeye karar verdi. Ancak Tacikistan'da
Belcivan yakınlannda Türkmen Beylerinden Çeçen Bey ile birlikte bir Bolşevik asker koluyla savaşırken öldürüldü. (Şevket Süreyya Aydemir “Enver Paşa” kitabında ölüm tarihi için 4 Ağustos 1922 diyor. A.I.) Mezan Çegan köyünde idi. 1996 yılında Türkiye'ye getirildi.
35 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.