Gönderi
Thomas Bernhard okuyanlar bilir, onun zihninin suyundan bir damla içenler artık iflah olmaz bir Bernhard okuyucusuna dönüşür. Belki de buna "Bernhard zehirlenmesi" demek daha doğru olacaktır. Fakat onun zihninden bir damla alabilmek öyle göründüğü kadar kolay değildir. Emek ister, zaman ister, bilinç akışları arasında kaybolup yolunu tekrar bulmaya çabalamanı ister, uzun ve bitmek bilmez cümlelerin içerisindeki anlamı kaybetmeden anlamlı bir bütünü çözmeni ister. Yani bir okurdan zor olan ne varsa hemen hemen hepsini ister. Bu yüzden onu tanımayanlar zor eserlerinden başlarsa, anlamayabilir ve "Ben şimdi ne okudum?"diye boş boş tavana bakabilir...
"Ucuzayiyenler," Thomas Bernhard'ın tek paragraftan oluşan, 82 sayfalık bir anlatısı. Bu esere roman, öykü, deneme vs. demek doğru olmaz. En doğru tanım, anlatıdır. Zira Bernhard ilk cümleden anlatmaya başlar ve son cümlede anlatısına noktayı koyar. Vakti olanlar için bu tür eserleri bir solukta, daha doğrusu tek oturuşta okuyup bitirmekte fayda vardır.
Ucuzayiyenler anlatısında, Koller isimli bir "zihin insanı" anlatılmıştır. Koller, anlatının başladığı tarihten 16 yıl önce Tükenschanz Parkı'nda bir köpeğin onu ısırması sonucunda sol bacağını kaybederek sakat kalmıştır. Sakatlığı onda bambaşka bir ufkun doğmasına sebebiyet vermiş ve "Fizyonomi" adlı bir bilimsel çalışmaya imza atmaya karar vermiştir. Bilimsel çalışmasını tasarladığı zamanlarda dört kişiyle tanışmış ve bu kişilere "Ucuzayiyenler" lakabını takmıştır. Ucuzayiyenler, onun bilimsel çalışması için hayati öneme sahiptir. Zira önce onların fizyonomilerini inceleyecek, akabindeyse kendi fizyonomisi hakkında incelemelerde bulunacaktır. İşte Koller, "Ucuzayiyenler" adlı bu eserin başından sonuna kadar bilimsel çalışmasıyla ilgili olarak bir anlatıcıyla konuşmakta ve anlatıcı olan biteni kendi perspektifini de ekleyerek biz okurlara sunmaktadır. Muhtemeldir ki, anlatıcı bizzat Thomas Bernhard'ın kendisidir.
Bir insan sakat kaldığı için kendisini şanslı sayabilir mi? Koller gibi bir zihin insanından bahsediyorsak, elbette sayabilir. Zira böylece zihninin içine daha fazla yönelebilecek ve saçma insan topluluğundan (kitleden) uzak duracaktır. Her ne kadar aksi iddia edilecek olsa da, insan toplumu sakatları sevmez, sakatlardan uzak kaçar, sanki sakat biriyle arkadaş olunca kendisi de sakat kalacakmış gibi düşünür. Koller de bu düşüncenin farkındadır ve sakatlığını kullanarak, zihnine, yani kendisine rahatça odaklanmaya başlar. Sakatlığından bir zihinsel sermaye çıkarır ve hedefine doğru yavaş yavaş ilerler. Acaba Koller sonunda hedefine ulaşabilecek midir?
Bernhard'ın eserlerindeki kahramanlar genellikle sakatlar, yaşlılar, yalnızlar, kaybedenler ve zihinsel rahatsızlıkları olan kişiler arasından seçilir. Bernhard ile yapılan bir röportajda bu tür kahramanlar seçmeyi sevdiğini ve bütün kahramanlarının kendisinden birer parça olduğunu bizzat kendisi ifade etmiştir. Daha önceki incelemelerimde bu konuya ayrıntılı olarak değinmiştim. Bu eser de tam olarak, sakat bir zihin insanının anlatısından oluşmaktadır.
Eseri beğendim mi, evet beğendim. Siz beğenir misiniz, işte onu bilemiyorum. Şayet Bernhard'ın tarzına aşinaysanız ve tek oturuşta kitabı okuyacak bir yarım gününüz varsa, siz de beğenebilirsiniz. Ancak ilk defa okuyacak olanlar için bu eserden başlanmamasını öneririm.
Son olarak, böyle tek paragraftan ve sonu gelmeyen cümlelerden oluşan zor bir anlatıyı, böylesine anlaşılır bir çeviriyle bize sunduğu için Esen Tezel'i kutlamak gerekir. Zira bu adamın kitabını çevirmek herkesin harcı değil.
··
656 views
Teşekkür ederim. Böyle düşünmenize sevindim. İlk kitap tercihi doğru olmuş. Umarım bunu da beğenirsiniz.
Bu yorum görüntülenemiyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.