"Ben gerçeğin peşinden tutkuyla koşarım; ama, 'Düzen Partisi' ile dinsel, siyasal, hukuksal, ekonomik ve sosyal, geçmiş ve günümüzdeki bütün kötülüklerin resmi temsilcilerinin insanları ezmek ve köleleştirmek için kullandıkları kötü niyetli kurgulardan da bir o kadar tutkuyla nefret ederim. Ben, özgürlük ortamını insan aklının, saygınlığının ve mutluluğunun gelişebileceği tek ortam olarak gören fanatik bir özgürlük aşığıyım; ama benim özgürlüğüm, ne devlet tarafından izne bağlanmış, ölçüye vurulmuş, düzenlenmiş, birkaç kişinin geri kalan herkesi köleleştirdiği bir aldatmacadan ibaret 'resmi özgürlük' tür; ne de Rousseau gibi, bireyin haklarının devletin haklarının başladığı yerde bittiğini savunan, dolayısıyla bireyin haklarını sıfıra indirgeyen bütün burjuva liberal ekollerin savunduğu bencil, sıradan ve kurgusal bir özgürlüktür." Ne Bakunin salt bir "anarşist" diye nitelendirilip geçiştirilebilecek bir isim; ne de bu kitap okunup bir köşeye bırakılacak bir kitap... Voltaire'in "Tanrı olmasaydı, onu icad etmemiz gerekecekti!" sözünden hareketle, dinin kitleleri köleleştirmek için bir araç olarak kullanıldığına inanan Bakunin, "Eğer Tanrı varsa, insan köledir!" mottosunu ispata çalışır ve Voltaire' in sözünü tersine çevirir: "Tanrı gerçekten var olsaydı, onu zorunlu olarak ortadan kaldırmak gerekecekti." Hıristiyan teolojisini altüst eden, kilise ve devlet otoritesini, dahası; tüm otoriteleri reddeden, insanlık tarihinde yaşanan trajediler baz alınırsa kendi içinde tutarlı fikirleriyle hiç de yabana atılacak biri değil Bakunin. Ortaçağın kilise ve devlet ikiliğine karşılık -tam karşılığı olmasa da- bizdeki hilafet ve saltanat ikileminin oluşturduğu salt otoriter yaklaşım ve dinin kitleler üzerindeki ürkütücü etkisi dikkate alındığında Bakunin'in anarşist fikirleri bizim için de anlam kazanmaya başlıyor ve aklımıza, Abbasiler dönemi için Hamdan Karmat'ı, Babek Hürremi'yi, Selçuklular döneminde Baba İlyas ve Baba İshak'ı, Osmanlılar döneminde ise; Şeyh Bedreddin'i düşürüyor nedense...

Tanrı ve DevletMihail Bakunin · Öteki Yayınevi · 2016473 okunma

·

48 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.