Platon, olgunluk dönemi eseri olan Devlet'te, ideal bir devletin nasıl olması gerektiğini Sokrates'i diyaloglara sokarak anlatır. Platon'un felsefesini bu eserde kesin bir şekilde görüyoruz. O ünlü "Mağara Alegorisi" de yine bu kitaptan alınma bir anlatıdır. Çevirisi anlaşılırdır. Ayrıca çevirmenin önsöz'ü de kesinlikle okunmaya değerdir, kitaba başlamadan önce bir ısınma süreci olarak. Platon ideaların ön planda olduğu, aklın, kavramanın, düşüncenin önemsendiği; hayvansı hazzın ve isteklerin ise yerildiği, zorunda kalmadıkça da istenmemesi gerektiği bir devlet kurar. Bu devlet kendisine göre bir ütopya değildir. Bir ideal devlettir ve herkesin mutlu olması istenen bir devlette, bu ideal devlet baz alınmalıdır. İdeal devleti kurma çabasında daha başka bir çok şey yapar. Tanrıları, kadının toplumdaki yerini, bilim dallarını, iyiyi, doğruyu, yönetim şekillerini, şiiri, sanatı ve daha birçok şeyi iyice sorgular. 2400 yıllık bu eserde o kadar modern ve ilerigörüşlü fikirle karşılaşmak, insanda hayranlık duygusu uyandırıyor. Tabii ki bazı tartışmalı fikirler de vardır, bu çok doğal. Örneğin Platon görünene hiç değer atfetmez, o yüzden görünenlerle ilgilenen bilimlere, mesela astronomiye ve fiziğe önem vermez. Onun için önemli olan akılla kavranabilen geometri gibi dallardır. "Ama bence ruhu yukarıya baktıracak tek bilim, konusu gerçek varlık ve kavranan dünya olan bilimdir. İncelemek istediğimiz, görülen bir şey oldu mu, ister ağzımız açık yukarı bakalım, ister ağzımız kapalı aşağıya, gerçek bilgiye varamayız derim. Çünkü bilginin işi görülenle değildir." Bu görüş kendi öğrencisi Aristoteles tarafından eleştirilse de gerçek yıkım Kant'a kadar sürecektir. Ancak şunu söylemeliyim, Platon bu konularda açık bir kapı bırakır. "Bu konuda bizi ikna edebilirlerse o zaman onlara katılırız" gibi ifadelerle her zaman fikirlerine yanlışlanabilirlik özelliği katar. Ne olursa olsun, zamanının ötesinde, ufuk açıcı ve geleceğe şekil veren bir eser bırakmıştır geriye. Okuması kolay, düşünsel aktiviteyi de bir o kadar kuvvetlendiren felsefenin en temel eserlerinden. Ben çok etkilendim. Keyifli okumalar.

DevletPlaton (Eflatun) · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 201926,8bin okunma

·

23 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Ahmet Haşim Delibaş