Gönderi
Toplumların Çöküşünde Rüşvet
Bu kitap, 'MS 653 senesinde sürgünde iken Rebeze çölünde ölen Ebu Zer el Gıfari'nin aziz hatırasına' adanmıştır.
Toplumların Çöküşünde Rüşvet adını taşıyan bu kitap üç ana bölüm ve eklerden oluşmaktadır. Birinci bölümde 'yolsuzluk olgusunun sosyolojisi'; ikinci bölümde, 'Asya'da yolsuzluk' ve üçüncü bölümde ise 'yolsuzlukla mücadele' yer almaktadır. Kitabın konusu toplumları derinden etkileyen, yaralayan, parçalayan önemli bir sorun olan gayri ahlaki (sebepsiz zenginleşmeye yol açan) bir durum olan rüşvet konusu ele alınmaktadır. Bunu yaparken de her şeyi bunun içine katıyor.
Yazar Malezyalı bir akademisyen olduğundan ve ABD'de eğitim görmesinden dolayı iki faklı toplumu da yakinen tanıyor. Bu doğrultuda özellikle Malezya ve Uzak Doğu diye tabir edilen ülkelerde yaşanan suiistimal, rüşvet, yolsuzluk, haksız kazanç kavramları hakkında bilgi veriyor.
Yolsuzluk, usulsüzlük, rüşvetin yaygın olarak yaşandığı bir yerde üst tabakada kendi düzenini bir şekilde yürütürken alt tabaka bunun olumsuz ceremesini çekmeye mahkum oluyor. Peki buna karşı avam ne yapıyor ya da yapabilir? İnsanları gayri ahlaki (dini demiyorum…) sevk eden etken nedir? Bu yolsuzluk, usulsüzlük, rüşvet, hırsızlık çarkının içine girmeyen memurun durumu ne oluyor? Bu gayri ahlaki durumum çözülmemesi ya da çözülememesinin sebepleri nelerdir? Malezya gibi Müslüman bir toplumunda bu kadar yaygın hal alan bu gayri ahlaki duruma dinin tavrı nedir? Onlarca, hatta yüzlerce sorunun sorulacağı çok önemli bir konu bölge özelinde anlatılıyor. Örneğin İskandinav ülkelerindeki durum nedir ve bu gayri ahlaki durum kıyaslaması yapıldığında oran hangi taraf aleyhine olur? Bu durumda ahlak, ahlaksızlık, din, iman gibi çeşitli kavramlarda önemli bir soru kaynağı olarak ortaya çıkabiliyor. Örneğin yazarın 16.sayfada belirttiği, 'Yolsuzluk olaylarının gelişmesinde insanların mı yoksa sistemin mi rolü daha büyüktür' sorusu bile önemli. Bunun bizdeki yansımasında, örneğin bir zamanların önemli bir seçim sloganı olan ama maalesef yok edilen, 'sistemden beslenenler sistemi değiştiremez' cümlesini nereye koyacağız. Bu cümlenin kime ait olduğunu bilen biliyor lakin söylendiği zamandan bu zamana kadar geçen sürede neler değişti bu bile sorgulanması gereken bir durumdur.
Seyyid Hüseyin El-Attas, 1928 - 2007 yılları arası yaşamış Malezyalı akademisyen, sosyolog ve siyasetçidir. Hindistan, Malezya anlatımı özelinde raporlardan örnekler verilse de, benzer gayri ahlaki uygulamalara çevre ülkelerinde de rastlandığını belirtmektedir.
Devletin herhangi bir birimi, hükümet ya da devleti oluşturan maddi unsurların yanında insan olgusu da olmazsa olmaz bir unsur olarak ortadadır. İnsan da beşer şaşar olduğu göz önüne alındığında en küçük birimden en yüksek kademeye kadar yolsuzluklar maalesef devam etmektedir.
Yazarda hem raporlardan hem de akademisyen ve siyasetçi gözüyle rüşvet, yolsuzluk olgusunu işliyor. Bizlere hiç de yabancı gelemeyecek çeşitli örneklerle konu anlatılırken kendi görüşlerini de hem o an için hem de gelecek için çözümlerle birlikte ifade ediyor. Bu kitapta anlatılanların çok daha fazlaları artık günümüz dünyasında yaşanmaya devam etmektedir. Yazar örnekleme yoluyla bir analiz gerçekleştiriyor.
Bu kitabı 9 - 11 Nisan 2020 tarihinde okudum. İnceleme yazısı ise 5 Eylül 2020 tarihinde 1000Kitap sitesine eklendi. Okuduğum baskı Şubat 1988 tarihli, Cevdet Cerit tarafından Türkçeye çevrilmiş, 198 sayfa ve Pınar Yayınları tarafından da yayımlanmış. Kitabın baskısı var. Tavsiye ederim.
·
12 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.