Rabinowitch'in kitabı, Ekim Devrimi hakkında yazdığı üçlemenin ilk cildi. "Devrime Doğru", Şubat 1917'den Temmuz 1917'ye kadar olan gelişmeleri incelerken; ikinci kitap "Bolşevikler İktidara Geliyor" Temmuz-Ekim dönemini; son kitap "Bolşevikler İktidarda" ise devrimden itibaren geçen bir yılı masaya yatırıyor. Devrime Doğru, yazarın gerçekten titiz bir akademisyen ve çalışkan bir tarihçi olduğunu gösteren onlarca olumluluk barındırıyor. Öncelikle 'yekpare bir bütün olarak bolşevik parti' efsanesinin bu kitap ile ortadan kalktığını düşünüyorum. Kitabın odaklandığı Petrograd örneğinde Merkez Komite, Petrograt Bölge Komitesi ve Askeri Örgüt olmak üzere en azından parti içi üç odağın birbiri ile zaman zaman çelişen kararları ve mücadelesi çok açık. Lenin'in etkinliğinin, Merkez Komitesi içerisindeki sağ ve Petrograt Komitesi içerisindeki sol eğilimlerle konjonktüre göre girdiği işbirliği süreçleri ile bağı da ortada. Örneğin Nisan Tezleri ve "bütün iktidar Sovyetlere" sloganının Merkez Komitesi'ne kabul ettirilmesinde Petrograt Komitesi'nin desteği alınırken, Haziran gösterisinin iptal edilmesi için Merkez Komitesi'nin yardımına başvurabilmiş. Kısacası Lenin parti içerisinde "tek adam" olmadığı gibi, zaman zaman çok ciddi kınama ve tecrit uygulamalarına da maruz kalmış. Ama parti tek bir odaktan idare edilmediği için, her defasında kendine farklı müttefikler bulabilmiş. Sadece bu temel nokta bile Bolşevik Partisi hakkındaki bir çok efsaneyi yıkması bakımından kitabın önemli bir katkısını oluşturuyor. Kitap; Nisan Tezleri, iptal edilen Haziran gösterisi, başarısız Temmuz ayaklanması ve gericiliğin yükselişi gibi Ekim Devrimi'ne giden kritik eşiklere ilişkin birçok belge sunuyor, tarihsel olguları net ve duru bir dil (akıcı bir çeviri) ile okuyucuya aktarıyor. Eğer August Nimtz'i ve onun Rabinowitch'e yönelik eleştirisini hiç okumamış olsaydım, bu paylaşım salt bir övgüden ibaret olurdu. Ancak Nimtz'in kitaba yönelik eleştirisi öylesine merkezi nitelikte ki, buraya aktarmadan geçemeyeceğim: Şubat-Ekim 1917 dönemine baktığımızda, Bolşevik Partisi'nin ve Lenin'in farklı eşiklerde birbiri ile çelişirmiş gibi görünen sloganları savunduğunu, keskin manevralar yaptığını görürüz. Bu çelişkilerin ilki ve belki de en önemlisi Şubat Devrimi sonrasında partinin yeni geçici hükümete ilişkin tutumunun ne olacağıdır. Lenin Nisan'da Rusya'ya dönene kadar Merkez Komitesi tam bir fikir birliği ile "savaşın devamı, geçici hükümetin desteklenmesi vb" fikirleri savunmaktadır. Lenin kendisini taşıyan trenden inip, tüm bu politikalara saldırdığında, karısı dahil herkes soğuk bir duş etkisi yaşar... Parti ile Lenin arasında benzeri ters köşe durumlar Ekim'e kadar sık sık yaşanacaktır. Bu tarihsel olgular "Lenin'in kişisel dehası" efsanesini beslemiştir. Ve belli bir plana bağlı kalmadan spontane davranan, öngörülü lider Lenin, mitinin temellerinden biridir.. Rabinowitch de kitabında tam bu mite uygun bir portre çizmektedir. Oysa Nimtz'e göre durum tam tersidir: Lenin bir plana bağlıdır, o plan da 1850'de Marx-Engels tarafından yazılan "Merkez Komitesinin Komünist Birliğe Çağrısı" isimli metnidir. 1850 Çağrısı okunup, Rabinowitch'in kitabı Çağrı'nın merceği ile takip edildiğinde, tüm eksik taşlar yerine oturmakta, muammalar çözülmekte ve olgular çok net anlaşılmaktadır. Lenin her adımda Marx-Engels'in 1850 çağrısının planını takip etmiş, onu uygulamıştır: Geçici hükümet ile asla uzlaşma, işçilerin bağımsız örgütlenmesini ve bağımsız sınıf partisini kıskançlıkla koru, silahlı ayaklanma için en uygun anı tayin etmek üzere tüm seçimlere gir! Rabinowich'in kitabı akademik anlamda mükemmel bir kitap; olgular, anlatım, tarihsel gerçekler ve dinamiklerin daha iyi anlatıldığı başka bir eser okumadım. Ama üzerine 1850 Çağrısı'nın merceğini oturtmanızı ve politik perspektifi anlamak istiyorsanız bu şekilde okumanızı tavsiye ederim. Çünkü akademinin yapabileceğinin en iyisi bu kadar...

Devrime DoğruAlexander Rabinowitch · Yordam Yayınları · 201729 okunma

·

67 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.